Τι όπλισε τα μυαλά των δολοφόνων του Kirk

18/09/2025

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Με όλους τους θεσμούς, η τυπική και άτυπη εκπαίδευση και η ενημέρωση καλλιέργησαν εδώ και μισό αιώνα την αποσπασματικότητα της σκέψης, τον υποκειμενικό σχετικισμό, τη λατρεία του εφήμερου, την προσήλωση στα ατομικά συμφέροντα και δικαιώματα του καθενός, την κατάρρευση του ιερού και την αποστασιοποίηση των ατόμων από τις ιστορικές συλλογικότητες και τα αξιακά τους συστήματα. Παλαιότερα, πολλοί φιλόσοφοι και κοινωνικοί επιστήμονες (από τον Νίτσε μέχρι τον Μαρξ και από τον Χάιντεγκερ μέχρι τον Αντόρνο) αποκαλούσαν «ημιμαθή» όλη αυτή την μάζα των ανεπαρκώς εκπαιδευμένων και “μορφωτικά ελιτοποιημένων” πληβείων.

Άλλωστε, από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και ύστερα, οι αλλαγές της οργάνωσης του καταμερισμού εργασίας οδήγησαν τις δυτικές κοινωνίες να απαιτήσουν έναν εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης που θα παρείχε στους νέους όσο το δυνατόν πιο μαζικά, όχι μόνο τα ουσιαστικά, αλλά και τα τυπικά προσόντα (τις διευκολύνσεις για την απόκτηση του “χαρτιού”)· δηλαδή τις συνθήκες που θα εξασφάλιζαν υποτίθεται την ανοδική κοινωνική τους κινητικότητα.

Όμως σήμερα, οι περισσότεροι από τους προχείρως πτυχιοποιημένους διπλωματούχους που εκφράζουν με ευκολία τις απόψεις τους, είτε στο διαδίκτυο είτε αλλού (απόφοιτοι πανεπιστημίων, κολεγίων, “ανωτάτων” σχολών κλπ.) δεν είναι καν ημιμαθείς. Είναι φιλοσοφικά, πολιτικά και ιστορικά, αστοιχείωτοι. Μεθοδολογικά ανυποψίαστοι. Το ίδιο άλλωστε ισχύει σε μεγάλο βαθμό και για τις ίδιες τις ελίτ του δυτικού κόσμου.

Η έννοια και το υποκειμενικό συναίσθημα, η παράσταση της «προόδου» συνόδεψε ωστόσο στενά τα γνωστικά και ηθικοπολιτικά βιώματα των τυπικά ελιτοποιημένων δυτικών πληβείων. Τόσο που πολλοί από αυτούς ένιωσαν «αριστεροί» και ριζοσπάστες. Έτσι, η έννοια της παρακμής, πολιτικής ή μορφωτικής (του δυτικού λόγου χάρη πολιτισμού ή της δημοκρατίας ως ιστορικού διακυβεύματος συλλογικών αγώνων) – της παρακμής δηλαδή της οποίας άθελά τους ήταν και είναι οι ίδιοι εξατομικευμένες εκφράσεις, αποτελεί εξ ορισμού γι αυτούς τους ανθρώπους μια «αντιδραστική φαντασίωση».


Ούτως ή άλλως, είναι γνωστό ότι εκεί που η παραδοσιακή δεξιά δίνει αξία στην κληρονομιά και ανησυχεί για την απώλεια της, η αριστερά των κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά «αβράκωτων» καλεί σε μια συλλογική ριζοσπαστική ρήξη με το παρελθόν για την οικοδόμηση μιας «νέας τάξης πραγμάτων», ενδεχομένως ενός Νέου Κόσμου, αν χρειαστεί πάνω στα πτώματα των «συντηρητικών ιθαγενών»…

Τί πιστεύει ο μέσος προοδευτικός…

Έτσι, ένας προοδευτικός άνθρωπος που ίσως πιστεύει μάλιστα ότι είναι και “αριστερός”, θα αρνηθεί πεισματικά ότι κάποια πράγματα ήταν και ίσως πήγαιναν καλύτερα στο παρελθόν. Η πίστη του στην πρόοδο είναι αμετακίνητη, αδιάψευστη, μη συμμορφώσιμη από τα βιώματα και την ιστορική εμπειρία. Ο τύπος αυτού του δικαιωματούχου δυτικού ανθρώπου είναι εκείνος που “έμαθε από μικρός” στο σχολείο να “περιφρονεί τις προκαταλήψεις”, τα “στερεότυπα”, τα ηρωικά ιστορικά αφηγήματα του «χοντρού λαού», από τον οποίο συνήθως κατάγεται (λόγου χάρη στις ΗΠΑ τον συντηρητικό “βλαχοαμερικάνο” με τις φονικές καραμπίνες του.)

Έμαθε επίσης, να υποστηρίζει τα αιτήματα αναγνώρισης όλων των μειονοτήτων. Να συμπονεί όλα τα θύματα των κοινωνικών αποκλεισμών της δυτικής ιστορίας, όχι βέβαια με ταξικούς όρους (τα θύματα της ταξικής εκμετάλλευσης), όσο με φυλετικούς (τους μη λευκούς), με ανθρωπολογικούς, τους τρανς (μη άνδρες, μη γυναίκες), με πολιτικοπολιτισμικούς, τους μετανάστες (μη ντόπιους, ξένους, «πρόσφυγες»), ακόμα και τον φανατικό ισλαμιστή με τον σουγιά του.

Το «καλό» και η «πρόοδος» στον δυτικό κόσμο

Από τον φασισμό του Μεσοπολέμου στον σημερινό φασισμό των antifa

14/05/2025

EPA/SERGEI CHIRIKOV

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Η εκλογή του Τραμπ και τα μέτρα προστατευτισμού που ακολούθησαν, δημιούργησαν στη φιλελεύθερη, “γκλομπαλιστική” Ευρώπη –ιδίως στην “Αριστερά” της– τόση ιδεολογική αλλεργία όση η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η ΕΕ όχι μόνο θυμήθηκε τον ξεχασμένο μέχρι χθες αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, αλλά και τον αντι-φασισμό. Παρά τις ευαισθησίες της για τα “ανθρώπινα δικαιώματα”, μάλιστα, τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της κινεζικής ατμομηχανής της παγκοσμιοποίησης, ευελπιστώντας πώς οι “σύντροφοι του Πεκίνου” θα τρίξουν τα δόντια στον “φασίστα, λαϊκιστή” Τραμπ.

Ο όρος “φασισμός” έχει βέβαια χάσει προ πολλού το ιστορικό πραγματικό του περιεχόμενο. Έχει καταντήσει συνώνυμος του ψυχοπολιτικού αυταρχισμού κάθε κυβέρνησης ή κάθε μορφής εξουσίας που προσπαθεί αυταρχικά να επιβάλλει εκ των άνω τους δικούς της κανόνες πολιτικής ορθότητας. Βεβαίως, αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν πολιτικά τις δικτατορίες ενυπάρχουν και σε κάθε φασιστική διακυβέρνηση.

Γιάννης Παπαμιχαήλ:"Ιδεολογίες του Μετανθρωπισμού" .

Ομιλία, στον Πολιτιστικό Σύλλογο "Παλαίχθων", του δρ. Γιάννη Παπαμιχαήλ, καθηγητή Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Παντείου, με θέμα: "Ιδεολογίες του Μετανθρωπισμού" .

Ο θρησκόληπτος βάνδαλος και οι βλαχοκοσμοπολίτες βέβηλοι

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ/STR

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Η δημοκρατική κοινή γνώμη, θρησκευόμενη, σκεπτικιστική ή ομολογουμένως άθεη, δεν ενοχλήθηκε μόνο από την προσβολή στα ιερά σύμβολα της χριστιανικής πίστης από τα εκθέματα του κυρ-Χριστόφορου (;!) στην εθνική πινακοθήκη. Ενοχλήθηκε πολύ περισσότερο από την φανατική και κρατικά, επίσημα ενορχηστρωμένη σταυροφορία των νέων θρησκόληπτων της πολιτικής θρησκείας του δικαιωματισμού και της κουλτούρας της συμβολικής αποδόμησης.

Ενοχλήθηκε με άλλα λόγια από τα εχθροπαθή, ρατσιστικώς οικειόφοβα, μονομερώς χριστιανόφοβα, στερεότυπα της καθεστωτικής πολιτικής ορθότητας που προβάλλονται από τους δήθεν πεφωτισμένους “αντισκοταδιστές” του διαδικτύου και του τηλεοπτικού συρμού ως τα μόνα αποδεκτά, ιερά και απαραβίαστα αξιακά ορόσημα της απεριόριστης ατομικής ελευθερίας του “καθενός” να γελοιοποιεί και να εξευτελίζει τα εθνικά, τα θρησκευτικά, τα ηθικο-πολιτικά σύμβολα, μαζί με τις μαγευτικές, παρηγορητικές, μυστηριακές και παράλληλα ορθολογικές παραδόσεις που συνέχονται ιστορικά σε ένα βιωματικά αδιαίρετο σύνολο.

Άλλοτε βανδαλίζοντας χωρίς συνέπειες το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, άλλοτε βεβηλώνοντας, συνήθως χωρίς αντιδράσεις, τόσο τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, όσο και την αισθητική παράδοση που μας κληροδότησαν – όχι μόνο άριστοι λαϊκοί αγιογράφοι και ζωγράφοι, αλλά και πολλοί σκεπτικιστές – ενδεχομένως και άθεοι νεοέλληνες διανοούμενοι λογοτέχνες και ποιητές, η ελληνική κοινωνία, όπως και πολλές άλλες δυτικές κοινωνίες, δέχεται αναφανδόν μια συντονισμένη εσωτερική επίθεση, όχι μόνο από τα πολύμορφα σύγχρονα ιερατεία του δικαιωματισμού, αλλά και τους πολυπληθείς πλέον θρησκόληπτους πιστούς τους.

Συντηρητισμός, τραμπισμός και νεοφιλελεύθερος ριζοσπαστισμός

18/02/2025

epa11903456 A demonstrator carries an upside-down American flag during a Presidents Day protest against President Trump's policies on the National Mall near the US Capitol in Washington, DC, 17 February 2025. Organizers cite their opposition to President Trump's recent executive actions as key motivators for the nationwide protests. EPA/GRAEME SLOAN

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Συμβιβάζεται άραγε πρακτικά ή θεωρητικά, μια συντηρητική στάση ή πολιτική επιλογή με την έννοια της Αριστεράς;

 Στο επίπεδο του υπό αμφισβήτηση (αν όχι υπό συνειδησιακή αποδόμηση) συλλογικού υποκειμένου, δηλαδή της κοινωνικής τάξης των θυμάτων της εκμετάλλευσης, ο συντηρητισμός χαρακτηρίζει την ελάχιστη βάση ταξικής συλλογικής συσπείρωσης. Τουλάχιστον στην μαρξίζουσα θεωρία, αυτός αντανακλούσε την αυθόρμητη, μεταρρυθμιστική και μάλλον συντηρητική πολιτική συνείδηση των χειμαζόμενων λαϊκών μαζών.

Αυτή ακριβώς η συντήρηση, αποτελούσε τρόπον τινά την απολύτως απαραίτητη συνδικαλιστικού τύπου προϋπόθεση για κάθε μετέπειτα προσπάθεια μετάβασης σε ένα υψηλότερο, επαναστατικό επίπεδο συλλογικής πολιτικής συνείδησης και πράξης. Θα συμπληρώναμε ότι για τους σοσιαλιστές τουλάχιστον, σε ορισμένες περιόδους υποχώρησης των λαϊκών κινημάτων, η “ταξική πάλη” καθίσταται η μόνη –συγκυριακά έστω αλλά πραγματικά– συντηρητική αντίπαλος των αστικών εκσυγχρονισμών και ριζοσπαστισμών. Αυτή η “ταξική πάλη” είναι εξάλλου εδαφοποιημένη και όχι ανεδαφική. Κατά συνέπεια και η Αριστερά είναι εξ ορισμού πατριωτική. Αλλιώς δεν μπορεί να είναι ούτε διεθνιστική. Θα είναι απλώς μια εκτός τόπου και χρόνου κοσμοπολίτικη μικροαστική ιδεολογία.

Δεν πρόκειται καθόλου για τα ψιλά, αλλά για τα “χοντρά γράμματα” της μαρξίζουσας πολιτικής κοινωνιολογίας. Κι αυτό, έστω αν ο Μαρξ στην εποχή του, σε αντίθεση με άλλους στοχαστές και φιλοσόφους (όπως αργότερα ο Πολάνυι), συνεπής με το μοντέλο ανάλυσης του ιστορικά προοδευτικού ρόλου της αστικής τάξης του 19ου αιώνα απαξίωσε τις λουδίτικες λαϊκές αντιδράσεις των τότε εργαζομένων στη βιομηχανική επανάσταση και στη μηχανοποίηση της παραγωγής…

Έχασε τη δυνατότητα να κατανοεί

Όμως, η σημερινή δήθεν Αριστερά έχασε τη δυνατότητα να διανοείται και να κατανοεί τον προοδευτικό δυναμισμό που, σε ορισμένες ιστορικές περιστάσεις, μπορεί να διαθέτει η συντήρηση των συνεκτικών συλλογικών συνειδήσεων και των ιστορικών κεκτημένων. Υποκατέστησε το κοινωνιο-πολιτικό πεδίο της ταξικής πάλης από το “κοινωνιακό”, εκείνο δηλαδή που συναρτάται μεθοδολογικά στις εξατομικεύσεις, στις “μειονοτοποιήσεις” και στα ιδεολογήματα του νομικού δικαιωματισμού.

Τα αδιέξοδα του ριζοσπαστικού συντηρητικοί

EPA/RICCARDO ANTIMIANΙ

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Πέραν της συζήτησης περί του “βαθέως κράτους” στην Αμερική και σε όλο το δυτικό κόσμο, το πρόβλημα με την εκλογική επικράτηση των φιλελεύθερων λαϊκιστών τόσο στις ΗΠΑ, όσο και σε χώρες όπως η Ιταλία, ή σε λίγο η Γερμανία και η Γαλλία, δεν είναι πια τόσο οι κίνδυνοι της επιστροφής σε εθνικιστικούς και “παλαιο φασίζοντες” ολοκληρωτισμούς.

Είναι η δυσκολία του φιλελεύθερα σκεπτόμενου συντηρητισμού και του εθνοκεντρικού-κρατοκεντρικού λαϊκισμού του, να δώσουν ένα νέο ιδεολογικό κοινωνιο-πολιτικό περιεχόμενο στην όλο και πιο έντονη, περιρρέουσα κοινωνική δυσφορία και λαϊκή οργή. Με άλλα λόγια, κάποιο νέο πολιτικό νόημα στην γενικευμένη κοινωνική ανησυχία που κατά καιρούς, εκτονώνεται με βίαιες αντιδράσεις έναντι της απειλητικής κοινωνικής αποσύνθεσης, χωρίς να έχει κάποιο σαφή πολιτικό στόχο.

Που συχνά εκφράζεται με “αλλεργικές” επιδερμικές αντιδράσεις και πολιτικές εκδηλώσεις πολιτισμικού “ταλιμπανισμού”, οι οποίες, όσο και αν είναι κατανοητές, δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με τις οικείες παραδόσεις του νεότερου δυτικού κόσμου (συνήθως οι νεότερες δυτικές κοινωνίες, για να στιγματίσουν τις βλάσφημες υπερβολές, ήταν πιο πρόθυμες να προσφύγουν σε σαρκασμούς και ειρωνείες, παρά σε θρησκόληπτα αναθέματα).

Τα πρώτα δείγματα γραφής του Τραμπ – Ο Ριζοσπαστικός Συντηρητισμός στην πράξη

23/01/2025

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Φαίνεται ότι με την εκλογή και την ορκωμοσία του Τραμπ, ο νεοταξίτικος δυτικός κόσμος, εκείνος ακριβώς που εδώ και δεκαετίες χρηματοδοτεί ο Σόρος με τις ΜΚΟ και τις “ανοικτές κοινωνίες” του, απέκτησε κάποιες νέες “αντιιμπεριαλιστικές” ευαισθησίες και συγκινητικές “δημοκρατικές αντιστάσεις”. Η επάνοδος στο διεθνές πολιτικό προσκήνιο του παραδοσιακού Αμερικανού καουμπόι και σερίφη, το δίδυμο δηλαδή Τραμπ και Μασκ, τρομοκρατεί με τον σκληρό κυνισμό του τους Ευρωπαίους και Καναδούς “προοδευτικούς” αναλυτές.

Λες και τα γεωπολιτικά σύνορα ήταν ανέκαθεν δεδομένα και απαραβίαστα. Λες και δεν υπάρχουν αναρίθμητες πολιτικές και στρατιωτικές παρεμβάσεις των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, συνήθως μάλιστα με πρωτοβουλία των δημοκρατικών κυβερνήσεων. Λες και η Αλάσκα, η 49η αμερικανική πολιτεία, δεν αγοράστηκε από τους Αμερικανούς όταν πουλήθηκε στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα από την τσαρική Ρωσία. Λες και για πρώτη φορά ακούγεται το θέμα της Γροιλανδίας για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, σχετικούς με τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Λες και το θέμα της προσάρτησης του Καναδά στις ΗΠΑ, με ή χωρίς το γαλλόφωνο τμήμα του που τόσο απασχόλησε κάποτε τον Ντε Γκωλ, ακούστηκε για πρώτη φορά. Λες και δεν έγινε αιματηρή αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στον Παναμά το 1989, ούτε φυλακίστηκε ποτέ ο Νοριέγκα. Λες και η μετονομασία του κόλπου του Μεξικού είναι κάτι πρωτάκουστο, καθώς και η πιθανή μελλοντική παράκαμψη της διώρυγας του Παναμά από ένα νέο «μεξικανικό» πέρασμα από τον ένα ωκεανό στον άλλο.

Συντηρητισμός VS Ριζοσπαστισμός (Μέρος1ο)

Του Γιάννη Παπαμιχαήλ*

 

Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν. Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως - πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο. Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο. 

Σε τι;

  

Εννοείται στις διαφορές - και όχι βέβαια στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες και διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά τους υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) στα εξ ων υποτίθεται ότι συνετέθησαν, δηλαδή στα άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους. Ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του ιστορικά νεότερου, μεταφεουδαρχικού, δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι πρώτοι ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός «καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός», συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του. Προσοχή: «παράτυποι μετανάστες». Όχι «παράνομοι και καταχρηστικοί»: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό,  νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας «άνθρωπος δεν είναι παράνομος». Συνεπώς, κανένα σύνορο δεν έχει ηθικά το πολιτικό δικαίωμα να παρεμποδίσει τις «ελεύθερες μετακινήσεις του»: πρόκειται για μια «ανθρωπιστική, προοδευτική» αντίληψη που ιστορικά βόλεψε καλά τις επεκτατικές διαθέσεις όλων των πολέμαρχων, των αποικιοκρατών και των ιμπεριαλιστών. Κατά τα άλλα, η σημερινή χολιγουντιανή πολιτική ορθότητα κόπτεται να ζητά εκ των υστέρων συγνώμη από τους Ινδιάνους, που στην εποχή τους, δεν κατάλαβαν καλά το πολυπολιτισμικό αμερικάνικο όνειρο των εξαθλιωμένων, ευρωπαίων που εποίκισαν παράτυπα την αμερικανική ήπειρο, επιβάλλοντας στους συντηρητικούς αυτόχθονες Αμερικανούς τον δικό τους προοδευτικό νόμο και τη δική τους τάξη…

Ριζοσπαστικός συντηρητισμός ή το “κακό που μας βρήκε”!

13/01/2025

  ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Θα ήταν μάλλον αφελές να πιστέψει κανείς ότι με την εκλογή του Τραμπ από τις αμερικανικές λαϊκές μάζες, το παιχνίδι της υποτίμησής τους και της χειραγώγησής τους από τις “ελίτ” σαν συντηρητικός, ετερόκλητος όχλος, τείνει σύντομα να τελειώσει. Και αυτό, όχι βέβαια διότι ως πολιτικός ηγέτης ο Τραμπ είναι ένας πλούσιος επιχειρηματίας περιστοιχιζόμενος από άλλους ακόμα πλουσιότερους (τίποτα το περίεργο σε καθεστώτα όπου η πολιτική ισχύς συνυφαίνεται τόσο στενά με την οικονομική).

Ούτε διότι ως γνήσιος εσωστρεφής ρεπουμπλικάνος, θα κοιτάξει κυρίως την χώρα του, έστω με σκληρά μέτρα οικονομικού προστατευτισμού και θα αποφύγει “όσο γίνεται” τους πολέμους. Ακόμα και αν πραγματικά το επιθυμεί, (αν όντως υποθέσουμε ότι το επιθυμεί), οι πολύμορφες οικονομικές και πολιτικές εξαρτήσεις του σύνθετου σημερινού κόσμου καθιστούν πολλές τέτοιες επιδιώξεις εν μέρει ανέφικτες.

Ωστόσο, στις σημερινές δυτικές κοινωνίες υπάρχουν πολλοί εύπιστοι. Αρκετοί από αυτούς έχουν ήδη υιοθετήσει (με πάθος ή όχι), τη νέα πολιτική θρησκεία του δικαιωματισμού ή ακόμα τις “κουλτούρες woke”. Η εκλογή λίγο-πολύ παντού των διάφορων συντηρητικών κυβερνήσεων δείχνει όμως ταυτόχρονα ότι, παρά την καταιγιστική πλύση εγκεφάλου που έχουν υποστεί οι δυτικές λαϊκές μάζες εδώ και δεκαετίες- και παρά την προπαγάνδα των συστημικών ΜΜΕ, οι λαοί, προσπαθώντας να αντισταθούν στη λεηλασία της ζωής και της λογικής τους, πιάνονται απ’ όπου μπορούν. Ακόμα και από τις υποσχέσεις των φιλελεύθερων λαϊκιστών. Σημασία όμως εν τέλει έχει ότι θέλουν ένας-ένας και όλοι μαζί, κάπως να αντισταθούν. Κάτι να κάνουν, να σταματήσει κάπως “αυτό το κακό”. Πως “κάπως”; Έστω με την αλλαγή του ισχύοντος νομικού πλαισίου.


Ποιο ακριβώς “κακό”; Εκείνο που πλασάρεται και επιβάλλεται από το καθεστώς σαν νομοτελειακή προσαρμογή και ιστορική πρόοδος. Εντελώς ενδεικτικά και συνοπτικά, στο πολιτισμικό ιδίως επίπεδο:

Η ψηφιακή αποβλάκωση: μια μαζική παιδοκτονία

Η ψηφιακή αποβλάκωση: μια μαζική παιδοκτονία (άρθρο που εγράφη την εποχή της καραντίνας στην πανδημία)

04/04/2020

Για το Δίκτυο Psy-Counsellors

Μετάφραση, Προσαρμογή στα Ελληνικά και Επιμέλεια

Γιάννης Παπαμιχαήλ, τ. Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

Η καραντίνα και η απαγόρευση κυκλοφορίας που έχουν επιβληθεί λόγω κορωνοϊού γεννά μεταξύ άλλων κάποια ζητήματα διαχείρισης χρόνου των ατόμων μέσα στα σπίτια που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στα αστικά κέντρα και είναι συχνά διαμερίσματα. Ποια είναι η πιο εύκολη και αποτελεσματική διέξοδος; Βεβαίως, οι οθόνες με όλες τις εκδοχές τους, από την συμβατική τηλεόραση μέχρι το διαδίκτυο. Δεν περίμεναν βέβαια οι άνθρωποι τον κορωνοϊό για να την ανακαλύψουν, τώρα όμως μοιάζει να συνιστά σε μεγάλο βαθμό μονόδρομη διέξοδο των έγκλειστων και απομονωμένων ατόμων, ειδικά μάλιστα όσων έχουν παιδιά και οικογένειες. Αποφασίσαμε λοιπόν να δημοσιεύσουμε μια βιβλιοκριτική από το γαλλικό περιοδικό «Eléments» προσαρμοσμένη και μεταφρασμένη στα ελληνικά για λογαριασμό του Δικτύου Psy-Counsellors, αναφορικά με την εγκατάλειψη των παιδιών μας στις «οθόνες- νταντάδες». Για να μην κερδίσουμε την «μάχη με τον κορωνοϊό» και την χάσουμε, με τις ζωές τις δικές μας και των παιδιών μας…

Ο Φίλιππος, χλωμό αγοράκι πέντε ετών, λίγο παχύσαρκο, χωμένο στην πολυθρόνα του ένα ωραίο πρωινό του Οκτώβρη, πληκτρολογεί πυρετωδώς το αγαπημένο του playstation. Σε αυτήν ακριβώς τη στιγμή, ο νεαρός ήρωας, στη στενή του σχέση με την ψηφιακή του νταντά, δεν ονειρεύεται παρά ένα μόνο πράγμα: να ξεπεράσει το πέμπτο επίπεδο και να γίνει ο πιο μεγάλος «εκπαιδευτής του pokemon» στον κόσμο.

Από την στιγμή που η δασκάλα του Φίλιππου επεσήμανε την ανάγκη να απομακρυνθεί η HD τηλεόραση από το παιδικό δωμάτιο, αφού σύμφωνα με όλους, ειδικούς και μη, ο Φίλιππος παρουσιάζει κάποια συμπτώματα αστάθειας, νύστας κατά το διάστημα της ημέρας και μειωμένες δυνατότητες συγκέντρωσης της προσοχής του, το μόνο που μένει στην καθημερινή διάθεση του Φίλιππου είναι η κονσόλα παιχνιδιού και ο «παιδαγωγός» tablet του Έκτορα, δηλαδή του μεγάλου αδελφού του Φίλιππου. Ένα tablet που βρίσκεται υπό την πολύ υψηλή επιτήρηση των γονέων, από τη στιγμή ιδίως που οι γονείς ανακάλυψαν καταχωνιασμένα στο σκληρό δίσκο δυο πορνογραφικά φιλμ: Trash Holes and African Sodomy, που ο νεαρός Έκτορας παρακολουθούσε ξανά και ξανά μέχρι πέντε φορές την εβδομάδα. Όσον αφορά τα smartphones τα δύο αγόρια δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, μόνο στο messenger kids στο κινητό τους, έτσι ώστε να μπορούν να στείλουν κανένα «like», καμία selfie, ή να κάνουν live twitter.

12.05, ο Φίλιππος, πεινασμένος, έχοντας φτάσει στο 4ο επίπεδο του pokemon gold, εγκαταλείπει τη θέση του και εμφανίζεται στην κουζίνα, όπου η μητέρα του τελειώνει την ανάγνωση ενός βιβλίου που της συνέστησε μία φίλη της και του οποίου ο τίτλος ηχεί, έστω καθυστερημένα, σαν μια προειδοποίηση: «Η κατασκευή του ψηφιακού ηλιθίου», του Michel Desmurget (1).

Μια διαδικασία μαζικής αποβλάκωσης

Εδώ “ακροδεξιός”, εκεί “λαϊκιστής”, πού είναι ο φασίστας;

23/11/2023

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Oι διάφορες μειονότητες ανταγωνίζονται η μία την άλλη στην αγορά της “διαφορετικότητας” μιας ολοκληρωτικά ψηφιδοποιημένης, φανταστικής “παγκόσμιας κοινωνίας” των εν δυνάμει απασχολήσιμων, “ομοίως διαφορετικών”.

Υπό το απατηλό πρόσωπο του νομικού δικαιωματισμού και με διαδοχικές ψυχολογιοποιήσεις, εξατομικεύσεις και μειονοτοποιήσεις της έννοιας της ταυτότητας, φαίνεται ότι η έννοια αυτή λίγο-λίγο “τρελαίνεται”. Έτσι τρελή και αλλοπαρμένη, εισάγεται εκ των έξω, ιδίως από τις ΗΠΑ, στα υπό εκσυγχρονισμό ήθη και έθιμα των πολιτισμικώς αποικιοκρατούμενων και ανιστόρητα εξαμερικανισμένων Ευρωπαίων και Νεοελλήνων “πολιτών”. Στη θέση των αντικειμενικών συλλογικών και ιστορικών ταυτοτήτων, δηλαδή του συνανήκειν σε έναν λαό, σε μια κοινωνική τάξη, σε ένα ψυχοβιολογικώς οριζόμενο φύλο, μπαίνουν ταυτότητες απολύτως υποκειμενικές, μεταβατικές, τεχνητές, ή απλώς φανταστικές.

Ωστόσο, έστω ως ιδεολογικές κατασκευές, οι νέες αυτές ταυτότητες υπάρχουν: ακριβώς όπως υπάρχουν παραμορφωτικοί καθρέπτες και είδωλα που προέρχονται από αυτούς. Καταμαρτυρούν την αποσύνθεση των πολυπολιτισμικών κοινωνιών: Γκέι, queer, trans συμπληρώνουν το φάσμα των απάτριδων της αγοράς, ή των “άθεων” φανατικών πιστών του δικαιωματισμού. Είναι σαφές ότι σήμερα, κάθε άτομο δεν είναι πια “μοναδικό”, ούτε έχει μια μόνιμη επαγγελματική απασχόληση, ή έστω μια σταθερή ταυτότητα. Ανάλογα με τις στιγμές, τους τόπους ή τις συγκυρίες, μαζί με τα ατομικά νομικά του δικαιώματα, διαθέτει πολλαπλές ταυτίσεις με την μία ή την άλλη ομάδα που συγκροτείται γύρω από αισθήματα, συγκινήσεις, πάθη ή κοινά γούστα, άλλοτε κάπως μόνιμα, άλλοτε κατά καιρούς μεταβαλλόμενα ανάλογα με τις συγκυρίες, τις ευκαιρίες και τις μόδες της εποχής.


Συγκροτημένες σαν λόμπι, οι ομάδες αυτές, οι διάφορες δηλαδή μειονότητες ανταγωνίζονται η μία την άλλη στην αγορά της “διαφορετικότητας” μιας ολοκληρωτικά ψηφιδοποιημένης, φανταστικής “παγκόσμιας κοινωνίας” των εν δυνάμει απασχολήσιμων, “ομοίως διαφορετικών”. Αγωνίζονται, έστω ως μειονότητες των μειονοτήτων, να υπερτονίσουν όλες τις πιθανές και ασταθείς υποδιαιρέσεις μιας κοινωνίας νομικά δικαιωματούχων και φαντασιακά χειραφετημένων δούλων και να πετύχουν αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, όπως φαντάζονται ότι κάθε φορά εξυπηρετούνται τα “ειδικά τους συμφέροντα”. Κοινό σημείο όλων αυτών των ομαδοποιημένων μειονοτήτων που συμβιώνουν στα πλαίσια του κοινωνικού μωσαϊκού, είναι η παραγνώριση των ευρύτερων κοινωνικών προβλημάτων και η εσκεμμένη τους μυωπία στις λογικές ενός σύγχρονου μεταμοντέρνου καπιταλισμού “διαχείρισης ροών και δεδομένων”

Ολοκληρωτισμός του πολιτικά ορθού

Πορεία προς έναν ήπιο ολοκληρωτισμό η woke κουλτούρα

20/12/2024

ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΗ ΕΥΓΕΝΙΑ

Στο δυτικό κόσμο όλοι πλέον αντιλαμβανόμαστε, νιώθουμε, καταλαβαίνουμε, πως καλούμαστε να ζήσουμε σε μια εποχή trans. Όπου βεβαίως το trans συμβολίζει τη διαρκή και αέναη μετάβαση από κάτι σε κάτι άλλο.

Η εργαλειακή και ψηφιακή μετα-μόρφωση του ανθρώπου συντελείται σε όλα τα επίπεδα (όπως αυτά αναφέρονται από τον κοινωνικό ψυχολόγο Doise (ενδοατομικό, διατομικό, διομαδικό, ιδεολογικό). Αυτή η μετα-βαση, αυτή η trans υπαρξιακή κατάσταση νομιμοποιείται στις συνειδήσεις των ανθρώπων ως κάτι υποτίθεται καλό και προοδευτικό που στοχεύει να βελτιώσει όχι μόνο τις συνθήκες διαβίωσης, αλλά και το μοντέλο του ανθρώπου. Και βεβαίως όλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ή του πλανήτη φορούν σχεδόν πάντα τον φερετζέ των καλών προθέσεων. Η μετανεωτερική εποχή λοιπόν και η μεταμοντέρνα ιδεολογία της φέρνουν τα «μετά» τους: μετα-βαση, μετα-μόρφωση, μετα-νθρωπος, μετα-σχηματισμός, μετα-λλαξη, μετα- κοινωνία, μετα-δημοκρατία κλπ.

Ο «παλαιός κόσμος», έτσι όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα, με τα ήθη και τα έθιμα του, τις θρησκείες του, τα έθνη και τις συλλογικότητες του, τα πάθη, τις σχετικά σταθερές ταυτότητες και τις αντιστάσεις που εκπορεύονταν από αυτές είναι για κάποιους δήθεν εκσυγχρονιστές, κάτι αναχρονιστικό που οφείλουμε, αν θέλουμε να «προοδεύσουμε», οι πιο ρομαντικοί να τον πενθήσουμε και όλοι τελικά να τον ξεχάσουμε εντελώς.

Αυτά μας διδάσκει η woke κουλτούρα, η οποία, όπως υποτίθεται, διαρρηγνύει τα ιμάτια της για την συνειδησιακή μας «αφύπνιση» και η αδελφή της, ακυρωτική κουλτούρα, η οποία καταδικάζει συλλήβδην όλη την ιστορία μετατρέποντας την σε ένα αναξιόπιστο αφήγημα, που θα πρέπει να επαναδιατυπωθεί και να ξαναγραφεί από την woke «ηθική» των πολιτικά και πολιτισμικά επικυρίαρχων.

Η ακυρωτική κουλτούρα

Συντηρητισμός VS Ριζοσπαστισμός (Μέρος1ο)

Του Γιάννη Παπαμιχαήλ*

Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν. Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως - πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο. Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο. Σε τι;

Εννοείται στις διαφορές - και όχι βέβαια στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες και διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά τους υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) στα εξ ων υποτίθεται ότι συνετέθησαν, δηλαδή στα άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους. Ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του ιστορικά νεότερου, μεταφεουδαρχικού, δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι πρώτοι ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός «καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός», συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του. Προσοχή: «παράτυποι μετανάστες». Όχι «παράνομοι και καταχρηστικοί»: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό,  νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας «άνθρωπος δεν είναι παράνομος». Συνεπώς, κανένα σύνορο δεν έχει ηθικά το πολιτικό δικαίωμα να παρεμποδίσει τις «ελεύθερες μετακινήσεις του»: πρόκειται για μια «ανθρωπιστική, προοδευτική» αντίληψη που ιστορικά βόλεψε καλά τις επεκτατικές διαθέσεις όλων των πολέμαρχων, των αποικιοκρατών και των ιμπεριαλιστών. Κατά τα άλλα, η σημερινή χολιγουντιανή πολιτική ορθότητα κόπτεται να ζητά εκ των υστέρων συγνώμη από τους Ινδιάνους, που στην εποχή τους, δεν κατάλαβαν καλά το πολυπολιτισμικό αμερικάνικο όνειρο των εξαθλιωμένων, ευρωπαίων που εποίκισαν παράτυπα την αμερικανική ήπειρο, επιβάλλοντας στους συντηρητικούς αυτόχθονες Αμερικανούς τον δικό τους προοδευτικό νόμο και τη δική τους τάξη…

Οι “σταυροφόροι” της αποδόμησης και η επιστροφή του συντηρητισμού

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν! Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως, πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει, προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο.

Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, “σταυροφόροι” της αποδόμησης, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν, επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο. Σε τι; Εννοείται στις διαφορές κι όχι στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες. Στις διαφορές που διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) σε άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους.

Σ’ έναν κόσμο ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του μεταφεουδαρχικού δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι Ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός “καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός”, συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του.

Προσοχή: “παράτυποι μετανάστες”. Όχι “παράνομοι και καταχρηστικοί”: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό, νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας “άνθρωπος δεν είναι παράνομος”.

Ατομικότητα και Αδιαιρετότητα

Η ψηφιακή αποβλάκωση: μια μαζική παιδοκτονία

Μετάφραση, Προσαρμογή στα Ελληνικά και Επιμέλεια, Γιάννης Παπαμιχαήλ, τ. Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου.

Για τους περισσότερους ανθρώπους η χρήση οθονών είναι κομμάτι της καθημερινότητας τους. Αποτελεί συχνά την «παρέα τους», το περιβάλλον μέσα από το οποίο αλληλεπιδρούν, ψυχαγωγούνται, εργάζονται, επικοινωνούν, διασκεδάζουν στα πλαίσια της κατοικιδιοποιημένης συνθήκης της καθημερινής τους ζωής.

Τι συμβαίνει όμως όταν αυτή η συνθήκη καθημερινής ζωής αφορά παιδιά προσχολικής ή πρώτης σχολικής ηλικίας; Ποιες οι συνέπειες στην ψυχοδιανοητική και σωματική τους ανάπτυξη; Ποιες οι επιρροές της πολλαπλής χρήσης οθονών στην προεφηβεία και την εφηβεία; Πόσο θα έχουν αλλάξει τα παιδιά του παρόντος ως ενήλικες του μέλλοντος μέσα από την συστηματική αλληλεπίδρασή τους με τα κινητά, τα ταμπλετ, τους υπολογιστές και τις smart τηλεοράσεις;

Είναι πλέον ευκόλως εμπειρικά διαπιστώσιμη, ακόμα και στην ελληνική πραγματικότητα, η έντονη ενασχόληση των παιδιών με τις οθόνες. Όπως πληροφορούμαστε συζητώντας με ψυχολόγους που ασκούν κλινικό έργο, ένα από τα συχνότερα ζητήματα που φέρνει τους γονείς στην πόρτα ενός ειδικού ψυχολόγου για βοήθεια είναι α) η αδυναμία των γονέων να αποσπάσουν τα παιδιά τους από τις οθόνες, β) οι δυσκολίες στην οριοθέτηση των παιδικών συμπεριφορών και απαιτήσεων. Συνδυάζοντας τα δυο συχνότερα αιτήματα για υποστήριξη και συμβουλευτική θα λέγαμε πως οι σημερινοί γονείς δυσκολεύονται να οριοθετήσουν την χρήση, από την πλευρά των παιδιών τους, των κινητών και των τάμπλετ (σε επίπεδο ωρών χρήσης, περιεχομένου κλπ).

Δυστυχώς, η μη χρήση οθονών από τα παιδιά σε καθημερινή βάση αποτελεί στις μέρες μας μια εξαιρετικά σπάνια συνθήκη για τις περισσότερες οικογένειες. Βεβαίως, να σημειώσουμε πως τα παιδιά δεν βρέθηκαν από μόνα τους μπροστά σε οθόνες. Η ευκολία της «οθόνης – νταντάς» αυτοπαγίδευσε πολλούς γονείς, οι οποίοι στην προσπάθεια τους να απασχολήσουν εύκολα, γρήγορα και με «ασφάλεια» τα παιδιά, τους έδωσαν πρόσβαση σε έναν αχανή κόσμο, γεμάτο παιχνιδιάρικες, πολύχρωμες «παιδικές σειρήνες» που τα καλεί «να μην αφήσουν δευτερόλεπτο το κινητό από τα χέρια τους»…

Η μεταμοντέρνα αποδόμηση των συνειδήσεων

του Γιάννη Παπαμιχαήλ

Είναι, ίσως, επείγον να προβούμε σε μια ιστορία της μετανεωτερικότητας στο πεδίο των συλλογικών νοοτροπιών του δυτικού κόσμου. 

Ίσως λίγο, όπως ο Φουκώ επιχείρησε παλαιότερα με το έργο του να περιγράψει και να ερμηνεύσει την ιστορία της νεωτερικότητας.Για τις σημερινές Δυτικές κοινωνίες, καθώς και για τα σαστισμένα άτομα αυτών των κοινωνιών, η νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, που από τη δεκαετία ιδίως του ’80 και ύστερα εμφανιζόταν περίπου σαν μια «φυσική αναγκαιότητα», απαιτούσε πολλές εκλογικεύσεις και δημιουργούσε άλλες τόσες τάσεις φυγής. Εμφανίστηκε τότε με έμφαση, ως τεκμήριο της νέας «αυθεντικότητας», η ιδεολογία της «επιστροφής στον εαυτό».
Μια τέτοια επιστροφή συμβαδίζει, βέβαια, με τη φιλοσοφίζουσα απόπειρα να αναζητηθεί το κλειδί της οικουμενικότητας (ίσως και της ανθρώπινης φύσης) στην εσωτερική ζωή του ατόμου. Ως ιδέα, χαρακτηρίζει τις φιλοσοφίες της λεγόμενης «αρχαιοελληνικής παρακμής» (επικούρειους, στωικούς κλπ.), αλλά και τις παραινέσεις του Αγίου Αυγουστίνου όταν –την εποχή της κατάρρευσης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας– ρίχνει μια απαισιόδοξη ματιά στο επερχόμενο μέλλον του Δυτικού κόσμου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Αφελείς ιδεολογίες

Τώρα, όμως, στη μετανεωτερική σημερινή πραγματικότητα, τη συζήτηση περί του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης στις δύο διαστάσεις της (αφενός της «εξωτερικότητας» και της ιστορικής πράξης, αφετέρου της εσωτερικής, πνευματικής αναζήτησης), τη χειρίζονται πιο αφελείς ιδεολογίες περί του οικουμενισμού και της ανθρώπινης πολλαπλότητας. Την χειρίζονται παρέα με τις γεωγραφικές και οικολογικές ανησυχίες για τη μοίρα του πλανήτη, ή τις ολοκληρωτικές ελπίδες για τη διαμόρφωση μιας ενιαίας οικουμενικής κουλτούρας που θα συμπεριλάμβανε στους κόλπους της όλες τις προηγούμενες μορφές πολιτισμού (ένας «πολιτισμός των πολιτισμών»).

Οι μεταμοντέρνοι χρήσιμοι ηλίθιοι του ταξικού ανεθνισμού

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Ο πολιτικός “ρεαλισμός” μας επιβάλλει να διαπιστώσουμε, ίσως όχι ακριβώς το “τέλος της Ιστορίας”, αλλά οπωσδήποτε ότι στις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες το πάλαι ποτέ πατριωτικό πάθος, το δημοκρατικό και ταξικό πολιτικό σθένος των λαών και των κοινωνικών ομάδων που υφίστανται την εκμετάλλευση, έχει προ πολλού και “οριστικά” εξουδετερωθεί. Και σ’ αυτό έχουν συμβάλει οι χρήσιμοι ηλίθιοι του ταξικού ανεθνισμού.

Άλλωστε, η οικονομίστικα κατανοητή και εγκλωβισμένη στις ανισότητες της διανομής του πλούτου εργατική τάξη, ιδίως μάλιστα υπό τον πολυεθνικό και κατακερματισμένο “αμερικανικό” της χαρακτήρα, έγινε ένα εύχρηστο ιδεολογικό εργαλείο. Εργαλείο που μπορούσε εύκολα να στραφεί κατά του “ιστορικού αφηγήματος” του έθνους, ή έστω του “λαού των νοικοκυραίων” αυτού του έθνους.

Η σταδιακή εγκατάλειψη των ιδεολογικά υποβαθμισμένων παραγωγικών δραστηριοτήτων από τους αυτόχθονες εργαζόμενους και παράλληλα οι συνεχείς ροές λαθρομεταναστών, που παρείχαν στα νέα μικρομεσαία αφεντικά άφθονο φθηνό εργατικό δυναμικό, διευκόλυναν (ιδεολογικά τουλάχιστον) παρόμοιες νοηματικές αποδομήσεις της “εργατικής τάξης” και του “λαού”.

Για πολλούς όλο αυτό το νέο ιδεολόγημα πριμοδοτούσε επίσης την ηθική μιας παγκοσμιοποιημένης και αμιγώς ταξικής υποτίθεται πάλης. Πάλης, η οποία συγκάλυπτε τη νεοφιλελεύθερη “ανθρωπιστική” ηθική των ανοιχτών συνόρων, βάπτιζε εργατική τάξη όλους τους κοινωνικά και πολιτικά αποκλεισμένους, όλους τους λαθρομετανάστες, όλους τους στερημένους και όλους τους φτωχούς.

Οι χρήσιμοι ηλίθιοι

Το εν λόγω ιδεολόγημα δανειζόταν από τη μαρξιστική ορολογία την ταξική συγκρουσιακή δυναμική, με την οποία ένας κάποιος νεολαιίστικος και υποθετικά αντιεξουσιαστικός λόγος επιχειρούσε να αμφισβητήσει πολιτικά την έννοια του έθνους (και εκείνη του λαού). Όχι άμεσα, από τη νεοφιλελεύθερη σκοπιά της παγκοσμιοποίησης των καπιταλιστικών αγορών, αλλά έμμεσα και υποτίθεται από τα αριστερά.

Μαϊμούδες και λιοντάρια: Το ψυχογράφημα του προοδευτικάριου29/11/2022

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Το ψυχογράφημα του προοδευτικάριου: Αυτού εγγράμματου, πληροφορημένου μέσου δυτικού πολίτη, με τα κάποια πτυχία του και με την αγοραία κοσμοπολίτικη συνείδηση. Ο συνήθως αντιλαϊκιστής και δηλωμένος αντιρατσιστής, που όπως λέει αντιτίθεται στα στερεότυπα, τους φανατισμούς και τις προκαταλήψεις του “παρελθόντος”, δεν είναι ένας κοινός υποκριτής. Είναι ένα είδος ηθοποιού επιθεώρησης της διπλανής πόρτας. Ένας μανιώδης εραστής του δήθεν.

Ένας φιγουρατζής που διαρκώς κάτι παριστάνει τον κάπως διαφορετικό, το λαϊφσταϊλάτο ενεργό πολίτη με άποψη και ανοιχτούς ορίζοντες, τον ευαίσθητο στα οικολογικά προβλήματα που μονίμως “πονάει” αφηρημένα τον πλανήτη του, αλλά όχι συγκεκριμένα τη γη του χωριού από το οποίο κατάγεται, ή το προάστιο όπου μετακόμισε. Δεν πονάει με άλλα λόγια, στο πεδίο των εξορθολογισμών και των αξιοποιήσεων, όπου ο προοδευτικάριος συναντά τους άλλους εκσυγχρονιστές. Αυτούς που αφού ξερίζωσαν τις ελιές και τα αμπέλια, εξαφάνισαν τα κοτέτσια και τους τετράποδους γαϊδάρους, έκαψαν με κάποια επιδότηση το καΐκι τους και φύτεψαν λίγο ή πολύ παντού μικρές ή μεγάλες βιλίτσες, με πισίνες και φωτοβολταϊκά.

Μιλάμε βεβαίως για τον ανθρωπιστή, τον κατά φαντασίαν δικαιωματούχο που δηλώνει ότι σέβεται όλες τις μειονότητες κι ότι κατανοεί όλες τις πολιτισμικές ή εθιμικές ιδιαιτερότητες, εκτός ίσως από εκείνες που αναφέρονται σε μια οικεία γι’ αυτόν ιστορικά συγκεκριμένη πολιτισμική παράδοση. Αυτήν, αυτός, παρά την ανεκτικότητα που τον διακρίνει, μόλις και μετά βίας την ανέχεται!

Ως “ιδεαλιστής” ο προοδευτικάριος δεν θέλει να ακούει για τις ανισότητες (συνθηκών ζωής και ευκαιριών προκοπής του καθενός). Συνεπώς, επιθυμεί –όπως ισχυρίζεται– έναν “πιο δίκαιο κόσμο”. Εντούτοις, ως ρεαλιστής και πραγματιστής, αναγνωρίζει χωρίς δισταγμούς ότι “μοιραία” ο σημερινός τεχνοφεουδαρχικός και χρηματοπιστωτικά ελεγχόμενος καπιταλισμός θα διευρύνει διαρκώς τις οικονομικές και πολιτικές ανισότητες, χωρίς καμία κοινωνιοπολιτική, ταξική ή εθνική δύναμη να μπορεί να αντισταθεί δυναμικά και συλλογικά σε αυτή τη διαδικασία.

Ο κόσμος του προοδευτικάριου

Μεταμοντέρνος “φασίστας” με σημαία τον αντιφασισμό κι αντιρατσισμό!

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΓΙΑΝΝΗΣ

Χειρότερος από τον κακό οδηγό οχημάτων είναι αυτός που νομίζει ότι είναι καλός, δηλαδή δεν ξέρει, δεν έχει συνείδηση, ούτε κατανοεί το γεγονός ότι δεν ξέρει να οδηγεί.

Μετά την κατάρρευση των σταλινικών “πατρίδων του σοσιαλισμού”, το αυγό του νέου σοσιαλ-κοσμοπολίτικου φιδιού έχει ήδη εκκολαφθεί στην ιδεολογική ομίχλη του πολιτικού τοπίου των τελευταίων δεκαετιών, με σημαία τον αντιφασισμό κι αντιρατσισμό. Αυτή η νέα σοσιαλ-κοσμοπολίτικη μορφή φονταμενταλισμού εκμεταλλεύεται στο έπακρο το άλλοθι που –συνειδητά ή ασυνείδητα– του παρέχουν τα κατάλοιπα και οι νησίδες του παλαιού, ξεπερασμένου ιστορικά εθνικοσοσιαλισμού.

Σκοπός του είναι να ταυτίσει με τον εθνικοσοσιαλισμό οποιαδήποτε εκδήλωση πατριωτισμού ή λαϊκής δημοκρατικής αγανάκτησης, ή ακόμα για να δικαιολογήσει εκ των προτέρων κάθε πιθανή συνταγματική εκτροπή στο όνομα του… “αντιφασισμού” και της “δημοκρατίας”. Έτσι, ο δήθεν προοδευτικός ή και “αριστερός” μετανεωτερικός ιδιώτης νομίζει ότι ελιτοποιείται όταν επαναλαμβάνει και υιοθετεί σαν αυτονόητη και πολιτικώς ορθή αλήθεια, οτιδήποτε του εγχάραξε το σημερινό διεθνοποιημένο καθεστώς πολιτικής κυριαρχίας. Του το εγχάραξε από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο, από την τηλεόραση ή από άλλα μέσα άσκησης κοινωνικής επιρροής.

Αυτός ο πολίτης θεωρεί ότι είναι ή ότι γίνεται “ανθρωπιστής” και “αντιρατσιστής” απλώς δηλώνοντας ότι αποδέχεται όλες τις διαφορετικότητες, ή ακόμα ότι είναι “αριστερός” και “διεθνιστής” όταν στιγματίζει ως αναχρονιστική κάθε ιδέα συνόρων, ή όταν παριστάνει τον ειρηνιστή και ταυτίζει την εθνική συνείδηση και τον λαϊκό πατριωτισμό με τον εθνικισμό, τους πολέμους και την ακροδεξιά. Αυτός ο πολίτης, πάντα με σημαία τον “αντιφασισμό” και “αντιρατσισμό”, είναι το πραγματικό “φασιστόμουτρο” της σημερινής εποχής.

Άλλωστε, εντός μιας Ευρώπης φθίνουσας τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, οι μετανεωτερικοί νεοφασίζοντες και οι ήδη γνωστές ιστορικά “παλαιοφασίζουσες”, εθνικιστικές και ακροδεξιές δεξαμενές σκέψης, μοιάζουν κάποτε με συγκοινωνούντα δοχεία. Τα ίδια τα δημοκρατικά κράτη, άλλωστε, δεν διστάζουν καθόλου να συμπλέουν πολιτικά και στρατιωτικά με παλαιοφασίζοντα, ρατσιστικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα και να αποσιωπούν τις ευθύνες αυτών των καθεστώτων για εισβολές ή όντως απάνθρωπες τρομοκρατικές επιθέσεις.
Με σημαία τον αντιφασισμό…

Γιάννης Παπαμιχαήλ 13 λεπτά-καρφιά συμπυκνωμένο το σήμερα εμπρός στον Τεχνοφεουδαρχικό Ολοκληρωτισμό

Η εποχή της αντεπανάστασης κατά Χομπσμπάουμ - Αυτό τον τίτλο θα είχε το βιβλίο του Άγγλου ιστορικού αν ζούσε σήμερα και έγραφε για το σήμερα. Ο προσχηματικός λόγος, εμείς οι προσχηματικοί άνθρωποι, οι προσχηματικές ταυτότητες, η γενικευμένη απαθή επιτρεπτικότητα στα αδιανόητα, με την παρουσία της πολιτικής ορθότητας και με την απουσία τελικά του έμπρακτου κοινωνικού ελέγχου, μια εκλογίκευση της μετανθρωποποίσης μας. Την παρουσία του κενού. Η κατάργηση των αντιθέτων. Η αποστράτευση και αποσύνθεση των συλλογικών υποκειμένων της ιστορίας - Εθνών και κοινωνικών τάξεων. 

Ο ιδιώτης αποξενωμένος από κάθε τι που μέχρι τώρα ιστορικά τον συγκροτούσε σε κοινωνικό ον - υποκείμενο - πολίτη. Πλήρως απορροφημένοι από ιδεοληψίες του σήμερα, έχουμε γίνει πελάτες ενός ξενοδοχείου που πρέπει να πουλήσουμε κάτι κάθε μέρα για να συντηρήσουμε την τεκμηριωμένη μας δουλεία. Ο Ξένος του Καμύ ο κάθε ένας από εμάς που μας οδηγεί στην αυτοτιμωρία, την αυτοακύρωση μας.

 Αποτέλεσμα η απουσία του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης και επόμενο η λεηλασία, η απαξίωση, το τελικό αποτέλεσμα όλων των ανθρώπων από όλους τους ανθρώπους, που από υποκείμενα έχουν μεταλλαχθεί σε αντικείμενα προς χρήση.