Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ. ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ. ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 15 Μαΐου 2018

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1054-1180 /Μάριος Νοβακόπουλος

Δωρεάν E-Book: Διεθνείς Σχέσεις του Βυζαντίου την εποχή των Σταυροφοριών

Πτυχιακή εργασία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Μάιος 2017)
Εκτύπωση από το ΙΝΣΠΟΛ (Ιούλιος 2017)

Η ανά χείρας μελέτη αναλύει συγκριτικά και παράλληλα τα δύο πολιτικά και πολιτισμικά μισά της μεσαιωνικής Ευρωπαϊκής Χριστιανοσύνης, το σύστημα της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) αυτοκρατορίας και το αντίστοιχο το λατινικού-φραγκογερμανικού κόσμου, με επίκεντρο την Παποσύνη και την Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Την παρουσίαση της εσωτερικής δομής και ιδεολογίας τους ακολουθεί η εξιστόρηση των διμερών επαφών την περίοδο των πρώτων Σταυροφοριών, συγκεκριμένα από το Σχίσμα (1054) μέχρι το θάνατο του Μανουήλ Κομνηνού (1180). Τέλος γίνονται στρατηγικές παρατηρήσεις επί της περιόδου, αποπειράται η ερμηνεία των συστημάτων και γεγονότων βάσει της θεωρίας των διεθνών σχέσεων, μεταξύ άλλων και της ιδέας περί συγκρούσεως των πολιτισμών.
ΔΕΙΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ:

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2017

Ἐθνικο-φιλελεύθερα

Αποτέλεσμα εικόνας για μηνολόγιο βασιλείου β

Μία ἀπὸ τὶς πολλὲς παρδαλὲς ἂν καὶ χαλαρὲς ὁμάδες σκέψης στὸ χῶρο τῆς Ἀκροδεξιᾶς θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηριστεῖ μὲ τὸν ὅρο Ἐθνικοφιλελεύθεροι. Ἀντίθετα ἀπὸ τὰ σοσιαλιστικὰ ἀδέρφια τους, αὐτοὶ ἔχουν ὡς οἰκονομικὸ σύμβολο τῆς πίστης τὸ taxation is theft. Αὐτὸ ὅσον ἀφορᾶ τὴν οἰκονομικὴ πλευρά. Ὅσον ἀφορᾶ τὴν πολιτική τους πίστη, αὐτὴ κατὰ ἕνα παράδοξο τρόπο μοιράζεται στὶς προεθνικὲς αὐτοκρατορίες (π.χ. Ὀθωμανική) καὶ στὸν φεουδαλισμό (ποὺ τώρα τὸν λένε Κοινοτισμό, μερικοί), τοὺς ἱππότες καὶ τὰ λοιπὰ ὡραῖα. Τὸ «ἐθνικο-» ὅπως καταλαβαίνετε δὲν ἔχει σχέση τόσο μὲ τὴν προαιώνια πρωτοκαθεδρία τοῦ ἔθνους ὅσο μὲ τὴν ἀντίδραση στὴν Ἀριστερὰ ἢ τοὺς κοσμοπολίτες φιλελεύθερους. Εἶναι «ἀντιδραστικό» μὲ τὴν πολιτικὴ ἐσωτερικὴ (ἐμφύλια) ἔννοια -χωρὶς νὰ ἀξιολογῶ. Ὄχι ἐθνικό.

Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2017

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Απόπειρα εθνικής αυτοκτονίας




Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος

Απόπειρα εθνικής αυτοκτονίας

(Η σχέση του Νέου Ελληνισμού με το Βυζάντιο)


Ότε προ ημιολίας εκατονταετηρίδος ήρχισε προαγομένη η του νέου Ελληνισμού παίδευσις, οι σημαιοφόροι της μεγάλης ταύτης πνευματικής αναβιώσεως επεδόθησαν φυσικώ τω λόγω προ πάντων εις την μελέτην των διανοητικών και πολιτικών μεγαλουργημάτων του αρχαίου Ελληνισμού. Παιδευόμενοι δε και εν τη νεωτέρα της Δύσεως επιστήμη, ενισχύοντο μεν περί την προς τους προπάτορας εκείνους λατρείαν αυτών, εδιδάσκοντο όμως δυστυχώς ενταυτώ να περιφρονώσι και να μυκτηρίζωσι τους μεσαιωνικούς ημών χρόνους. Η Εσπερία είχε προ καιρού διατεθή δυσμενώς προς την ημετέραν εν Κωνσταντινουπόλει μοναρχίαν. Συμφέροντα θρησκευτικά και πολιτικά πολλάς παρήγαγον αμοιβαίας αιτιάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσεως, επι τέλους δε επήγαγον και τας ολεθρίας σταυροφορικάς καθ' ημών επιδρομάς. Όθεν πάσαι σχεδόν αι χρονογραφίαι ημών όσαι εγράφησαν έκτοτε και μέχρις εσχάτων υπό των Δυτικών, εγελοιογράφησαν μάλλον ή απετύπωσαν πιστώς τους χαρακτήρας του μεσαιωνικού ημών κράτους. 

Σάββατο 4 Νοεμβρίου 2017

Ο άγιος (& μεγάλος) πολιτικός: αυτοκράτορας Ιωάννης Βατάτζης


4 Νοεμβρίου κι ο λαός μας τιμούσε (όταν θυμόταν την παράδοσή του) έναν ιδιαίτερο άγιό του: τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη, που βασίλεψε στη Νίκαια της Μικράς Ασίας όταν η ΚΠολη ήταν υπόδουλη στους σταυροφόρους (13ος αιώνας). Ο άγιος Ιωάννης Βατάτζης, ο Πτωχός Βασιλιάς, που ζούσε ως αγρότης, δε νοιάστηκε για την τσέπη του και τα προνόμια που μπορούσε να του αποφέρει η θέση του, αλλά προσπάθησε να απελευθερώσει την Πόλη (αυτό ήταν το όνειρο της αυτοκρατορίας της Νίκαιας, που ήταν κομμάτι της υπόδουλης βυζαντινής αυτοκρατορίας), ν' αντισταθεί στους ποικίλους εχθρούς της πατρίδας του, να προωθήσει την ένωση των Εκκλησιών (χωρίς υποταγή στον πάπα) και να 

βελτιώσει τη ζωή και το μορφωτικό και πνευματικό επίπεδο του λαού του.
Μάλλον ένας τέτοιος πολιτικός είναι ό,τι λείπει από την πατρίδα μας (κι όχι μόνο) σήμερα. Ένας έντιμος και άγιος πολιτικός.
Γι' αυτό και ο λαός τον τίμησε ως άγιο και είναι ο αυτοκράτορας που έμεινε στο θρύλο ως "ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, που θ' αναστηθεί και θα επιστρέψει ως ελευθερωτής", επειδή μετά την κοίμησή του παρέμεινε άφθαρτος σε τέτοιο βαθμό, που (κατά τις πηγές) έμοιαζε ζωντανός.
Ανεβάζουμε ένα μικρό αφιέρωμα. Ας έχουμε την ευχή του (ως πρόσωπα και ως λαός).... 
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΤΑΤΖΗΣ;


(βιβλιοθήκη Estense, Modena)


Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΥΚΑΣ ΒΑΤΑΤΖΗΣ, γεννήθηκε το 1193 στο ιστορικό Κάστρο της Θράκης, στο Διδυμότειχο. Καταγόταν από οικογένεια η οποία βρισκόταν κοντά στη βασιλική σύγκλητο, αφού ο παππούς του Κωνσταντίνος, ο Βατάτζης λεγόμενος, ήταν Στρατοπεδάρχης του βασιλέως Μανουήλ του Κομνηνού. Όταν πέθαναν οι γονείς του Ιωάννη, του άφησαν πολύ μεγάλη περιουσία, την οποία όμως ως σώφρων εκείνος, μοίρασε στους φτωχούς, καθώς και σε αφιερώματα σε Εκκλησίες. Στη συνέχεια ο Ιωάννης, μια που η Κωνσταντινούπολη ήταν στα χέρια των Φράγκων, κατευθύνθηκε στο Νυμφαίο της Βιθυνίας, όπου τότε ήταν η έδρα της βυζαντινής αυτοκρατορίας μας, αφού από το 1204 ο Πόλη είχε αλωθεί και κατακυριευθεί με δόλο από τους “Σταυροφόρους” και νέος αυτοκράτωρ είχε ανακηρυχθεί στη Νίκαια της Βιθυνίας ο ευσεβέστατος Θεόδωρος Λάσκαρης, ο ποιητής της Μεγάλης Παράκλησης στην Παναγιά, την οποία και ψάλλουμε εναλλάξ με την Μικρή, κάθε ημέρα, από την 1η έως τις 15 Αυγούστου! Εκεί κατέφυγε λοιπόν ο Ιωάννης, για να βρει ένα θείο από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν Ιερεύς στα ανάκτορα του Θεοδώρου Λάσκαρη. Έτσι, γνωρίστηκε με τον καλό βασιλέα, αλλά ούτε στιγμή δεν υπερηφανεύτηκε για εκείνη τη συναναστροφή του, αλλά εξακολούθησε να είναι φιλικός και ταπεινός με όλους, ευπρόσιτος, πράος, άκακος, γαλήνιος, σεμνός και πάντα ήρεμος στο διάλογο. Έτσι, με όλα αυτά τα χαρίσματα, ήταν αξιαγάπητος τόσο, που η αρετή του έλαμψε μπροστά στα μάτια του Αυτοκράτορα Θεοδώρου, ο οποίος και του έδωσε ως σύζυγο τη θυγατέρα του Ειρήνη. 

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΡΧΟΝΤΟΣ «πατέρας των Ελλήνων»

Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2017

π. Ιωάννης Ρωμανίδης 1927-2001: Αφιέρωμα στην ζωή και το Έργο του (+Βίντεο)


Αφιέρωμα, έρευνα Σοφία Ντρέκου 

Ένας από τους μεγαλύτερους Ορθόδοξους θεολόγους του 20ού αιώνα και ανακαινιστής της Ορθόδοξης Θεολογίας ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ίσως καί ο μέγιστος, διότι κατόρθωσε με το συγγραφικό έργο του, να φέρει την Ορθόδοξη θεολογία στο Λαό. Απεβίωσε 1η Νοεμβρίου αφήνοντας πίσω του πλούσιο θεολογικό και ιστορικό έργο. Η σημασία του θεολογικού του έργου (διδακτικού, συγγραφικού, αγωνιστικού) κάνει πολλούς μελετητές να μιλούν για εποχή προ και μετά τον π. Ρωμανίδη.

Αιωνία η μνήμη του † 

Περιεχόμενα:
  • Πρόλογος
  • π. Ιωάννης Ρωμανίδης, η ζωή του
  • Η ζωή του
  • Το έργο του
  • Εποχή προ και μετά Ρωμανίδη
  • Τί επανέφερε στον ακαδημαϊκό θεολογικό χώρο
  • Οι ετερόδοξοι
  • Βιβλιογραφία
★ Βίντεο: Ομιλεί ο ίδιος ο καθηγητής π.Ιωάννης Ρωμανίδης σε μάθημά του στους φοιτητές της θεολογικής σχολής με θέμα «Φράγκοι - Ρωμιοί και παιδεία» το 1984.

Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2017

1η Οκτωβρίου: Ρωμανός ο Μελωδός (Βίος) και ο Ύμνος της Γέννησης [το Ιστορικό + Βίντεο]


Σοφία Ντρέκου

Τελευταία ενημέρωση 30 Σεπτεμβρίου 2017

O Όσιος Ρωμανός ο Μελωδός σε μία ολονυχτία, στην γιορτή των Χριστουγέννων, που παραβρέθηκε η ψυχή του γέμισε με κατάνυξη. Όταν γύρισε στο κελί του είδε όνειρο την Παναγία να του προσφέρει ένα βιβλίο και να του λέει να τον καταφάει. Υπό την επίδραση του ονείρου συνέθεσε για την γέννηση τού Χριστού το τροπάριο: Ἡ Παρθένος σήμερον... Από την στιγμή αυτή η ποιητική επιφοίτηση του οσίου Ρωμανού έμεινε άσβεστη και αναδείχτηκε ο εξοχότερος και μεγαλύτερος μελωδός της Εκκλησίας μας.

Απολυτίκιο Χριστουγέννων:
Η Γέννησίς σου Χριστέ ὁ Θεὸς ἡμῶν
ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως
ἐν αυτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες
ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο
Σὲ προσκυνεῖν τὸν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης
καὶ Σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν
Κύριε δόξα Σοι.


    1. Βίος

Γέννηση: 490 μ.Χ., Χομς, Συρία
Απεβίωσε: 556 μ.Χ., Κωνσταντινούπολη

Ο Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός ή ο Υμνογράφος (Ρωμανός ο Μελωδός), ο μέγιστος των υμνογράφων της χριστιανικής εκκλησίας και της Ελληνικής γλώσσας, ονομαζόμενος και «ο Πίνδαρος της ρυθμικής ποίησης». Άνθισε κατά τον 6ο αιώνα, ο οποίος θεωρείται ο "Χρυσός Αιώνας" της Βυζαντινής υμνογραφίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον κατέταξε στους Αγίους της και η μνήμη του τιμάται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. 

Γράφει ο Οδ. Ελύτης για τον Ρωμανό τον Μελωδό


Φωτογραφία του Δημήτρης Μπαλτάς.

Γράφει ο Οδ. Ελύτης για τον Ρωμανό τον Μελωδό του οποίου η μνήμη τιμάται την 1η Οκτωβρίου:

Το φως της λαμπάδας που άναψε αυτός ο νεαρός διάκονος της Βηρυτού, φτάνοντας μία μέρα στη Βασιλεύουσα μ’ ένα τυλιχτάρι κάτω από τη μασχάλη, για να κλειστεί σ’ ένα καμαράκι και να γράψει εκατοντάδες ποιήματα, δεν ομολογεί απλώς πίστη και αφοσίωση στην εκκλησία του Χριστού· καίει και θρέφεται από μια παράδοση που δεν είχε ίσως κανένα πλέον αντίκρισμα στον απέραντο ελληνόφωνο πληθυσμό (ηττημένη καθώς ήτανε από τον μονοθεϊσμό και τις νέες ανθρωπιστικές αξίες), κρατιότανε όμως γερά, σαν τρόπος εκφραστικός, αγκιστρωμένη από τη γλώσσα κι έτοιμη, μεσ’ απ’ αυτήν, να περάσει στο αντίπαλο στρατόπεδο, για να κατισχύσει με τον ίδιο τρόπο ακριβώς που ο φορέας της είχε, ειρηνικά κι εκείνος, πετύχει να βρεθεί, από υποτελής, κυρίαρχος και ιδρυτής μιας παντοδύναμης αυτοκρατορίας.

Αν ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν αδύνατον να προβλέψει το αποτέλεσμα που θα μπορούσε να είχε η μετακίνησή του, πόσο μάλλον ο Ρωμανός. Λίγοι, ελάχιστοι, ακόμη και σήμερα, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το χαρτί που του έδωσε κάποια νύχτα η Παναγία να καταβροχθίσει, όπως μας λένε τα συναξάρια, τον έκανε άξιο να μεταμοσχεύσει από τον κορμό του αρχαίου στον κορμό του μεσαιωνικού ελληνισμού έναν ειδικό τρόπο του εκφράζεσθαι που έφτασε σώος ως τις μέρες μας. Είναι κάτι τόσο μεγάλο αυτό και -δυστυχώς- σε τόσο μικρό ποσοστό φανερωμένο, που η δυσκολία να το αποδείξεις το αφήνει να πάρει μοιραία το σχήμα της υπερβολής.

Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2017

Ταυτότητες και ιδεολογικές αναζητήσεις πριν την Άλωση

Βλάσης Αγτζίδης

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε η πρωτεύουσα του εκχριστιανισμένου ελληνορωμαϊκού κόσμου. Η Κωνσταντινούπολη, ως «Νέα Ρώμη» ή «Νέα 
Ιερουσαλήμ», θα γίνει πρωτεύουσα αυτού του κόσμου.1 Βάση της βυζαντινής ταυτότητας ήταν η ελληνική γλώσσα, η χριστιανική θρησκεία και από τον 7ο μ.Χ αιώνα θα προστεθεί και η απόκρουση των μουσουλμάνων. Βαθύτατα εμπεδωμένη ήταν η συνείδηση ότι υπάρχει ένα χριστιανικό έθνος που πρέπει, όπως έγραψε ο Λέων ο ΣΤ, να δώσει τη μάχη «…για το Θεό, για την αγάπη του Θεού, για όλο το έθνος και πάνω απ’ όλα για τα αδέλφια μας, που βρίσκονται κάτω από το ζυγό των απίστων, για τα παιδιά μας και τις γυναίκες μας, για την πατρίδα μας. Να μην ξεχνούν να υπενθυμίζουν, ότι η μνήμη εκείνων που έπεσαν για την ελευθερία των αδελφών μας είναι αιώνια και ότι ο πόλεμος διεξάγεται εναντίον των εχθρών του Θεού.»2

Η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ γράφει γι αυτό το νέο κράτος: «Η ελληνικότητα σα μάθημα μεγαλοσύνης μαζί με τη Ρώμη θα ξαναβρεί προοδευτικά τίτλους ευγένειας στο ρωμαϊκό χριστιανικό κράτος του Βυζαντίου. Ανανεωμένη από τα διδάγματα της νέας πνευματικής χριστιανικής αρετής, η ελληνική παιδεία και εμπειρία, θα αποτελέσει προοδευτικά το υπόβαθρο για το ξεκίνημα κάθε αναγέννησης, που μετά την πτώση της πόλης θα στηρίξει τον ευρωπαϊκό νεότερο κόσμο. Στη διαχρονικότητα της ιστορίας, το Βυζάντιο, χάρη στον ελληνοπρεπή και χριστιανομαθή ανθρωπισμό του, που θα στεριώσει με τον καιρό, θα γίνει η μεσαιωνική Αυτοκρατορία του ανανεωμένου Ελληνισμού».3
Ο πληθυσμός αναγνωρίζει τον εαυτό του ως Ρωμαίο-Ρωμιό, όπως ακριβώς συμβαίνει σε κάθε σημείο του τότε ελληνικού κόσμου. Ο όρος «Έλληνας» έχει μετατραπεί σε θρησκευτικό όρο και έχει ταυτιστεί με τον «εθνικό», τον «ειδωλολάτρη» από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες εξαιτίας της σύγκρουσης του μονοθεϊστικού χριστιανισμού με τον αρχαιοελληνικό παγανισμό.4
Η ειρηνική περίοδος διαταράχτηκε από τις επιθέσεις των Περσών που θα αρχίσουν από τα μέσα του 5ου αιώνα για να κορυφωθούν στις αρχές του 7ου. Την περσική επιθετικότητα θα διαδεχθεί ένας νέος παράγοντας: το αραβικό ισλάμ, που με επιδρομές θα προκαλέσει και πάλι αναστάτωση στο χώρο της Μικράς Ασίας.
Η εξουδετέρωση της περσικής απειλής από τον Ηράκλειο (610-640) συνέπεσε με την ομαλή μετάβαση της εξουσίας στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τους Λατίνους στους Έλληνες. Η ελληνική γλώσσα είχε παραμερίσει τη λατινική ακόμα και από την εποχή του Ιουστινιανού. O Arnold Toynbee αναφέρεται σε «βυζαντινούς Έλληνες» και σε «βυζαντινό ελληνικό πολιτισμό». Συμπεραίνει: «Τον 5ο αιώνα η αυτοκρατορία συνέχισε να είναι κατ’ όνομα ρωμαϊκή, αλλά στην πραγματικότητα είχε καταστεί ελληνική και παρέμεινε ελληνική». Ο Νίκος Σβορώνος θεωρεί ότι «…το Βυζάντιο είναι στην ουσία περισσότερο συνέχεια των ελληνιστικών κρατών της Ανατολής, παρά της Ρώμης» και διατυπώνει ευθαρσώς την άποψη ότι από την εποχή των Μακεδόνων αυτοκρατόρων το Βυζάντιο εξελίσσεται σε «ελληνικό εθνικό κράτος».5

Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2017

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ


Περί της Καταγωγής των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων – μέρος Ζ

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΜΕΡΟΣ Ζ’)
Μανώλης ΚαρακώσταςMSc Διοίκησης Επιχειρήσεων
Επαγγελματίας Υγείας – Ερευνητής
Αφού ολοκληρώθηκε η έρευνα για την καταγωγή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, με βάση τις ιστορικές πηγές και την σχετική βιβλιογραφία, ήρθε η ώρα να προβούμε σε ορισμένες παρατηρήσεις. Βλέπουμε λοιπόν, πως από την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη μέχρι και την βασιλεία του Θεοδοσίου Β’, οι Αυτοκράτορες ήταν Ιλλυριοί και Ίβηρες, ενώ από τα τέλη της Δυναστείας του Θεοδοσίου με τον Μαρκιανό έως και τον Τιβέριο Κωνσταντίνο οι Βασιλείς ήταν εκλατινισμένοι/λατινίζοντες Έλληνες, για να ακολουθήσει η περίοδος της βασιλείας του Μαυρικίου, που από αυτήν και έπειτα όπως είδαμε όλοι οι Αυτοκράτορες ήταν Έλληνες, ελληνιστές ή εξελληνισμένοι.

Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2017

Αλέξιος Β’ Κομνηνός (1169 – 1183)



Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, που βασίλεψε για τρία χρόνια (1180 – 1183), αλλά δεν κυβέρνησε ποτέ. Ανήκε στη δυναστεία των Κομνηνών.

Ο Αλέξιος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Σεπτεμβρίου 1169 και ήταν γιος του αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνού και της δεύτερης συζύγου του Μαρίας, κόρης του γάλλου πρίγκηπα της Αντιοχείας Ραϊμούνδου του Πουατιέ. Στις 2 Μαρτίου 1180 και για λόγους πολιτικής του πατέρα του, ο δεκαετής Αλέξιος παντρεύτηκε την οκταετή πριγκίπισσα Αγνή, κόρη του φράγκου βασιλιά Λουδοβίκου του 7ου, η οποία έλαβε το όνομα Άννα.
Λίγους μήνες αργότερα, στις 24 Σεπτεμβρίου 1180, ο Μανουήλ Α' πέθανε και τον διαδέχθηκε ο εντεκάχρονος γιος του, Αλέξιος. Επειδή ήταν ανήλικος τον κηδεμόνευε η βασιλομήτωρ Μαρία, η οποία γρήγορα τον παραγκώνισε, αναθέτοντας την εξουσία στον εραστή της Αλέξιο Πρωτοσέβαστο, εξάδελφο του αυτοκράτορα Αλέξιου Β'. Η απροκάλυπτα φιλοδυτική στάση της Μαρίας και του ευνοούμενού της, καθώς και η ασυδοσία των λατίνων εμπόρων (Γενουατών και Πισατών) που κυριαρχούσαν στο θαλάσσιο εμπόριο και τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες στην αυτοκρατορία, προκάλεσαν την έξαρση των αντιδυτικών αισθημάτων του λαού και την αντίδραση της οικογένειας των Κομνηνών. Η ετεροθαλής αδελφή του ανήλικου αυτοκράτορα Μαρία Κομνηνή ή Πορφυρογέννητη και ο φράγκος σύζυγός της Καίσαρ Ιωάννης (Ρενιέ ντε Μονφερά, το γαλλικό όνομά του), προσπάθησαν να ξεσηκώσουν τον λαό της Κωνσταντινούπολης κατά του μισητού ζεύγους της Μαρίας και του Αλέξιου, αλλά απέτυχαν.
Τότε φάνηκε δυναμικά στο προσκήνιο ο Ανδρόνικος Κομνηνός, εξάδελφος του αποθανόντος αυτοκράτορα, που είχε πέσει σε δυσμένεια επί Μανουήλ Α', ως σφετεριστής του θρόνου και είχε απομακρυνθεί στον Πόντο. Με την προτροπή της Μαρίας Κομνηνής, την άνοιξη του 1182 στρατοπέδευσε στη Χαλκηδόνα (σημερινό Καντίκιοϊ), στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης, προκαλώντας στάση μέσα στη Βασιλεύουσα.

Τετάρτη 6 Σεπτεμβρίου 2017

Jacques Le Goff: «Η Ευρώπη δεν είναι γηραιά, είναι αρχαία»



Μία συνέντευξη του Γάλλου Μεσαιωνολόγου στην Libération.*

Libération: Μπορούμε να μιλάμε για μία «επανένωση» της Ευρώπης εξαιτίας της διευρύνσεως της Ένωσης;
Jacques Le Goff: Η Ευρώπη δεν υπήρξε ποτέ ενωμένη. Η μεσαιωνική χριστιανοσύνη, η οποία μπορούμε να θεωρήσουμε, πως ήταν ένα πρόπλασμα της Ευρώπης, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη που εισέρχονται στην Ένωση είναι ευρωπαϊκά ήδη εδώ και καιρό, το λιγότερο από την εποχή του Μεσαίωνα. Η ένταξή τους στην Ένωση αποτελεί την απλή αναγνώριση των ευρωπαϊκών τους αξιών. 

Libé: Ποια εποχή γεννήθηκε η Ευρώπη;
Le Goff: Πρόκειται περί ενός γεωγραφικού όρου, που εισήχθη στην Αρχαιότητα από τους Έλληνες. Όπως συχνά συμβαίνει στην ελληνική σκέψη, ο όρος και αυτό που περιγράφει προέκυψαν χάρη στην πρόσληψη ενός μύθου ως μέσον. Το όνομα της «Ευρώπης» δόθηκε σε μία νύμφη που έκλεψε ο Δίας, κάνοντάς τη σύντροφό του. Η Ευρώπη, πριν να υπάρξει ως ήπειρος, ήταν πρωτίστως μία γυναίκα. Αυτή η νύμφη, σύμφωνα με τους Έλληνες, είναι ασιατικής καταγωγής και ειδικότερα από την Φοινίκη, κάτι που δείχνει τα σημεία τα οποία ενώνουν, ήδη από τις καταβολές, την Ευρώπη με την Ασία. Η Ευρώπη είναι η ακρότητα της ευρασιατικής ηπείρου.  

Libé: Πότε η Ευρώπη γίνεται κάτι παραπάνω από ένας γεωγραφικός όρος;
Le Goff: Θα πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ της Ευρώπης και των Ευρωπαίων. Το πιο σημαντικό, υπό την προοπτική της κοινοτικής συγκροτήσεως, είναι η ανάδυση και η χρήση του όρου «Ευρωπαίος», όρος προσδιοριστικός της ταυτότητας μίας ομάδας γυναικών και ανδρών, και όχι απλά ενός χώρου. Ο όρος εμφανίστηκε σε ένα χριστιανικό δυτικό χρονικό, εξαιτίας των συγκρούσεων, που έλαβαν χώρα, κοντά στο Poitiers, τον 8ο αιώνα, ανάμεσα στον ηγέτη των Φράγκων, Κάρολο Μαρτέλο και τους μουσουλμάνους. Αφορμή υπήρξε μία μουσουλμανική επιδρομή, προερχόμενη από την Ισπανία, που είχε μόλις κατακτηθεί. Ο όρος λοιπόν χρησιμοποιήθηκε στα πλαίσια της αντιπαράθεσης με τους μουσουλμάνους, κάτι που δεν ήταν και η πιο βαθιά πραγματικότητα της μεσαιωνικής Ευρώπης. Η λέξη «Ευρωπαίος», αν και δεν το παραδεχόμαστε, ήταν εν χρήσει στον Μεσαίωνα, ειδικά κατά την καρολίγεια εποχή, συχνότερα από ότι τον 19ο και τον 20ο  αιώνα. Ωστόσο, δεν διατυπώθηκε ξεκάθαρα παρά τον 15ο αιώνα, οπότε και χρησιμοποιήθηκε με εντυπωσιακό τρόπο από τον πάπα Πίο Β’, ένα Σιεννέζο, που το όνομά του (εννοεί το κοσμικό) είναι Enea Silvio Piccolomini, ο οποίος και αφιέρωσε μία σύντομη πραγματεία στην Ευρώπη. Εμψυχώθηκε από μία νέα πνευματική διάθεση, καθώς διακρίνει μία Ευρώπη απέναντι στους Τούρκους, μιας και η Κωνσταντινούπολη είχε ήδη κατακτηθεί στα 1453.

Τρίτη 29 Αυγούστου 2017

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΥΣΕΩΣ ΜΕΤΑΞΥ (ΜΕΤΑ-ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ) ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ



ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜ. ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ

Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ.
ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟ[1]
-------------------------------------------------------------------------------------


Α.Η φύση του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και η ελληνική απογείωση.

1. Το ζή­τη­μα της ελ­λη­νι­κής α­πο­γεί­ω­σης που ολοκληρώνεται κα­τά τον 18ο και τον 19ο αιώ­να, γνω­στή ως "νε­ο­ελ­λη­νι­κός δια­φω­τι­σμός", ε­γεί­ρει έ­να μεί­ζον πρό­βλη­μα ταυ­τό­τη­τας. Ε­χει πράγ­μα­τι α­πο­τε­λέ­σει α­ντι­κεί­με­νο διε­ρεύ­νη­σης ως αυτο­τε­λές φαι­νό­με­νο, έ­χουν α­πο­δελ­τιω­θεί και α­να­δει­χτεί ο­ρι­σμέ­νες ση­μα­ντι­κές πτυ­χές του. Ε­χει τέ­λος α­ντι­με­τω­πι­σθεί, ως έ­να βαθ­μό, η σχέ­ση του με τις ευ­ρύ­τε­ρες ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­ξε­λί­ξεις και συ­γκε­κρι­μέ­να με τον ευ­ρω­πα­ϊ­κό διαφω­τι­σμό ε­νώ οι ει­δι­κοί έ­χουν κα­τα­λή­ξει στο συ­μπέ­ρα­σμα ό­τι η ελ­λη­νι­κή "εκδο­χή" του α­πο­τέ­λε­σε έ­να εί­δος ο­χή­μα­τος για τη με­τα­κέ­νω­ση της ευ­ρω­πα­ϊ­κής δυ­να­μι­κής στη ζω­τι­κή πε­ριο­χή του ελ­λη­νι­σμού, δη­λα­δή στη Βαλ­κα­νι­κή, τη Μικρα­σί­α και τις πα­ρευ­ξεί­νιες α­κτές.
Η προ­σέγ­γι­ση αυ­τή, ω­στό­σο, εμ­φα­νί­ζει την ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση πε­ρί­που ως δη­μιούρ­γη­μα εν κε­νώ, ως α­πόρ­ροια της στιγ­μής και κυ­ρί­ως ως α­πλό γέν­νη­μα και προ­έ­κτα­ση της ευ­ρω­πα­ϊ­κής δια­δι­κα­σί­ας. Α­που­σιά­ζει πλή­ρως η α­να­δρο­μι­κή αναφο­ρά δη­λα­δή η προ­βλη­μα­τι­κή για την προέλευση και την ε­ξέ­λι­ξη των δύ­ο αυ­τών κό­σμων, του δυ­τικο­ευ­ρω­πα­ϊ­κού και του ελ­λη­νι­κού, και ο­πωσ­δή­πο­τε η ε­πι­σή­μαν­ση των ι­διαι­τερο­τή­των της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας. Συμ­βαί­νει μά­λι­στα οι δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις, ό­που κα­τα­γρά­φο­νται, της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας α­πό το ευ­ρω­πα­ϊ­κό "πρό­τυ­πο", να α­ξιο­λο­γού­νται ως συ­να­φές μειο­νέ­κτη­μα που κα­λεί­ται να ε­ξη­γή­σει αυ­τό καθ'ε­αυ­τό τις ό­ποιες α­πο­κλί­σεις του νε­ό­τε­ρου ελ­λη­νι­σμού α­πό την ευ­ρύ­τε­ρη ευ­ρω­πα­ϊ­κή δυ­να­μι­κή. Δια­πι­στώ­νε­ται, ε­πο­μέ­νως, ό­τι α­που­σιά­ζει το συ­στα­τι­κό ε­κεί­νο εγ­χεί­ρη­μα που θα α­πο­κω­δι­κο­ποιού­σε τη θε­με­λιώ­δη ι­διο­συ­στα­σί­α της νε­ο­ελ­λη­νι­κής απο­γεί­ω­σης και θα α­πο­κα­θι­στού­σε την αι­τιώ­δη συ­νά­φειά της με την εν γέ­νει εξέ­λι­ξη του κό­σμου και του ελ­λη­νι­σμού.

Κυριακή 20 Αυγούστου 2017

H πιο επιτυχημένη επίλεκτη ομάδα που υπήρξε ποτέ : Η Βαράγγια φρουρά του Βυζαντίου






Η Βαράγγια φρουρά. Η Βαράγγια Φρουρά ήταν η ελίτ σωματοφυλακή του αυτοκράτορατου Βυζαντίου Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου , επιλεγμένη από τις τάξεις των μισθοφόρων Βίκινγκ που είχαν καταφτάσει από τη Σκανδιναβία μέσω των ποταμών της Ρωσίας.

Δευτέρα 31 Ιουλίου 2017

Ἡ μελαγχολία μπροστὰ στὰ ἐρείπια τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων

Αποτέλεσμα εικόνας για ΛΑΣΚΑΡΙΣ ΠΕΡΓΑΜΟΣ


Ἐννοῶ ἡ δική μας μελαγχολία, ὄχι τῶν Δυτικῶν καὶ τῶν ἐμφυτευμένων μὲ ΔύσηἙλλήνων: Δὲν εἶναι πρόσφατη, οὔτε ἀναγεννησιακὴ οὔτε νεωτερική-μοντέρνα (ἑνὸς καινούργιου ἔθνους-κράτους ἀπέναντι στὰ πρότυπά του).

Ὁ Θεόδωρος Β’ Λάσκαρις, αὐτοκράτορας στὴ Νίκαια, ἐπισκέφτηκε τὴν Πέργαμο καὶ γράφει σὲ ἐπιστολή του:


Ἡ Πέργαμος μᾶς ὑποδέχτηκε […] Εἶναι γεμάτη θέατρα, ἀλλὰ μοιάζουν μὲ γερασμένα καὶ μαραμένα ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ εἶναι σὰν νὰ βλέπεις μέσα ἀπὸ θαμπὸ γυαλὶ τὴν λαμπρότητα ποὺ θὰ εἶχαν κάποτε καὶ τὴν μεγαλοπρέπεια αὐτῶν ποὺ τὰ ἀνήγειραν. Γιατὶ εἶναι γεμάτα ἀπὸ ἑλληνικὴ μεγαλοφροσύνη, καὶ εἰκόνες τῆς σοφίας της. Ἡ πόλη μᾶς τὰ ἐπιδεικνύει σὰν νὰ θέλει νὰ μᾶς κάνει νὰ αἰσθανθοῦμε ντροπή, ὡς ἀπόγονοι, μὲ τῆς πατρικῆς δόξας τὸ μεγαλεῖο. Γιατὶ σὲ σύγκριση μὲ τὰ σύγχρονα κτίσματα αὐτὰ εἶναι ἐκπληκτικά […] Τὸ ἔργο αὐτὸ …σὲ ἐκπλήττει καὶ μόνο νὰ τὸ βλέπεις.

Παρακάτω, ὁ Θεόδωρος Λάσκαρις γράφει ὅτι ἐν μέσῳ τῶν ἀρχαίων κτισμάτων βρίσκονται τὰ ταπεινὰ τοτινά του (τοῦ 13ου αἰ.) κτίσματα, κι ὅτι ἡ θέα τους προκαλεῖ πόνο καὶ χαρὰ μαζί:

Τρίτη 27 Ιουνίου 2017

Ανήκουμε σε άλλο γένος και άλλον αρχιερέα έχουμε.

«ημείς μεν έφασαν άλλου γεγονότες γένους και άλλον αρχιερέα έχοντες…» – 

Ανήκουμε σε άλλο γένος και άλλον αρχιερέα έχουμε.





 

Η συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας των Βυζαντινών σε σχέση με τους Δυτικούς θα κορυφωθεί μέσα από τα τραγικά γεγονότα της Δ΄ Σταυροφορίας. Η εδραιωμένη πια αυτή αντίληψη αλλά και η άρνησή τους να δεχτούν τον εκπρόσωπο του Πάπα φαίνεται στο παρακάτω απόσπασμα από το έργο του Γεώργιου Ακροπολίτη «Χρονική Συγγραφή 1204-1261»

Ενόσω τούτος εδώ ο Ερής ( Ερρίκος) βασίλευε στην Κωνσταντινούπολη, στάλθηκε από τον πάπα αρχιερέας για τη βασίλισσα των πόλεων-που στη γλώσσα τους τον λένε λεγάτο- ονόματι Πελάγιος, έχοντας όλα τα προνόμια του Πάπα: φορούσε δηλαδή κοκκινόχρωμα πέδιλα, τα ρούχα του επίσης είχαν το ίδιο χρώμα, ακόμα και το πανωφόρι του αλόγου του και τα χαλινάρια είχαν βαφτεί με το ίδιο χρώμα. Καθώς όμως διέθετε άγριο χαρακτήρα και συμπεριφερόταν αλαζονικά, προκάλεσε πολλές συμφορές στους κατοίκους της Πόλης. Και παρουσίαζε ως κάτι λογικό την ενοχοποίησή τους: ανάγκαζε δηλαδή όλους τους Ρωμαίους να δηλώσουν υποταγή στα κελεύσματα της παλιάς Ρώμης. Γι αυτό το λόγο μοναχοί κλείνονταν στη φυλακή, ιερείς φυλακίζονταν και κάθε ορθόδοξος ναός κλεινόταν. Και σ΄ αυτήν την περίπτωση οι βυζαντινοί ιερείς είχαν να επιλέξουν το ένα από τα δύο: ή να αναγνωρίσουν τα πρωτεία της αρχιεροσύνης του πάπα και να τον μνημονεύουν στο τελετουργικό τυπικό ή σ΄ αυτούς που δε συμμορφώνονταν να σ΄ αυτά να επιβάλλεται ως ποινή η θανάτωσή τους. Aυτή η πρακτική οδήγησε σε απόγνωση τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης και περισσότερο από όλους τους προύχοντες. Αυτοί λοιπόν παρουσιάστηκαν στον βασιλιά Ερή και του είπαν:

«Eνώ εμείς ανήκουμε σε άλλο έθνος και έχουμε άλλον αρχιερέα, έχουμε υποταγεί στη δύναμή σου, ώστε να εξουσιάζεις το σώμα μας, σε καμιά όμως 
περίπτωση το πνεύμα και την ψυχή μας. Έχουμε λοιπόν την πεποίθηση ότι είναι υποχρέωσή μας να σε υπερασπιζόμαστε στον πόλεμο αλλά κι ότι μας είναι αδύνατο να αποκηρύξουμε τη λατρεία και τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις. Ή λοιπόν απάλλαξέ μας από τις συμφορές που μας βρήκαν ή άφησέ μας ως ελεύθερους πολίτες να καταφύγουμε στους ομοεθνείς μας».

Δευτέρα 17 Απριλίου 2017

Η ελληνική παιδεία και ο πολιτισμός στο Βυζάντιο

ἀρχιμ. Κύριλλου Κεφαλόπουλου

Στὴ βυζαντινὴ παιδεία ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε σημαντικὸ ρόλο. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ μικρὰ παιδιὰ τὰ μάθαιναν σὲ σχολεῖα ποὺ διατηροῦσε ἡ Ἐκκλησία (ἀνάγνωση, γραφή, γραμματική, ψαλμούς, μουσική, ἱερὰ ἱστορία). Μετὰ τὴ βασικὴ αὐτὴ ἐκπαίδευση ἀκολουθοῦσε ἡ γενικὴ ἐγκύκλιος παιδεία, ὅπου τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ διδάσκονταν γραμματική, ρητορική, ποιητική, ἱστορία, φιλοσοφία καὶ μαθηματικά. Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς διδάσκονταν Ὅμηρο, Ἡσίοδο, Πίνδαρο, κείμενα τοῦ Δημοσθένους, τοῦ Λυσίου, βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχὲς τοῦ Πλάτωνος καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους, παράλληλα μὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ψαλτήριο, Παροιμίαι Σολομῶντος κ.ἄ.) καὶ τοὺς Πατέρες. Ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν ἀνώτερες σπουδὲς μποροῦσαν νὰ φοιτήσουν σὲ πανεπιστημιακὰ ἱδρύματα ποὺ διατηροῦσαν τὸ κράτος καὶ ἡ Ἐκκλησία. Οἱ αὐτοκράτορες μερίμνησαν ἰδιαιτέρως γιὰ τὶς ἀνώτερες σπουδές. Ἤδη ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο εἶχε ἱδρυθεῖ καὶ λειτουργοῦσε στὴν Κων/πολη ἀνώτερο ἐκπαιδευτήριο, τὸ ὁποῖο ἐπὶ Θεοδοσίου Β’ (425) ἀναδιοργανώθηκε καὶ ἔμελλε νὰ ἀποτελέσει κορυφαῖο ἐκπαιδευτικὸ ἵδρυμα πανεπιστημιακοῦ ἐπιπέδου, γνωστὸ ὡς Πανδιδακτήριον, μὲ συνεχῆ λειτουργία ὣς τὴν Ἅλωση τῆς Πόλεως. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι πρὶν ἀπὸ τὴν ἵδρυση τοῦ Πανδιδακτηρίου ὑπῆρχαν σὲ ἄλλες πόλεις τῆς Αὐτοκρατορίας ἀνώτερες σχολὲς φημισμένες, ὅπως οἱ σχολὲς Φιλοσοφίας καὶ Ρητορικῆς στὴν Ἀθῆνα, τὸ «Μουσεῖον» τῆς Ἀλεξάνδρειας, ἡ Νομικὴ Σχολὴ τῆς Βηρυττοῦ, ἡ Ἀντιόχεια, ὅπου δίδασκε ὁ μέγας διδάσκαλος τῆς ρητορικῆς Λιβάνιος. 
Διδασκόταν στὸ Πανδιδακτήριον ἑλληνικὴ καὶ λατινικὴ ρητορική, γραμματικὴ καὶ φιλολογία, ἡ νομικὴ ἐπιστήμη καὶ ἡ φιλοσοφία (στὰ πλαίσια τῆς ὁποίας ἐντασσόταν καὶ ἡ ἰατρική, οἱ ἰατροφιλόσοφοι). Ἡ νομοθεσία προέβλεπε κτηριακὴ ὑποδομή, κρατικὴ μισθοδοσία τῶν καθηγητῶν, τίτλους καὶ προνόμια κοινωνικά. Ἡ ἐπιλογὴ τῶν καθηγητῶν γινόταν μὲ αὐστηρὰ κριτήρια ἐπιστημονικῆς γνώσης καὶ ἤθους. Μεγάλες μορφὲς σπούδασαν καὶ ἐδίδαξαν ὡς καθηγητὲς τοῦ Πανδιδακτηρίου, ὅπως ὁ Μέγας Φώτιος, ὁ Λέων ὁ Φιλόσοφος καὶ Μαθηματικὸς (9ος αἰ), ὁ Μιχαὴλ Ψελλός, ὁ μετέπειτα Πατριάρχης Ἰω. Ξιφιλίνος (11ος αἰ), ὁ Εὐστάθιος, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (12ος αἰ), οἱ Γεώργιος ὁ Ἀκροπολίτης καὶ Θεόδωρος Μετοχίτης, ἀμφότεροι Μεγάγοι Λογοθέτες τοῦ κράτους, ὁ Γεώργιος Σχολάριος, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μερικὰ ἀπὸ τὰ πιὸ γνωστὰ ὀνόματα.

Κυριακή 9 Απριλίου 2017

Οι Αυτοκράτορες από τον Κωνσταντίνο Η’ μέχρι το 1453 (Μέρος Α)

Περί της καταγωγής των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων
Οι Αυτοκράτορες από τον Κωνσταντίνο Η’ μέχρι το 1453 (Μέρος Α)
Μανώλης Καρακώστας
MSc Διοίκησης Επιχειρήσεων
Επαγγελματίας Υγείας – Ερευνητής
Μέσα στα πλαίσια της γενικότερης αμφισβήτησης της ελληνικής ιστορίας, ένα καίριο θέμα που θίγεται συχνά είναι η βυζαντινή περίοδος, ότι δήθεν δεν αποτελεί μέρος της ευρύτερης ιστορίας των Ελλήνων, και ένα σημείο το οποίο υπερτονίζεται είναι η καταγωγή των Αυτοκρατόρων, αφού διατυπώνεται η άποψη ότι κανείς ή σχεδόν κανείς από αυτούς δεν ήταν Έλληνας. Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό να δείξει την καταγωγή των Αυτοκρατόρων, μέσα από τα ιστορικά στοιχεία και τις πηγές, και να ανασκευάσει αυτές τις θεωρίες, έτσι ώστε να φανεί η αλήθεια για το εν λόγω κομμάτι της ελληνικής ιστορίας.
Στην ιστορική περίοδο που εξετάζεται βασίλευσαν 5 Βασιλικοί Οίκοι και 9 μεμονωμένοι Αυτοκράτορες. Οι Οίκοι αυτοί είναι των Κομνηνών (1057 – 1185), των Δουκών (1059 – 1078 και 1204), των Αγγέλων (1185 – 1204), των Λασκαριδών (1204 – 1261) και των Παλαιολόγων (1259 – 1453), και οι Αυτοκράτορες εκτός δυναστείας οι Ρωμανός Γ’ Αργυρός (1028 – 1034), Μιχαήλ Δ’ Παφλαγών (1034 – 1041), Μιχαήλ Ε’ Καλαφάτης (1041 – 1042), Κωνσταντίνος Θ’ Μονομάχος (1042 – 1055), Μιχαήλ ΣΤ’ Βρίγγας (1056 – 1057), Ρωμανός Δ’ Διογένης (1068 – 1071), Νικηφόρος Γ’ Βοτανειάτης (1078 – 1081), Ιωάννης Γ’ Δούκας Βατάτζης (1222 – 1254) και Ιωάννης ΣΤ’ Καντακουζηνός (1347 – 1354).

Κυριακή 2 Απριλίου 2017

«ΟΜΙΛΗΜΑΤΑ»: Η βυζαντινή εικονογραφία στην Πειραϊκή Εκκλησία

Μια συζήτηση για τη σημασία των βυζαντινών εικόνων, μέσα στα πλαίσια της εκπομπής «Ομιλήματα» του Γιώργου Μπάρλα (Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017) στον ραδιοφωνικό σταθμό “Πειραϊκή Εκκλησία”, με καλεσμένο τον διευθυντή του περιοδικού “Πειραϊκή Εκκλησία” π. Μιλτιάδη Ζέρβα και δύο μέλη της συντακτικής της επιτροπής.

Η μετάδοση έχει πλαισιωθεί, εδώ, με εικόνες από την μεγάλη έκθεση «Οι θησαυροί του Αγίου Όρους», που είχε λάβει χώρα στη Θεσσαλονίκη (κατά τη θέσμιση τής πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης) το 1997.

Στην αρχή και στο τέλος της ηχογράφησης ενσωματώνονται δύο σύντομες δηλώσεις, αφ’ ενός του Χρήστου Γιανναρά και αφ’ ετέρου του π. Νικολάου Λουδοβίκου, οι οποίες αναφέρονται στο συγκεκριμένο περιοδικό.

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2016

Αυτοκρατορία, Πολιτεία ή Κοσμοπολιτεία;

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9GUcuAuNd5Nc5pGTouS6gv3cypnw6jSN0dEWcpczNVMocpYdICTvIYsTkL65ug3kbH2ggD9lpbp2ENGVFyav8CLeNhoeTYPscsU0hLIcjDqo0z_APRa0sE4TEMEKd7qUHp4G7zvluKTlw/s1600/unnamed.jpg
Δύο αιρετικές απόψεις για τη σημερινή καθεστωτική επιστήμη
Tου Νίκου Παππά από την Ρήξη φ. 128
Η αυτοκρατορία σαν λέξη προέρχεται από τη λατινική λέξη imperium, που δηλώνει τη «στρατιωτική διοίκηση» στην αρχαία Ρώμη. Είναι μια γεωγραφικά εκτεταμένη περιοχή, η οποία περιλαμβάνει πολλές εθνότητες ανθρώπων ενωμένων υπό την κυριαρχία του αυτοκράτορα (ή μιας ολιγαρχίας), ο οποίος ασκεί απόλυτο εξωτερικό και εσωτερικό έλεγχο στο κράτος του.
Κύρια παραδείγματα της νεώτερης επιστήμης αυτοκρατοριών είναι η κινεζική αυτοκρατορία, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η βυζαντινή αυτοκρατορία και η οθωμανική αυτοκρατορία. Η κινεζική και η οθωμανική είναι αυτοκρατορίες δεσποτικού χαρακτήρος ενώ η ρωμαϊκή ημιδεσποτικού. Στον αντίποδα βρίσκεται η βυζαντινή, η οποία έχει την ιδιαιτερότητα ότι ήταν από τη βάση της ανθρωποκεντρική. Ακριβώς αυτή της η ιδιαιτερότητα οδήγησε πολλούς ιστορικούς να διαχωρίσουν την βυζαντινή αυτοκρατορία από όλες τις άλλες.
Ένας από αυτούς είναι ο Γιώργος Κοντογιώργης, ο οποίος θα χαρακτηρίσει το Βυζάντιο «κοσμοπολιτεία». Σε αυτή του την τυπολόγηση τον οδήγησε η ανθρωποκεντρική του συγκρότηση και το θεμέλιό του, το οποίο θεωρεί τις πολιτείες των «κοινών», μια κληρονομιά του ελληνικού κόσμου. Η κεντρική πολιτεία, η κοσμόπολη –ή αλλιώς Βασιλεύουσα–, δεν επεμβαίνει στα εσωτερικά των άλλων «κοινών» (παρά μόνο σε περιπτώσεις αμφισβητήσεως της ενότητός τους με την επικράτεια). Τα «κοινά» είναι αυτόνομα και εκπροσωπούν την κεντρική εξουσία. Έχουν την αρμοδιότητα των δημοσιονομικών, της πρόνοιας, της παιδείας, της δικαιοσύνης, της ασφαλείας και τη δυνατότητα σχεδιασμού δημοσίων έργων, ακόμη και την άσκηση οικονομικής πολιτικής. Η κοσμόπολη (εξ ου και ο χαρακτηρισμός «κοσμοπολιτεία») είναι σύμβολο ενότητος της επικράτειας.