Η θρησκεία, η επιστήμη και τα σημερινά υπαρξιακά προβλήματα

Η θρησκεία, η επιστήμη και τα σημερινά υπαρξιακά προβλήματα

από π. Νικόλαος Λουδοβίκος

ΠΙΣΤΗ Ή ΕΞΕΛΙΞΗ

Ν. Ι. ΜΙΧΑΛΟΛΙΑΚΟΣ

Ο Francis Collins στο βιβλίο του η Γλώσσα του Θεού , υποστηρίζει  οτι η Θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου είναι απολύτως συμβατή με την Χριστιανική πίστη. Αναφέρει συγκεκριμένα οτι ο Gould , σε βιβλιοκρισία του, σφυροκοπά τον Dawkins  : 

«Να το πω για όλους τους συναδέλφους μου για εκατομμυριοστή φορά: Η επιστήμη δεν μπορεί με τις νόμιμες μεθόδους της να κρίνει το θέμα της εποπτείας της φύσης από το Θεό. Δεν μπορούμε ούτε να το επιβεβαιώσουμε ούτε να το αρνηθούμε αυτό. Αν κάποιος από ανάμεσά μας κάνουν δηλώσεις ότι ο Δαρβινισμός καταρρίπτει το Θεό θα βρει την κ. McInerney (δασκάλα του Gould) να τους δέρνει με τη βέργα στα δάχτυλα. Η επιστήμη μπορεί να δουλέψει μόνο με νατουραλιστικές εξηγήσεις. Δεν μπορεί ούτε να βεβαιώσει ούτε να αρνηθεί άλλου είδους ενεργούντες (όπως ο Θεός) σε άλλες σφαίρες (το βασίλειο της ηθικής, για παράδειγμα). Ξεχάστε τη φιλοσοφία για ένα λεπτό. Η απλή εμπειρία των τελευταίων 100 ετών θα αρκούσε. Ο Δαρβίνος ο ίδιος ήταν αγνωστικιστής (έχοντας χάσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις με τον τραγικό θάνατο της αγαπημένης του κόρης), αλλά η μεγάλη Αμερικανίδα Βοτανολόγος Asa Gray, που εννοούσε τη φυσική επιλογή και έγραψε ένα βιβλίο με τον τίτλο Darwiniana, ήταν μια αφοσιωμένη Χριστιανή. Προχωρήστε 50 χρόνια μπροστά: ο Charles D. Walcott που ανακάλυψε τα απολιθώματα των Burgess Shale ήταν ένας πεπεισμένος δαρβινιστής και εξίσου σταθερός Χριστιανός που πίστευε ότι ο Θεός είχε ορίσει τη φυσική επιλογή για να οικοδομήσει την ιστορία της ζωής σύμφωνα με τα σχέδια και τις προθέσεις Του.

ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: Πίστη και Επιστήμη

Τι εμπιστοσύνη ζητάει η πίστη και τι η επιστήμη; Ποια είναι τα αποτελέσματα της κάθε μίας; 

Η επιστήμη έχει απτά αποτελέσματα και επαληθεύσιμα, αλλά και η πίστη έχει αντίστοιχα. Ο άγιος Παΐσιος είχε πει χρειάζονται δισεκατομμύρια να πάει ο άνθρωπος στο φεγγάρι, αλλά μόνο ένα παξιμάδι για να πάει στον Θεό. Πως μπορεί ένας επιστήμονας να εμπιστευτεί τα λεγόμενα των πιστών; Πως ένας πιστός εμπιστεύεται τα λεγόμενα ενός επιστήμονα;

Αυτό είναι το πρώτο από τα 4 επεισόδια με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαο Χατζηνικολάου

Από τη σειρά εκπομπών "Υπέρ του Σύμπαντος Κόσμου" της τηλεόρασης της Πεμπτουσία

Επιστήμη και Θρησκεία: Από τις θεωρίες και τα δόγματα στον άνθρωπο».

Την Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013 η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ) και η Εταιρεία Μελέτης των Σχέσεων Επιστήμης και Θρησκείας (Ε.ΜΕ.Σ.Ε.Θ) διοργάνωσαν εκδήλωση-εσπερίδα με θέμα:

«Επιστήμη και Θρησκεία: Από τις θεωρίες και τα δόγματα στον άνθρωπο».

Ο Νίκος Λυγερός μίλησε για το θέμα και απάντησε σε ερωτήσεις του κοινού τονίζοντας ιδιαίτερα τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και αναφέρθηκε στις παρέες, στις ομάδες, στην ανακάλυψη και την αποκάλυψη του Θεού.

Μεσαιωνικός ορθολογισμός και Βυζαντινός αποφατισμός: Η εξέλιξή τους στο ρεύμα τού χρόνου

Λ

Η Βυζαντινή θεολογία αρθρώνει τον αποφατισμό και η μεσαιωνική σκέψη καταλήγει στον ορθολογισμό […] ο αποφατισμός σημαίνει την γνωσιολογική επιφυλακτικότητα και την αυτοκριτική οριοθέτηση της λογικής.

Μάριος Μπέγζος – 23/11/2017 – ΟΟΔΕ

Πιο συγκεκριμένα με τον αποφατισμό υπονοούνται τα εξής στοιχεία: 

(α) Η αλήθεια και η γνώση είναι δύο άνισα μεγέθη, τα οποία ουδέποτε ταυτίζονται εντελώς. Η αλήθεια είναι μεγαλύτερη από την γνώση και ο λόγος διατυπώνει ένα μόνο μέρος της αλήθειας των όντων. Η αλήθεια δεν εξαντλείται στις ορθολογικές διατυπώσεις της. Η λογική δεν ορίζει εξαντλητικά, αλλά μόνο οριοθετεί ενδεικτικά. Ο ορθός λόγος είναι ο όρος και το όριο της γνώσης: δεν υπάρχει γνώση χωρίς λόγο, αλλά μόνο με το λόγο δεν γνωρίζεται η αλήθεια. Η λογική χρειάζεται, αλλά δεν αρκεί.

 (β) Η γνώση σημαίνει την ένωση του γινώσκοντος υποκειμένου με το γινωσκόμενο αντικείμενο. «Γνώσις κατά το εγχωρούν εστίν η μετουσία» (Γρηγόριος Νύσσης, P.G. 46, 176B). Θεογνωσία είναι η σχέση, επι-κοινωνία και συμ-μετοχή του ανθρώπου στις ενέργειες του Θεού. Η γνωστική διαδικασία δεν είναι μια κτητική-κατακτητική λειτουργία, αλλά μια μετοχική-συμμετοχική διαδικασία με αμοιβαιότητα και αλληλοπεριχώρηση: «γνόντες τον Θεόν, μάλλον δέ γνωσθέντες υπό Θεού» (9 Γαλ. 4,9).

Ο αποφατισμός δεν αποκλείει τον καταφατισμό, αλλά τον προϋποθέτει και τον εμπερικλείει: « Η αποφατική θεολογία ουκ εναντιούται ουδέ αναιρεί την καταφατικήν, αλλά δείκνυσι τα καταφατικώς επί Θεού λεγόμενα, αληθή μεν είναι και ευσεβώς επί Θεού, ού καθ’ημάς δέ ταύτα έχειν τον Θεόν» (Γρηγόριος Παλαμάς, P.G. 150, 120 5 D).

Η μεσαιωνική θεολογία ακολουθώντας διαφορετικό δρόμο υποτίμησε τον αποφατισμό και προτίμησε τον καταφατισμό μονομερώς. Η παραθεώρηση του αποφατισμού στη Δύση είχε τις ακόλουθες συνέπειες:

Άκης Τσελέντης για την Ημερίδα της «Ένωσης Άθεων και τη σχέση Πίστης και Επιστήμης

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΑΣ

«Αν με ξαναμπλοκάρουν οι γνωστοί άγνωστοι περιμένετε με 1 μήνα μέχρι να ελευθερωθώ!»

Χθες επιστρέφοντας, ως συνήθως,  με τα πόδια από το Γεωδυναμικό για το σπίτι μου στο Θησείο, πέρασα όπως πάντα μπροστά από την εκκλησία της Αγία Μαρίνας. Την προσοχή μου τράβηξε μια γριούλα που ανέβαινε γονατιστή τα σκαλιά του ναού. 

Φοβούμενος μήπως έχει πάθει κάτι τη πλησίασα και τη ρώτησα γιαγιά θες βοήθεια; Όχι παλικάρι μου, μου λέει κάθε χρόνο τέτοια ημέρα εκπληρώνω το τάμα μου γιατί πριν 7 χρόνια η Αγία Μαρίνα έκανε καλά το παιδί μου. Δε ρώτησα λεπτομέρειες, διακριτικά απομακρύνθηκα. 

Τεράστια η δύναμη της πίστης θα έλεγα θαυματουργή. Και είναι αυτή η πίστη που πολλές φορές μας δίνει δύναμη να ξεπεράσουμε ανυπέρβλητα εμπόδια στη πορεία  της ζωής μας.  Προσωπικά το έχω βιώσει αρκετές φορές.

Πολλοί θα αναρωτηθούν τώρα, μα πως είναι δυνατόν ο Τσελέντης, ένας θετικός επιστήμονας που είναι μέσα στην τεχνολογία και στην πρώτη γραμμή των επιστημονικών  εξελίξεων να πιστεύει;  Και σας διαβεβαιώ ότι δεν είμαι ο μόνος. 

Επιστήμη και θρησκεία θεωρούνται από πολλούς δύο αντικρουόμενα αντικείμενα. Πολλοί πιστεύουν πως ανάμεσα σε επιστήμονες και ανθρώπους της εκκλησίας, υπάρχει μια ατελείωτη κόντρα.

Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει αυτή η έντονη κόντρα. 

Αντιθέτως, μάλιστα, πάρα πολλοί επιστήμονες αφιερώθηκαν στις επιστήμες τους επειδή ήθελαν να... εξερευνήσουν παραπάνω αυτό που πιστεύουν. Να βρουν όση παραπάνω λογική μπορούν στην ανεξήγητη ύπαρξη του θεού, φτάνοντας έτσι λίγο πιο κοντά του.

Βασίλειος Θερμός: Ωσμωση επιστήμης και θρησκείας

Η πανδημία αναζωπύρωσε μια διαμάχη αιώνων που τις τελευταίες δεκαετίες είχε ατονήσει

Καραβάτζο, «Ο Απιστος Θωμάς» (1601-1602).

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΘΕΡΜΟΣ*

03.01.2021 • 11:36

•  
•  

Η αιφνίδια και αναπόφευκτη συνάντηση του κορωνοϊού με τη θρησκευτικότητα των ανθρώπων αναζωπύρωσε μια διαμάχη που χρονολογείται επί περίπου τρεις αιώνες. Αν και κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχε ατονήσει και μάλλον «σερνόταν», μια που ο μετανεωτερικός πλουραλισμός προοδευτικά αντικαθιστά όλο και περισσότερο τη σκληρή νεωτερικότητα, το ενδεχόμενο κινδύνου της ζωής πυροδότησε την παλιννόστηση της έντασης. Λογικό: ο θεωρητικός διάλογος διεξάγεται από πρόσωπα με σάρκα και οστά, τα οποία νοιάζονται, όχι μόνο για τις ιδέες τους, αλλά και για τη ζωή τους.

Δεν θα ασχοληθώ στο σημείωμα αυτό με θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες απορρίπτουν τα επιστημονικά πορίσματα στο όνομα της θρησκείας. Τα θρησκευτικά σημαίνονται είναι απατηλά εδώ: πρόκειται καθαρά για ψυχοπαθολογία όπου η παράνοια ενδύεται την πίστη ως «σημαία ευκαιρίας».
Πάμε κατευθείαν στη Θεία Κοινωνία. Για τον άνθρωπο του Ορθού Λόγου ο τρόπος μετάδοσής της είναι αναχρονιστικός και ανεύθυνος. Στους πιστούς διαμορφώθηκαν σύντομα δύο γραμμές άμυνας: οι μετριοπαθείς εισέπραξαν (ορθά) την αμφισβήτηση της Θείας Κοινωνίας ως κατάργηση της ουσίας της πίστης, ενώ οι φονταμενταλιστές «το τερμάτισαν» ισχυριζόμενοι ότι εντός του ιερού χώρου του ναού εκλείπει κάθε κίνδυνος νοσηρότητας.