Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΞΥΔΙΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΞΥΔΙΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2024

Ο Χριστός στα Ερείπια: Το θρηνητικό κήρυγμα της Βηθλεέμ

Βασίλης Ξυδιάς

«Εάν ο Ιησούς ήταν να γεννηθεί στις μέρες μας, θα γεννιόταν κάτω από τα ερείπια της Γάζας». Το μήνυμα που στέλνει φέτος η ταπεινή Βηθλεέμ.

Το μοιράζομαι:

«Ο Ιησούς Χριστός είναι κάτω από τα ερείπια. Αυτός είναι ο δικός του τρόπος. Τότε είναι σαν στο σπίτι του. Όταν είναι με τους περιθωριοποιημένους, αυτούς που υποφέρουν, τους καταπιεσμένους, τους εκτοπισμένους. Αυτός είναι ο τρόπος του».


Είναι ένα μικρό απόσπασμα από το κήρυγμα που απηύθυνε στο ποίμνιό του παραμονές Χριστουγέννων, στη λειτουργία του Σαββάτου 23 Δεκεμβρίου 2023, ο Αιδεσιμότατος π. Μουντέρ Ισαάκ (Munther Isaac), εφημέριος της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας της του Χριστού Γεννήσεως στη Βηθλεέμ.



Στο βίντεο αυτό είναι η ομιλία του π. Μουντέρ Ισαάκ. Θα τη βρείτε απομαγνητοφωνημένη ολόκληρη, στα ελληνικά και στα αγγλικά, στο τέλος του άρθρου

«Εάν ο Ιησούς ήταν να γεννηθεί στις μέρες μας, θα γεννιόταν κάτω από τα ερείπια της Γάζας», 
είπε ο π. Μουντέρ. «Την ώρα που εμείς δοξάζουμε την υπερηφάνεια και τον πλούτο, ο Ιησούς είναι κάτω από τα ερείπια… Όταν εμείς βασιζόμαστε στη δύναμη, στην ισχύ, και στα όπλα, ο Ιησούς είναι κάτω από τα ερείπια… Όταν εμείς δικαιολογούμε, εκλογικεύουμε, και θεολογούμε υπέρ του βομβαρδισμού παιδιών, ο Ιησούς είναι κάτω από τα ερείπια…».

«Και αυτές τις Χριστιανικές ημέρες, καθώς αναζητούμε τον Ιησού, δεν πρόκειται να τον βρούμε στο πλάι της Ρώμης, αλλά από τη δική μας πλευρά του τείχους. Σε μια σπηλιά, με μια απλή οικογένεια. Ευάλωτο· μετά βίας και ως εκ θαύματος να έχει επιβιώσει από τη σφαγή· ανάμεσα σε μια οικογένεια προσφύγων. Εκεί θα τον βρούμε τον Ιησού».

Στις λίγες μέρες που πέρασαν, τα λόγια αυτά του π. Μουντέρ έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου· στα κοινωνικά δίκτυα και σε κάθε είδους δημοσιογραφικά μέρα, ακόμα και στα παγκόσμιας εμβέλειας: από τον Guardian και τους Times της Νέας Υόρκης έως το Al Jazeera και το τουρκικό Anadolu Ajansı, και από το συμβατικό TIME έως το αντισυστημικό Democracy Now.

Πέμπτη 27 Ιουλίου 2023

ΕΚΛΟΓΕΣ 2023 | Ἀπὸ τὸ ἀριστερὸ Ἀντιμνημόνιο στὴ δεξιὰ Ἀπελπισία

Του Βασίλης Ξυδιά



"...οἱ Ἕλληνες προσῆλθαν σὲ αὐτὲς τὶς ἐκλογὲς ἀποδεχόμενοι τὴ μοίρα τους.
Κατ’ ἀρχὰς ἀπέρριψαν τὸ ἠττοπαθὲς συμβιβασμένο Ἀντιμνημόνιο τοῦ ΣΥΡΙΖΑ. Καὶ σωστὰ κατὰ τὴ γνώμη μου· διότι μὲ δεδομένη τὴν προσχώρηση τοῦ κόμματος αὐτοῦ, ὄχι μόνο στὸ καθεστὼς τῶν μνημονίων, ἀλλὰ σὲ ὁλόκληρο τὸ πλέγμα διεθνῶν καὶ ἐσωτερικῶν ἐξαρτήσεων τῆς χώρας, εἶναι ἀφέλεια νὰ πιστεύει κανεὶς ὅτι μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ριζικὰ διαφορετικὴ διαχείριση ποὺ νὰ πηγάζει ἀπὸ διαφορὲς στὴν ἰδεολογία.
Ὁμοίως ὅμως οἱ ἐκλογεῖς ἀπέρριψαν καὶ τὸ ἀσυμβίβαστο Ἀντιμνημόνιο, ὅπως αὐτὸ ἐκφράστηκε μὲ τὶς διάσπαρτες, πολυδιασπασμένες παραλλαγές του (ΜέΡΑ25, ΕΠΑΜ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.ἄ.). Καὶ πράγματι, πῶς νὰ ἐμπιστευτεῖς, γιὰ παράδειγμα, κάποιον ποὺ σοῦ ὑπόσχεται «πρώτη φορὰ ρήξη» στοχεύοντας στὸ 3% καὶ 4%, ἐνῶ δὲν τὰ εἶχε καταφέρει ὅταν εἶχε μαζί του τὴ συντριπτικὴ πλειοψηφία τοῦ λαοῦ...


...ἡ δική μου ἐκτίμηση εἶναι πώς, ἡ Νέα Δημοκρατία τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη δὲν θὰ μακροημερεύσει. Ἢ ἐν πάση περιπτώσει θὰ περάσει ἀπὸ πολὺ ἰσχυροὺς κλυδωνισμούς, ἀνάλογους μὲ αὐτοὺς ἀπὸ τοὺς ὁποίους πέρασε τὸ πολιτικὸ σύστημα τὴν προηγούμενη δεκαετία.


Ἡ ἀπειλὴ δὲν προέρχεται βέβαια οὔτε ἀπὸ τὴν Ἀριστερὰ ὁποιαδήποτε μορφῆς, οὔτε καὶ ἀπὸ καμία ἄλλη ἀπὸ τὶς λοιπὲς πολιτικὲς δυνάμεις. Ἡ κατάρρευση, ἂν συμβεῖ, θὰ προέλθει εἴτε ὑπὸ τὸ βάρος τῆς ἐθνικῆς καταστροφῆς καὶ τῆς διάλυσης στὴν ὁποία μὲ ταχύτατα βήματα ὁδηγεῖται ἡ χώρα, εἴτε ἐξ αἰτίας τῶν γενικότερων διεθνῶν ἐξελίξεων: τῆς κλιμακούμενης παγκόσμιας σύγκρουσης καὶ τῶν συνακόλουθων οἰκονομικῶν, πολιτικῶν καὶ γεωπολιτικῶν ἀνατροπῶν στὸ δυτικὸ στρατόπεδο, ποὺ καὶ αὐτὲς ἀπὸ τὴν πλευρά τους θὰ παρασύρουν καὶ τὴν Ἑλλάδα σὲ μιὰ ἐπιπλέον δίνη καταστροφῆς καὶ διάλυσης..."

ΕΚΛΟΓΕΣ 2023 | Ἀπὸ τὸ ἀριστερὸ Ἀντιμνημόνιο στὴ δεξιὰ Ἀπελπισία

από Βασίλης Ξυδιάς



Οἱ ἐκλογὲς αὐτὲς ἦταν σταθμὸς γιὰ τὰ πολιτικὰ δεδομένα τῆς χώρας. Πολλοί τὸ ἔχουν ἐπισημάνει. Οἱ περισσότεροι ὅμως ἀναλύουν τὸ ἀποτέλεσμα, τὶς αἰτίες καὶ τὶς συνέπειές του, μέσα ἀπὸ τὸ δίπολο Ἀριστερὰ-Δεξιά: ἦττα τῆς πρώτης, νίκη τῆς δεύτερης. Κατ’ ἐμὲ αὐτὸ εἶναι παραπλανητικό. Ὄχι ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει τάχα Ἀριστερὰ καὶ Δεξιά, ἢ ὅτι δὲν κατατροπώθηκε ἡ πρώτη καὶ δὲν ἐπικράτησε θριαμβευτικὰ ἡ δεύτερη. Αὐτὰ εἶναι προφανή. Τὸ ζήτημα ὅμως εἶναι ἂν τὴν ὥρα τούτη τὸ διπολικὸ αὐτὸ σχῆμα μᾶς προσφέρει κάτι περισσότερο ἀπὸ μιὰ ἐπιφανειακὴ-φορμαλιστικὴ περιγραφή· ἂν ἑρμηνεύει, καὶ σὲ ποιὸ βαθμὸ αὐτὸ ποὺ συνέβη· ἂν μᾶς βοηθᾶ νὰ προβλέψουμε τὶ πρόκειται νὰ ἀκολουθήσει. Γιὰ νὰ τὸ πῶ ἀλλιῶς, τὸ ἐρώτημα εἶναι ἂν τὰ καίρια πολιτικὰ διλήμματα ποὺ ὁρίζουν καὶ θὰ ὁρίσουν τὶς τύχες τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὰ ἑπόμενα χρόνια ἐντοπίζονται στὸ πεδίο τῆς ἰδεολογίας, καὶ μάλιστα μὲ τοὺς κλασικοὺς ὅρους τῆς ἀντίθεσης μεταξὺ Ἀριστερᾶς καὶ Δεξιᾶς, ἢ ὄχι.

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2022

Το αποκρουστικό πρόσωπο του «προοδευτικού» σχολείου


Του Βασίλη Ξυδιά


"...Με αφορμή την επιστολή του εκπαιδευτικού που διεκτραγωδεί την κατάσταση των ΕΠΑΛ θυμήθηκα έναν φίλο που είχε την εξής πολύ εύστοχη απορία: «Πώς γίνεται από το σχολείο της Χούντας να βγουν οι κομμουνιστές και αναρχικοί της μεταπολίτευσης και από τα σχολεία της δημοκρατίας να βγαίνουν τώρα χρυσαυγίτες;»

[...] Όσοι έχουμε υπηρετήσει σε ΕΠΑΛ ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτά που καταγγέλλει ο εκπαιδευτικός στην επιστολή του είναι έτσι όπως τα λέει και χειρότερα. Και ότι αυτά που περιγράφει δεν αποτελούν την εξαίρεση, αλλά την «κανονικότητα» – αν όχι στο σύνολο της εκπαίδευσης, σε ένα μεγάλο οπωσδήποτε τμήμα της. 

[...] Πώς από τις διακηρύξεις για μια δημοκρατική εκπαίδευση που θα καλλιεργούσε υποτίθεται την κριτική μάθηση, καταλήξαμε σε ένα σχολείο που έχει απαξιώσει απολύτως και τη μάθηση και τη δημοκρατία· που κατά κοινή ομολογία αναπαράγει την παπαγαλία πολύ περισσότερο απ’ ό,τι το παλιό προχουντικό σχολείο, και που τα πρότυπα των μαθητών είναι ο καταναλωτισμός, ένας εκφυλισμένος δικαιωματισμός και μια μαφιόζικου τύπου εξουσιολαγνεία..."

Το αποκρουστικό πρόσωπο του «προοδευτικού» σχολείου


Βασίλης Ξυδιάς

Πώς από τις διακηρύξεις για δημοκρατική εκπαίδευση που θα καλλιεργούσε την κριτική μάθηση, καταλήξαμε σε ένα σχολείο που έχει απαξιώσει τη μάθηση και τη δημοκρατία;

Με αφορμή την επιστολή του εκπαιδευτικού που διεκτραγωδεί την κατάσταση των ΕΠΑΛ θυμήθηκα έναν φίλο που είχε την εξής πολύ εύστοχη απορία: «Πώς γίνεται από το σχολείο της Χούντας να βγουν οι κομμουνιστές και αναρχικοί της μεταπολίτευσης και από τα σχολεία της δημοκρατίας να βγαίνουν τώρα χρυσαυγίτες;» (Το μεταφέρω έτσι όπως το θυμάμαι).

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

Αναδρομή στη «Θεολογία του ’60» (β΄ μέρος)



Ο θεολόγος Δημήτρης Μαυρόπουλος μιλά με τον Βασίλη Ξυδιά για τη «Θεολογία του ’60» και καταθέτει την προσωπική εμπειρία του από εκείνα τα χρόνια.

 Στο β΄ Μέρος (από τη δεκαετία του 80 έως τις μέρες μας) συζητάμε για:
 νεολαία της «Χριστιανικής Δημοκρατίας»,
Περιοδικό «Σύναξη»,
οι «Νεορθόδοξοι», ο «χριστιανομαρξιστικός διάλογος»,
η σχέση με τον Σάββα Αγουρίδη και τη βιβλική θεολογία.

Τρίτη 1 Φεβρουαρίου 2022

Κορωνοϊός καί Σχίσμα: ἡ Ἐκκλησία σέ Κρίση

Ἡ ἐκκλησία βρίσκεται στὸ μέσον μιᾶς διπλῆς κρίσης: (α) Τοῦ Κορωνοϊοῦ – ποὺ κλῆρο καὶ λαό, ἰεράρχες καὶ ἁπλοὺς πιστούς, μᾶς βρῆκε καὶ μᾶς ἄφησε ‘ἀδιάβαστους’. (β) Τοῦ διορθοδόξου σχίσματος – ποὺ στὴν ἀρχὴ φάνηκε σὰν ἕνα ἀκόμα ἐπεισόδιο τῆς ὑποβόσκουσας μακρᾶς ἑλληνορωσικῆς διένεξης, ἀλλὰ πλέον διχάζει τὸ σύνολο τοῦ ὀρθοδόξου κόσμου μὲ τρόπο πολὺ πιὸ βαθὺ καὶ πιὸ μόνιμο ἀπ’ ὅ,τι θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ διανοηθεῖ. Φαίνονται σὰν δύο ἄσχετα μεταξύ τους πράγματα, ἀλλὰ δὲν εἶναι. Καὶ τὰ δύο μαζὶ συνοψίζουν τὶς δύο ὄψεις τῆς σχιζοειδοῦς – μὴ χριστιανικῆς, μὴ ἐκκλησιαστικῆς – σχέσης ποὺ ἔχει στὶς μέρες μας ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (οἱ πιστοί, οἱ θεολόγοι, οἱ ἰεράρχες, οἱ τελετουργίες, οἱ θεσμοὶ) τόσο μὲ τὸν κόσμο στὸν ὁποῖο ζεῖ, ὅσο καὶ μὲ τὸν ἑαυτό της. Ἐξαγγέλεται τὸν ἐξαγιασμὸ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου, τὴν ὥρα ποὺ ἡ ἴδια ἀδυνατεῖ νὰ τὸν αἰσθανθεῖ πραγματικὰ καὶ νὰ τὸν βιώσει συνειδητά.

* * *

Ἦρθε ὁ Κορωνοϊός, σὰν σύγχρονη μάστιγα τοῦ Θεοῦ, νὰ περιγελάσει τὴ μεγαλόσχημη ἱεροπρέπεια κάτω ἀπὸ τὴν ὁποία οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ κρύβαμε τὸν πνευματικὸ ἀναλφαβητισμό μας. Aὐτὴ ἡ ἀπειροελάχιστη σὲ μέγεθος ὕπαρξη ἔφερε μὲ ἀδιαμφισβήτητο τρόπο στὸ φῶς αὐτὸ ποὺ οἱ περισσότεροι κλείναμε τὰ μάτια για νὰ μὴν τὸ δοῦμε: Πὼς ἐμεῖς – οἱ κληρονόμοι καὶ φύλακες, ὑποτίθεται, τοῦ ἀληθοῦς δόγματος – δὲν ἔχουμε τελικὰ κοινὴ αἴσθηση καὶ κοινὴ ἀντίληψη τοῦ κεντρικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μυστηρίου· σὲ τὶ συνίσταται ἡ κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἴματος τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ.

Αὐτὸ τὸ μυστήριο θέλησαν πολλοὶ νὰ ὑπερασπιστοῦν, ἀλλὰ τὸ ἔκαναν μὲ μιὰ ἀφελὴ ἁγιοβασιλιάτικη ἢ μαγικὴ ἀντίληψη τοῦ ἱεροῦ, ὡς δῆθεν φυλαχτοῦ ἀπὸ κάθε φυσικὸ κακὸ καὶ κάθε ἀσθένεια. Ἄλλοι φροντίσαμε νὰ ξεφορτωθοῦμε ἐντελῶς κάθε αἴσθηση ἱερότητας καὶ συστοιχηθήκαμε μὲ τὶς ἀγωνίες καὶ τὰ ἄγχη τοῦ αἰῶνος τούτου, ὑποβιβάζοντας τὸ θυσιαστικὸ μυστήριο τῆς ἀγάπης σὲ ἠθικοπλαστικὲς κοινοτυπίες τοῦ τύπου «κρατάμε ἀποστάσεις …ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον». Καὶ οἱ μὲν καὶ οἱ δὲ δείξαμε ότι μᾶς λείπει μιὰ βιωματικὰ ἰσχυρή, ρεαλιστικὴ καὶ ὂχι φαντασιακή, αἴσθηση τῆς ἁγιοπνευματικῆς ἱεροφάνειας καὶ τοῦ θαύματος. Ὅτι μᾶς λείπει μιὰ ἐναλλακτικὴ πνευματικὴ ἀξιολόγηση τῆς ὑγείας καὶ τῆς ἀσθένειας, τῆς χαρᾶς καὶ τοῦ πόνου, τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου.

Τετάρτη 22 Ιουλίου 2020

Ἀπέναντι στήν τουρκική πρόκληση (συνέχεια)

από Βασίλης Ξυδιάς

Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ ὁλοκληρώνει τὴ σειρὰ τριῶν ἄρθρων ποὺ δημοσιεύθηκαν στὸ θεωρητικὸ περιοδικὸ «Τὸ Κοινὸν τῶν ὡραίων τεχνῶν»: τὸ πρῶτο μέρος στὸ τεῦχος 6 (Σεπτέμβριος 2019), τὸ δεύτερο στὸ τεῦχος 7 (Δεκέμβριος 2019) καὶ τὸ τρίτο στὸ τεῦχος 8 (Μάρτιος 2020). Τὰ δύο προηγούμενα μέρη βρίσκονται ἀναρτημένα καὶ τὰ δύο μαζί στὸ στὸ Ἀντίφωνο (ἐδῶ).

ΜΕΡΟΣ Γ΄


Ἡ γεωπολιτικὴ κρίση χτυπᾶ μὲ βροντώδη πλέον τρόπο τὴν πόρτα τῆς μικρῆς καὶ ἀνέτοιμης γι’ αὐτὴν Ἑλλάδας, ποὺ βιώνει τὸν κίνδυνο χωρὶς ψυχραμία, χωρὶς πνευματικὸ βάθος καὶ χωρὶς στρατηγική. Κατὰ συνέπεια ὅλα βαίνουν καλῶς ἐναντίον μας –ὅπως ἔλεγε ὁ Μάρκος Βαμβακάρης– μὲ ἰλιγγιώδη, μάλιστα, ταχύτητα. Καὶ ἐμεῖς ὑποχρεωνόμαστε νὰ ἀφιερώσουμε ἕνα ἀκόμα ἄρθρο γιὰ τὴν τουρκικὴ πρόκληση, συμπληρώνοντας τὰ δύο προηγούμενα, ποὺ δημοσιεύθηκαν στὸ 6ο καὶ 7ο τεῦχος τοῦ Κοινοῦ.

1. Τούτη τὴν ὥρα φαίνεται πὼς τὸ πρόβλημα συνοψίζεται σὲ μία καὶ μόνη λέξη: Ἐρντογάν. Ὅμως τὰ πράγματα εἶναι πιὸ περίπλοκα. Διότι ὅσο καὶ ἂν ἡ ἀπειλὴ ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὶς ἠγεμονικὲς βλέψεις τοῦ Ἐρντογὰν εἶναι ἀπολύτως πραγματικὴ –ὅπως μὲ ἐπιμονὴ τονίστηκε στὰ προηγούμενα ἄρθρα– δὲν μπορεῖ ἐντούτοις νὰ ἀντιμετωπιστεῖ σὰν κάτι μεμονωμένο, ἀποκομμένο ἀπὸ τὴν εὐρύτερη γεωστρατηγικὴ ἀντιπαράθεση· ὅπου τὸ τερὲν καθορίζεται ἀπὸ μεγαλύτερους «παῖκτες», ἰδιαίτερα δὲ ἀπὸ τὴν ἀναμέτρηση ΗΠΑ-Ρωσίας. 

Ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ὁ Ἐρντογὰν δὲν ἦρθε ἀπὸ τὸ πουθενά, καὶ δὲν ἔρχεται μόνος του. Ἦρθε σὰν φυσικὸ προϊὸν τῆς παγκόσμιας πολιτικῆς, οἰκονομικῆς καὶ πολιτισμικῆς κρίσης καὶ τῆς βίαιης ἀναδιανομῆς πλούτου καὶ ἰσχύος ποὺ λαμβάνει χώρα τὶς τελευταῖες δεκαετίες σὲ παγκόσμια κλίμακα. Καὶ θρέφεται ἀπὸ τοὺς ἀνταγωνισμοὺς καὶ τὶς συγκρούσεις ποὺ προκαλεῖ ἡ ἀναδιανομὴ αὐτή. Ὁ ἴδιος βέβαια τὸ τραβάει περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι τοῦ ἐπιτρέπεται. Ἀλλὰ αὐτὸ δείχνει ἀκριβῶς τὴν ἀνεξέλεγκτη δυναμικὴ τῶν καταστάσεων. Καὶ ὑπὸ τὴν ἔννοια αὐτὴ ἡ ἀπειλὴ ποὺ βιώνουμε τώρα δὲν ἀποκλείεται νὰ εἶναι προάγγελος ἀκόμα πιὸ ἀπειλητικῶν ἐξελίξεων. Σὲ μιὰ τέτοια περίπτωση τὰ δεινὰ ποὺ μᾶς περιμένουν θὰ εἶναι πολὺ μεγαλύτερα ἀπὸ τὴν ὀριεντὰλ ἐκδοχὴ βαρβαρότητας ποὺ βιώνουμε τώρα.

2. Δὲν θέλω μὲ ὅλα τοῦτα οὔτε νὰ ὑποβαθμίσω τὸν ἄμεσο κίνδυνο ποὺ ἀποτελεῖ γιὰ τὴ χώρα μας ἡ τουρκικὴ ἐπιθετικότητα, οὔτε νὰ διαφωνήσω μὲ αὐτὸ ποὺ τονίζεται πλέον ἀπὸ ἀρκετὲς πλευρὲς: τὴν ἀνάγκη γιὰ μιὰ ἄμεση καὶ ἀποφασιστικὴ στάση ἀποτροπῆς. Μακάρι νὰ ἦταν κάτι τέτοιο ἐφικτό. Προσωπικὰ ὅμως δὲν πιστεύω πὼς μιὰ Ἑλλάδα μὲ καταρρακωμένη τὴν ἐθνική της κυριαρχία καὶ μὲ ἕνα πολιτικὸ σύστημα πειθήνια προσκολλημένο στὸ εὐρωατλαντικὸ πλαίσιο (τοὺς θεσμοὺς τῆς ΕΕ καὶ τὴν πολιτικὴ τῶν ΗΠΑ), μπορεῖ πραγματικὰ νὰ σηκώσει κεφάλι καὶ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀπειλὴ σὲ ὅλες της τὶς διαστάσεις – τὴν ἄμεση καὶ τὴν ἐπικείμενη.

Ὅλοι γνωρίζουμε πὼς τὸ εὐρωπαϊκὸ θεσμικὸ πλαίσιο καὶ οἱ προτεραιότητες τῶν δυτικῶν μας ἐταίρων μᾶς ὑπαγορεύουν συγκεκριμένα πράγματα: (α) Νὰ προσχωρήσουμε σὲ μιὰ στρατηγικὴ συμφωνία μὲ τὴν Τουρκία, ἀποδεχόμενοι τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀναθεωρητικῶν ἀπαιτήσεών της, ὅπως αὐτὲς συνοψίζονται στὶς ἰδέες περὶ «γαλάζιας πατρίδας» (θαλάσσια σύνορα καὶ ΑΟΖ σὲ Αἰγαῖο καὶ Ἀνατολικὴ Μεσόγειο) καὶ περὶ τῶν «συνόρων τῆς καρδιᾶς» τους (πολιτισμικὴ καὶ πολιτικὴ ἐπέκταση ἔξω ἀπὸ τὰ ἐπίσημα κρατικὰ σύνορα, σὲ περιοχὲς μὲ τουρκογενεῖς καὶ μουσουλμανικοὺς πληθυσμοὺς στὰ Βαλκάνια καὶ ἀλλοῦ). Καὶ (β) ὅσον ἀφορᾶ τὸ προσφυγικὸ-μεταναστευτικό, ποὺ ἐκ τῶν πραγμάτων ἐμπλέκεται στὴν ἑλληνοτουρκικὴ ἀντιπαράθεση, νὰ ἀποδεχθοῦμε τὸν ρόλο τοῦ συνοριοφύλακα τῆς Εὐρώπης, μετατρέποντας ὅλη τὴ χώρα σὲ ἕνα ἐκτεταμένο hot-spot – ἴσως παζαρεύοντας τὰ οἰκονομικὰ ἀνταλλάγματα.

Κυριακή 15 Μαρτίου 2020

Η παράδοση ως κίνδυνος και ως ελπίδα (π. Β. Γοντικάκης, Μ. Μπέγζος, Θ. Παπαθανασίου)



Εκδήλωση – συζήτηση της Σύναξης και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την Δευτέρα 1 Απριλίου 2013 με θέμα:


Η παράδοση ως κίνδυνος και ως ελπίδα

Ομιλητές:
π. Βασίλειος  Γοντικάκηςπροηγούμενος I. μονής Ιβήρων Αγ. Όρους
Μάριος  ΜπέγζοςΚοσμήτορας Θεολογικής Σχολής Αθηνών
Θανάσης Ν. ΠαπαθανασίουΔρ. Θεολογίας, αρχισυντάκτης του περιοδικού “Σύναξη”
Συντονιστής:  Βασίλης  Ξυδιάς, Θεολόγος καθηγητής

Σάββατο 14 Μαρτίου 2020

῾Η Ἑλλάδα ἐπιτέλους πεθαίνει

Ἑπτὰ σκέψεις γιὰ ἕναν ἀναστάσιμο ἐθνικὸ ριζοσπαστισμό


από

 Βασίλης Ξυδιάς

1. «Ἐφ’ ὅσον ἡ Ἑλλάδα δὲν πεθαίνει ποτέ, πάει νὰ πεῖ πὼς καί ποτὲ δὲν θὰ ἀναστηθεῖ», εἶχε πεῖ κάποτε ὁ Μάνος Χατζιδάκις (“Ο καθρέφτης και το μαχαίρι”, Ίκαρος, 1988).
Τώρα ποὺ ἡ Ἑλλάδα μοιάζει νὰ φτάνει στὰ τελευταία της τὸ ἐρώτημα εἶναι: μπορεῖ ἡ Ἑλλάδα νὰ ἀναστηθεῖ; Μ’ ἄλλα λόγια, μπορεῖ ὁ Ἑλληνισμὸς – μὲ ὅ,τι σημαίνει αὐτὴ ἡ ἔννοια – νὰ ἐπιβιώσει τῆς ἑλλαδικῆς κατάρρευσης;*
2. Πλησιάζοντας διακόσια χρόνια ἀπὸ τὸν ξεσηκωμὸ τοῦ 1821 ἡ Ἑλλάδα βρίσκεται σὲ ἱστορικὸ ἀδιέξοδο. Ἀσφαλῶς ἔχουν ὑπάρξει χειρότερες στιγμὲς στὸ παρελθὸν (χρεοκοπίες, φτώχεια, πόλεμοι κλπ), ὅμως τώρα φαίνεται πὼς ἔχει στερέψει ἡ δυναμικὴ ποὺ κρατοῦσε τὴ χώρα στὰ πόδια της.
Τὸ κακὸ εἶναι πολυεπίπεδο καὶ καταλαμβάνει ὅλες τὶς πτυχὲς τῆς ἐθνικῆς ὑπόστασης: ἡ οἰκονομία καὶ τὸ κράτος ἔχουν καταρρεύσει· ἡ κοινωνία ἀποσαρθρώνεται (διάλυση μικρομεσαίων στρωμάτων, ἀποψίλωση τῆς χώρας ἀπὸ τὰ μορφωμένα της νιάτα)· ἡ ἐξωτερικὴ περικύκλωση ἐπιτείνεται (προσφυγικό, μακεδονικό, τουρκικὲς ἀπειλὲς κ.ἄ.) καί μάλιστα σὲ συνθῆκες ἀσφυκτικῆς παγκόσμιας πόλωσης.
Τὸ πολιτικὸ σύστημα μαζὶ μὲ τὴ διεθνὴ ἐπιτροπεία ἐνορχηστρώνουν καὶ ἐπισπεύδουν τὴν καταστροφή, κάνοντας ὅ,τι μποροῦν γιὰ νὰ τὴν καταστήσουν ἀναπόφευκτη. Οἱ ἀμήχανες καὶ ἀποσπασματικὲς ἀντιδράσεις τοῦ λαοῦ, παρὰ τὶς κατὰ καιροὺς ἐξάρσεις, καταλήγουν καὶ αὐτὲς νὰ ἀποτελοῦν μέρος τοῦ φαύλου κύκλου. Ἂν δὲν συμβεῖ κάποιο ἀναπάντεχο θαῦμα, τίποτα δὲν δείχνει ἱκανὸ νὰ αναστρέψει τὴν πορεία τῶν πραγμάτων.
3. Ὁρισμένοι τὸ εἶχαν προβλέψει ἀπὸ δεκαετίες, μὲ πιὸ χαρακτηριστικὴ τὴ δυσοίωνη προφητεία τοῦ Finis Graeciae (Χρ. Γιανναρᾶς, 1987). Ἐν τούτοις καὶ ὁ ἴδιος ὁ Γιανναρᾶς καὶ ἄλλοι πολλοὶ – τοῦ γράφοντος περιλαμβανομένου – ἐπιζητήσαμε κατὰ καιροὺς διάφορες συμβατικὲς στρατηγικὲς σωτηρίας καὶ ἐπιβίωσης, ἂν καὶ σὲ ἀντίθετες ὁ καθένας κατευθύνσεις (ἀπὸ τὸ “ἀντιμνημόνιο” ἔως τὸ “μένουμε Εὐρώπη”). Σήμερα γίνεται ὅλο καὶ πιὸ φανερὸ πὼς καμία ἀπ’ αὐτὲς τὶς “ἀμυντικὲς” στρατηγικὲς δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει ἀποτέλεσμα.
Δὲν ὑπάρχουν πλέον περιθώρια γιὰ νέες ψευδαισθήσεις, οὔτε οἰκονομικοκοινωνικοῦ οὔτε ἐθνοπατριωτικοῦ τύπου. Οἱ πρῶτες κατέπεσαν με τὸν ΣΥΡΙΖΑ, ἐνῶ, γιὰ ὅσους ἔχουν μάτια νὰ βλέπουν, τὰ συλλαλητήρια γιὰ τὸ μακεδονικὸ ἔδειξαν τὰ ὅρια τῶν δεύτερων.

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2019

Ἀπέναντι στήν τουρκική πρόκληση

Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ δημοσιεύθηκε ρχικὰ σὲ δύο συνέχειες στὸ θεωρητικὸ περιοδικὸ «Τὸ Κοινν τν ραίων τεχνν»: τὸ πρτο μέρος στὸ τεχος 6 (Σεπτέμβριος 2019) καὶ τὸ δεύτερο στὸ τεχος 7 (Δεκέμβριος 2019).
ΜΕΡΟΣ Α΄
Μπλεγμένη στὴ μεγάλη γεωπολιτική δίνη πὸ τν Οκρανία ς τὴ Μέση νατολή –δν τς φταναν λα τ’ λλα– ἡ Ἑλλάδα καλεται νὰ ἀντιμετωπίσει τν νευ προηγουμένου τουρκικὴ προκλητικότητα. Τούτη τν περίοδο ἡ αχμὴ εναι τὰ γεωτρύπανα στν Κύπρο, λλὰ εναι σαφς τι ἡ Τουρκία κλιμακώνει δυναμικὰ τς διεκδικήσεις της σὲ ὅλο τὸ μκος τν δυτικν της συνόρων, Θράκη-Αγαο-Κύπρος. Δν εναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ συμβαίνει κάτι τέτοιο· τώρα μως τὰ πράγματα εναι πολὺ χειρότερα πὸ παλαιότερες περιπτώσεις, πως π.χ. τὸ 1976 και τὸ 1986-87 μὲ τὸ Χόρα (μετέπειτα Σισμίκ), ἢ τὸ 1996 μὲ τὰ Ἴμια.
Κατ’ ρχς μιλμε γιὰ μιν λλη Τουρκία, μὲ ἄλλο διεθνς μέγεθος, τόσο πὸ ἄποψη σχύος σο καὶ ἀπὸ ἄποψη πιδιώξεων. Μπορεῖ ἡ ἐπέκταση πρς τὴ Δύση (περνώντας διὰ τς λλάδος) νὰ ἦταν σταθερς στόχος τοῦ κεμαλικοῦ κράτους δῶ καὶ ἑκατὸ χρόνια, μως τὸ νεο-οθωμανικὸ ὅραμα τοῦ Ἐρντογν ντάσσει τν στόχο ατν σὲ μιὰ πολὺ πιὸ φιλόδοξη στρατηγική, ποὺ ἀποσκοπεῖ στὴ μετατροπή τς Τουρκίας σὲ μεγάλη δύναμη, χι πλς περιφερειακς λλὰ παγκόσμιας μβέλειας. Τὸ λέω αυτὸ σὲ ἀντίθεση πρς τς κρίσεις πολλν σχολιαστν ποὺ θεωρον τι οἱ δηλώσεις καὶ οἱ ἐνέργειες τοῦ Τούρκου προέδρου εναι λεονταρισμοὶ γιὰ ἐσωτερικὴ κατανάλωση ἢ ἀκόμα καὶ πράξεις παράφρονα, πού, ετε τσι είτε λλις, θὰ ὑποχρεωθεῖ τελικὰ νὰ τς μετριάσει, ποκύπτοντας, ποτίθεται, στος  συσχετισμος πως ατοὶ τος ντιλαμβάνονται. ντας τυφλὰ δυτικοκεντρικοὶ δν καταλαβαίνουν πς ὁ νεο-οθωμανισμς δν εναι οτε πολιτικάντικη ρητορική, οτε κάποια νορθολογικὴ νοσταλγία τν παλαιν θωμανικν μεγαλείων. κφράζει τν πραγματικὴ δυναμικὴ μις σύγχρονης τουρκικς λτ ποὺ συναισθάνεται τν πολυεπίπεδη παρακμὴ τοῦ δυτικοῦ κόσμου, καὶ ἔχοντας πίστη στς δικές της δυνάμεις –ατς ποὺ προκύπτουν πὸ τὴ σύνθεση τοῦ τουρκικο-κεμαλικοῦ μὲ τὸ παραδοσιακὸ μουσουλμανικὸ πνεμα– θεωρεῖ πς χει τν στορικὴ εκαιρία νὰ διεκδικήσει μιὰ μεγάλη μερίδα στν παγκόσμια νακατανομὴ ἰσχύος καὶ πλούτου ποὺ συντελεται ατὰ τὰ χρόνια.
Κανες δν μπορεῖ νὰ προβλέψει τν κατάληξη τοῦ ὑπερφιλόδοξου ατοῦ ἐγχειρήματος, εναι μως βέβαιο πς ὁ Ἐρντογν δν στειεύεται. Παίζει τὸ παιχνίδι μὲ συνέπεια καὶ ἀποφασιστικότητα, κάνοντας μάλιστα κρίσιμες τομς καὶ τροποποιήσεις στν τακτικὴ καὶ τς συμμαχίες του, καὶ ἀναλαμβάνοντας σοβαρὰ ρίσκα ποτε τὸ κρίνει. Καὶ βέβαια, θὰ τὸ πάει μέχρι τέλους. Σὲ καμιὰ περίπτωση δν εναι διατεθειμένος νὰ ἀποσυρθεῖ ερηνικά, πακούοντας φερ’ επεν στος κανόνες τοῦ κοινοβουλευτισμο. Καὶ ἂν τελικὰ χάσει δν θὰ χάσει ναίμακτα, οτε χωρς κόστος γιὰ τος ντιπάλους του. Θὰ πάρει πολλος μαζί του.

Τετάρτη 24 Ιουλίου 2019

ΤΟ ΑΣΥΛΟ ΜΕΤΑΞΥ ΣΚΥΛΛΑΣ ΚΑΙ ΧΑΡΥΒΔΗΣ

Αποτέλεσμα εικόνας για ασυλο πανεπιστημιακο

ΤΟ ΑΣΥΛΟ ΜΕΤΑΞΥ ΣΚΥΛΛΑΣ ΚΑΙ ΧΑΡΥΒΔΗΣ

Του Βασίλη Ξυδιά

Αποτέλεσμα εικόνας για ασυλο πανεπιστημιακοΒλέπω την πάνδημη διάθεση των αριστερών και λοιπών προοδευτικών δυνάμεων να υπερασπιστούν το άσυλο εναντίον της Δεξιάς που εμφανίζεται αποφασισμένη να το καταργήσει. Φοβάμαι ότι θα παίξουν τον ρόλο των χρήσιμων ηλίθιων σε ένα έργο που το τέλος του είναι εξ αρχής γνωστό.

Διότι το άσυλο –τόσο το αρχαίο όσο και το σύγχρονο– είναι μια πολιτική συνθήκη θεμελιωμένη στην αίσθηση ιερού και στην ηθική της κοινωνικής πλειοψηφίας. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με το «υπαρκτό άσυλο», την εκφυλισμένη δηλαδή κατάσταση ανομίας που εδώ και αρκετές δεκαετίες επιβάλλουν στους πανεπιστημιακούς χώρους οι διάφορες περιθωριακές μειοψηφίες (τον «χαβαλέ του αριστερισμού και της αναρχίας», όπως εύστοχα έγραψε σε μια δική του ανάρτηση ο Nikos Vasilopoulos).

Το πραγματικό άσυλο βασίζεται στο ότι ο διωκόμενος από τις αρχές «παραβάτης» διατηρεί μια θετική σχέση με την κοινή γνώμη (στην προκείμενη περίπτωση με τους μικροαστούς κατά βάση). Όταν διαρρηγνύεται αυτή η σχέση, όταν δηλαδή η κοινή γνώμη δεν είναι διατεθειμένη να προστατεύσει τον «ακραίο», έστω και διά της ανοχής της, και όταν ο «ακραίος» χλευάζει εκείνους ουσιαστικά που τους ζητά να τον προστατεύσουν, τότε το άσυλο αναιρείται. Και υπ' αυτή την έννοια το άσυλο το έχουν καταργήσει εδώ και δεκαετίες όσοι το σφετερίζονται διά της οικειοποίησής του.

Ευφυέστατα, λοιπόν, η Δεξιά έχει αναγάγει την «κάθαρση» των πανεπιστημίων από τους περιθωριακούς σε κύριο ζήτημα, τόσο σε πρακτικό, όσο κυρίως και σε συμβολικό επίπεδο. Είναι το κατ’ εξοχήν προνομιακό γι’ αυτήν πεδίο για να αποκαταστήσει τη διαρρηγμένη σχέση της με την κοινωνική πλειοψηφία. Και σ' αυτό θα τη διευκολύνουν όσοι βγουν να υπερασπιστούν ΑΥΤΟ το άσυλο (το ήδη ακυρωμένο από τον «χαβαλέ») ως δήθεν δημοκρατική κατάκτηση.

Προσωπικά δεν αμφιβάλλω ότι για τη Νέα Δημοκρατία η κατάργηση του ασύλου είναι πρόφαση για την προώθηση του γενικότερου μεταδημοκρατικού αυταρχισμού που αυτή πρεσβεύει. Ας μην κρυβόμαστε όμως πίσω από το δάχτυλό μας. Δεν είναι τυχαίο που όλο αυτό θα ξεκινήσει μέσα από την προσβολή αυτού του ψευδώνυμου «υπαρκτού ασύλου».

Δευτέρα 22 Ιουλίου 2019

Κανονικότητα: Η έκλειψη της πολιτικής


Του Βασίλη Ξυδιά

1. Όλοι οι συντελεστές του πολιτικού συστήματος (Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, και κυρίως τα ΜΜΕ) έχουν λόγους να πανηγυρίζουν. Διότι παρά τη μεγάλη αποχή, τα εκλογικά αποτελέσματα δείχνουν επιστροφή στην πολιτική κανονικότητα. Αυτό σημαίνει ότι μ’ αυτές τις εκλογές κλείνει οριστικά ο ιστορικός κύκλος της αντιμνημονιακής αμφισβήτησης. Τα μικρά αντισυστημικά κόμματα που κατάφεραν μόλις και μετά βίας να εισέλθουν στη βουλή (ΜέΡΑ25 και Ελληνική Λύση) δεν φτάνουν για να το αλλάξουν αυτό.

Όμως οι εκλογές –προειδοποιούν οι αστρολόγοι– έγιναν σε περίοδο εκλείψεων. Υπήρξαν πολλές πλευρές της πραγματικότητας που κρύφτηκαν. Κυρίως κρύφτηκε η πολιτική, επισκιασμένη από την ιδεολογία. Διότι επιστροφή στην «κανονικότητα» σημαίνει πρώτα απ’ όλα απόσυρση σε δεύτερο πλάνο των καίριων πολιτικών ζητημάτων που συνδέονταν με την κρίση του πολιτικού συστήματος και του αδιεξόδου της χώρας, και επανάκαμψη στο προσκήνιο του κλασικού ιδεολογικού δίπολου Δεξιά-Αριστερά.

2. Εδώ καλό είναι να θυμόμαστε πως την εμμονή στο ιδεολογικό πεδίο εις βάρος του πολιτικού την καλλιέργησε πρώτη απ’ όλους η ίδια η Αριστερά –και η συριζαϊκή, αλλά και η φερόμενη ως ανυπότακτη, αντικαπιταλιστική κ.τ.ό.– που όσο κι αν συμπορεύτηκε με το αντιμνημόνιο στις πλατείες και στις κάλπες, ποτέ δεν ταυτίστηκε ψυχικά με τον αυθόρμητο λαϊκό ριζοσπαστισμό. Ούτε στάθηκε ικανή να επεξεργαστεί μια υπεύθυνη πολιτική ρήξης, μια εναλλακτική στρατηγική διεξόδου, που να δίνει εδραίωση και ιστορικό βάθος στην εγγενή δυναμική του αντιμνημονίου.

Όπως λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015 καπηλεύθηκε την αντιμνημονιακή πλειοψηφία που τον έφερε στα πράγματα, εμφανίζοντάς τη σαν υπόθεση της Αριστεράς, έτσι και τώρα η Δεξιά πήρε τη ρεβάνς στρέφοντας τον θυμό του κόσμου εναντίον αυτής ακριβώς της «Πρώτη Φορά Αριστεράς». Είναι αυτό που επέτρεψε στη συντηρητική μέση τάξη να επαναπατριστεί στο ιδεολογικό της μαντρί, ξεχνώντας και το κακό το ριζικό της και τους πολιτικά υπεύθυνους γι’ αυτό.

3. Από την άποψη αυτή ο «χαζούλης» Κούλης αποδείχθηκε πιο πονηρός στο παιχνίδι της ιδεολογίας από τους Συριζαίους τακτικιστές. Ακολούθησε μια από τις βασικές αρχές της προπαγάνδας, που λέει πως ποτέ δεν απαντάμε στο ψέμα με την αλήθεια, αλλά εφευρίσκουμε ένα άλλο ψέμα. Και ακροβατώντας αριστοτεχνικά μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και παλαιοκρατικισμού, κοσμοπολιτισμού και πατριδοκαπηλίας, έστησε ένα νεοδεξιό αφήγημα που αποδείχθηκε πρώτης τάξεως μαζικό αντικαταθληπτικό.

Αυτό, μεταξύ άλλων, εξηγεί και το γιατί οι εθνικά ευαίσθητοι δεξιοί ψηφοφόροι συμμερίστηκαν την υποκρισία της πολιτικής τους ηγεσίας στην περίπτωση της Συμφωνίας των Πρεσπών: πώς έγινε και αποδέχθηκαν ως επαρκή την εν γένει πατριωτική ρητορία της Ν.Δ., κάνοντας πως δεν καταλαβαίνουν την κατ’ ουσίαν αποδοχή της συμφωνίας εκ μέρους της. Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξεγέλασε κανέναν. Αν το θέμα είναι πώς θα φτιασιδώσουμε την Ψωροκώσταινα, οι δεξιοί (λαός και ηγεσία) έχουν περισσότερες εμπειρίες από το μακρινό Μπρεστ-Λιτόφσκ.

Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2018

Το σχολείο που καταρρέει είναι το προοδευτικό- Του Βασίλη Ξυδιά

Αποτέλεσμα εικόνας για Το σχολείο που καταρρέει είναι το προοδευτικό
Σε προηγούμενο φύλλο του Δρόμου ξεκίνησα κάποιες σκέψεις για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το ελληνικό σχολείο («Το σχολείο καταρρέει», φ. 420, 8/9/2018) αναζητώντας μια θεώρηση του προβλήματος που να πηγαίνει πέρα από τον νεοφιλελευθερισμό, αλλά και πέρα από την αντίσταση στον νεοφιλελευθερισμό. 

Διότι, με δεδομένη πλέον την επικράτηση των μνημονίων, δεν μπορεί, πιστεύω, να υπάρξει άλλου είδους αντίσταση στην καταστροφική λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού πέρα από μια ριζοσπαστική μεν, αλλά και δημιουργική ταυτόχρονα, εναλλακτική αντιμετώπιση όλων εκείνων των παθογενειών που ο νεοφιλελευθερισμός ισχυρίζεται πως θεραπεύει, καθώς και αυτών που ο ίδιος προξενεί. Και αν αυτό ισχύει λίγο ως πολύ για όλους τους τομείς και όλες τις πτυχές της ελληνικής κοινωνίας, ισχύει κατ’ εξοχήν για την εκπαίδευση, που όπως έλεγα στο προηγούμενο άρθρο μου, κατέρρεε ήδη πριν απ’ τα μνημόνια. Έχοντας λοιπόν περιγράψει τη μία όψη αυτής της κατάρρευσης, την «κοινωνικοοικονομική απαξίωση» του σχολείου, μας μένει τώρα να σταθούμε στην άλλη όψη, την παιδαγωγική του αστοχία. Επειδή όμως δεν μας φτάνει γι’ αυτό ο χώρος ενός άρθρου θα περιοριστούμε σήμερα σε ένα και μόνο σημείο, εν είδει –ας πούμε– μιας βασικής διευκρίνησης.

Γιατί χρειάζεται η κριτική

Μιλώντας για τις διάφορες όψεις της σχολικής κατάρρευσης δεν σκοπεύω καθόλου να διεκτραγωδήσω την κατάσταση του σχολείου και τα προβλήματά του. Ο καθένας μας τα γνωρίζει αυτά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και ισχύει και σ’ αυτήν την περίπτωση το γνωστό σαββοπουλικό: όποιος δεν έχει νέα ευχάριστα να πει, καλύτερα να μη μας πει κανένα. Θα προτιμούσα, επομένως, να περάσω κατευθείαν στην έκθεση κάποιων θετικών ιδεών για τι θα μπορούσε να σημαίνει γενική παιδεία σήμερα –διότι αυτό είναι που διακυβεύεται, όπως είπαμε και στο προηγούμενο άρθρο– και αυτό είναι, πράγματι, που προτίθεμαι να κάνω τελικά. Αισθάνομαι όμως ότι πριν απ’ αυτό θα πρέπει να τονιστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή έμφαση πως το σχολείο που βρέθηκε σε κρίση, και το οποίο έρχεται τώρα να «μεταρρυθμίσει» (βλ. να κατεδαφίσει) ο νεοφιλελευθερισμός στη δεξιά ή την αριστερή παραλλαγή του, δεν είναι το απαρχαιωμένο «εθνικοπατριωτικό» σχολείο με τις ουμανιστικές καταβολές και την αυστηρή έως αυταρχική παιδαγωγική, αλλά το σύγχρονο προοδευτικό σχολείο των «κοινωνικών και επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων», αυτό που προέκυψε σταδιακά μέσα από τις πάμπολλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις των πρώτων, μέσων και ύστερων μεταπολιτευτικών χρόνων, και το οποίο φιλοδοξούσε να παντρέψει την ουμανιστική ηθική με τον ωφελιμισμό, να συνδυάσει τη δημοκρατία με την τεχνοκρατία, να εισαγάγει την κριτική μάθηση απαλείφοντας την παπαγαλία και την άκριτη αποδοχή της γνώμης του δασκάλου, να ξεπεράσει τις κοινωνικές και άλλες διακρίσεις θέτοντας στο κέντρο της προσοχής του τον μαθητή και τις ανάγκες του· αυτά, και ό,τι άλλο καλό και αγαθό μπορεί να φανταστεί ένας καλοπροαίρετος σύγχρονος άνθρωπος που μορφώνει γνώμη βλέποντας τηλεόραση και διαβάζοντας εφημερίδες και περιοδικά.