Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΡΧΑΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2023

" Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτισμικής καλλιέργειας. "



- Μαριάννα Μακ Ντόναλτ, καθηγήτρια Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, ιστορικός των κλασικών

Δώρισε ενα εκατομμύριο δολάρια στο Πανεπιστήμιό της, για να ιδρυθεί ένα ερευνητικό κέντρο με σκοπό την καταχώρηση σε Η/Υ όλης της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, έτσι ώστε ο οποιοσδήποτε ερευνητής στο μέλλον να μπορεί να αναδιφήσει ταχύτατα μέσα σε οποιοδήποτε κείμενο η συνδυασμό Αρχαίων κειμένων. Έτσι ξεκίνησε το διάσημο προγραμμα TLG, που σημαίνει «Thesaurus Linguae Graecae» δηλαδή ο «Θησαυρος της Ελληνικης Γλωσσας», το 1972 στο Πανεπιστημιο της Καλιφορνια στο Irvine.

Το TLG έχει ουσιαστικά αποθηκευμένη σχεδόν ολόκληρη την Ελληνική Γραμματεία απο το 800 π.χ.ε. (προ χριστιανικής εποχής) μέχρι το 1453 μ.χ.ε. και επίσης συνεχίζει με την μετα-Βυζαντινή περίοδο. Το όλο corpus περιλαμβάνει περί τα 90.000.000 λέξεων, λεκτικών τύπων και λημμάτων.

Σήμερα (86 ετών παρακαλώ) είναι επίτιμη καθηγήτρια (Emeritus Faculty of UC San Diego) Κλασσικής Φιλολογίας και Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και διεθνούς φήμης αυθεντία στο χώρο της Αρχαίας Τραγωδίας, ιδιαίτερα όσον αφορά στις σύγχρονες παραστάσεις του Αρχαίου Θεάτρου. Το 1972 η Marianne MacDonald ολοκλήρωσε την διδακτορική της διατριβή με θέμα την έννοια της ευτυχίας στον Ευριπίδη. Τελευταία της επίσημη συμμετοχή/εργασία δημοσιεύτηκε στη OUP (Oxford University Press) το 2015 με τίτλο "Dancing Drama: Ancient Greek Theatre in Modern Shoes and Shows book chapter for Oxford Handbook on Dance and Theatre, edited by Nadine George"

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023

Είναι ο Ελληνικός πολιτισμός ο πιο παλιός;




Πόσες φορές τα "φυσικά φαινόμενα" κατέστρεψαν την Ελλάδα απο την προϊστορία μέχρι την ιστορία και τα αρχαία χρόνια ; Τι μας λένε οι Αιγύπτιοι❗️

Κριτίας : "Σωκράτη, άκου μια πολύ παράδοξη παράδοση αλλά βέβαια απόλυτα αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο Σόλωνας, ο σοφότερος απ' τους επτά σοφούς. Ο Σόλωνας ήταν συγγενής και πολύ στενός φίλος του προπάππου μου Δρωπίδη, όπως λέει ο ίδιος σε πολλά ποήματα του. Στον παππού μου τον Κριτία είπε, όπως με τη σειρά του ο γέροντας έλεγε σε μας, ότι παλαιά κατορθώματα αυτής της πολής, σημαντικά και αξιοθαύμαστα, έχουν ξεχαστεί, επειδή πέρασε πάρα πολύς καιρός και πέθαναν οι άνθρωποι. Απ' όλα σημαντικότερο ήταν ένα που , αφου το θυμηθούμε, πρέπει σε σένα να το προσφέρουμε σαν αναταπόδοση και συνάμα προς τη θεά την πανήγυρη δίκαια κι αληθινά, σαν ακριβώς να της ψέλναμε το εγκώμιο."

Σωκράτης : "Σωστά μιλάς. Αλλά ποιο είναι αυτό το κατόρθωμα που διηγήθηκε ο Κριτίας, όπως το άκουσε απο τον Σόλωνα, όχι σαν απλή παράδοση αλλά σαν πραγματικό γεγονός, που το έκανε η πόλη αυτή πριν απο πολύ καιρό;"

Κριτίας : Θα σας πω παλιά ιστορία που την άκουσα όχι απο νέο άνθρωπο, αφού τότε ο Κριτίας, όπως είπε, ήταν σχεδόν ενενήντα χρονών, ενώ εγώ ήμουν δέκα. Έτυχε να έχουμε τότε την Κουρεώτιδα ημέρα των Απατουρίων και απαγγέλθηκαν ποιήματα και ιστορίες. Ο Αμύνανδρος τον ρώτησε "Ποια είναι αυτή η παράδοση Κριτία (παππούς του Κριτία που μιλάει) για το πολύ μεγάλο και ονομαστό κατόρθωμα που έχει κάνει αυτή η πολιτεία, αλλά απο τον πολύ χρόνο που πέρασε και τον θάνατο εκείνων που το πραγματοποίησαν δεν διατηρήθηκε στη μνήμη μας μέχρι σήμερα; Πες μας απο την αρχή απο ποιους το άκουσε ο Σόλωνας και το έλεγε αληθινό;"
Τους απαντάει ο Κριτίας : "Υπάρχει στην Αίγυπτο, στο Δέλτα, εκεί που χωρίζεται στην κορυφή του το ρεύμα του Νείλου, μια περιοχή που λέγεται Σαϊτική. Μεγαλύτερη πολιτεία αυτής της περιοχής είναι η Σάις, απο την οποία καταγόταν ο βασιλιάς 'Αμασις. Σύμφωνα με εκείνους, ιδρυτής της πόλης ήταν μια θεά που στα Αιγυπτιακά ονομάζεται Νήιθ, και όπως λένε οι ίδιοι, Αθηνά στα Ελληνικά. Οι κάτοικοι της αγαπούν πολύ τους Αθηναίους και ισχυρίζονται ότι, κατά κάποιο τρόπο, είναι συγγενείς τους. Όταν λοιπόν πήγε εκεί ο Σόλωνας, τον τίμησαν, είπε, εξαιρετικά. Όταν ζήτησε πληροφορίες για την αρχαία ιστορία τους απο τους ιερείς, που κατ' εξοχήν γνώριζαν αυτά τα πράγματα, διαπίστωσε πως ούτε ο ίδιος ούτε κανένας άλλος Έλληνας, όπως λέγεται, γνώριζε τίποτα σχετικά μ' αυτά. Κι όταν σε κάποια περίπτωση θέλησε να τους παρασύρει σε συζήτηση σχετικά με την αρχαία ιστορία , τους μίλησε για τις παλιές Αθηναϊκές παραδόσεις, για τον Φορωνέα που θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος, για τη Νιόβη, για τον Δευκαλίωνα επίσης και την Πύρρα, για τον τρόπο που σώθηκαν απο τον κατακλυσμό και για τη γενεαλογία των απογόνων τους, και προσπάθησε να υπολογίσει το χρονικό διάστημα που πέρασε απο τότε μετρώντας τα χρόνια.

Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023

Η Ιλιάδα όπως θα έπρεπε να διδάσκεται❗️




«Ἆρες Ἄρες βροτολοιγὲ μιαιφόνε τειχεσιπλῆτα
οὐκ ἂν δὴ Τρῶας μὲν ἐάσαιμεν καὶ Ἀχαιοὺς
μάρνασθ’, ὁπποτέροισι πατὴρ Ζεὺς κῦδος ὀρέξῃ,
νῶϊ δὲ χαζώμεσθα, Διὸς δ’ ἀλεώμεθα μῆνιν;»
Ὣς εἰποῦσα μάχης ἐξήγαγε θοῦρον Ἄρηα·

Απόδοση:
«Άρη, Άρη ανθρωποφθόρε, μιαρέ, που τα τείχη πλήττεις, μόνους δεν τους αφήνουμε Τρώες και Αχαιούς ν' αρπάζωνται, κι ας δώσει ο Ζεύς δόξα σ' όποιον θελήσει, κι εμείς να κάνουμε πίσω απ' του Διός την οργή;»
Είπε (η Αθηνά) και βγάζει τον πολεμικό Άρη απο την μάχη.

ΡΑΨΩΔΙΑ Ε , 31-35

-----------

Η Αθηνά Παλλάς και ο Θρασύς Άρης, είναι και οι δύο πολεμικοί θεοί, η μεν μάχεται στο πλευρό των Αχαιών ο δε μάχεται στο πλευρό των Τρωών. Όμως στην περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέως, τα δυο αδέλφια εμφανίζονται ως θεϊκοί οδηγοί της ίδιας στρατιάς.



------------

οἱ δ’ ἴσαν· ἦρχε δ’ ἄρά σφιν Ἄρης καὶ Παλλὰς Ἀθήνη ἄμφω χρυσείω, χρύσεια δὲ εἵματα ἕσθην, καλὼ καὶ μεγάλω σὺν τεύχεσιν, ὥς τε θεώ περ ἀμφὶς ἀριζήλω· λαοὶ δ’ ὑπολίζονες ἦσαν. οἱ δ’ ὅτε δή ῥ’ ἵκανον ὅθι σφίσιν εἶκε λοχῆσαι, ἐν ποταμῷ, ὅθι τ’ ἀρδμὸς ἔην πάντεσσι βοτοῖσιν,

Απόδοση:
Ξεκίνησαν, κι ήταν μπροστά ο Άρης κι η Παλλάς,
χρυσοί αμφότεροι, φορώντας χρυσές ενδυμασίες
καλοί μεγάλοι στα όπλα τους και βέβαια σαν θεοί
ξεχώριζαν, ενώ οι λαοί ήσαν λίγο μικρότεροι.
Όταν έφθασαν όπου έπρεπε να στήσουν το καρτέρι, στον ποταμόν που επότιζε καθένας το κοπάδι, αυτού καθίσαν σκεπαστοί, με τα λαμπρά τους όπλα.

ΡΑΨΩΔΙΑ Σ, 515-521



---------

Ο Άρης συμβολίζει την οργή μας. Η οργή είναι κάτι πολύ σημαντικό για τον άνθρωπο. Ανήκει στα πάθη που ο άνθρωπος εκ γενετής δεν ελέγχει. Ο Άρης δεν λειτουργεί με φρόνηση, είναι αυτός ο θυμός που πρέπει να δαμάσουμε στις δύσκολες στιγμές. Εκεί έρχεται η σοφία, δηλαδή η Αθηνά. Πάντα η Αθηνά είναι αυτή που θα βρεθεί στην μάχη απέναντι στον Άρη και θα τον απομακρύνει. Προσέξετε το πρώτο απόσπασμα που παρέθεσα. Ο Όμηρος καθόλου τυχαία αναφέρει στην ίδια πρόταση και τον Δία και τον Ζεύς. Είναι αυτή η διπολικότητα που υπάρχει στη νόηση του ανθρώπου. Ο Δίας ο οποίος συμβολίζει την νόηση μαζί με την Ήρα που συμβολίζει την ροή, γέννησαν τον Άρη που συμβολίζει τον θυμό και την Αθηνά που συμβολίζει την σοφία. 

Πέμπτη 17 Αυγούστου 2023

Ο αποσυμβολισμός της Οδύσσειας




 Βαγγέλης Παππάς 


Αναμφισβήτητα, η Οδύσσεια αποτελεί ένα πανανθρώπινο εγχειρίδιο αυτογνωσίας το οποίο παραμένει άγνωστο σε πολλούς από εμάς. 

Μια εμπειρία που καθρεφτίζει τον αέναο αγώνα μας για την επιστροφή στην Ιθάκη, δηλαδή την κατάκτηση ίσως του μοναδικού στόχου κάθε ενός από εμάς: την συνάντηση και την ένωση με την ψυχή μας, έπειτα από τις πνευματικές περιπέτειες μιας ολόκληρης ζωής.

Ο εικαστικός Βαγγέλης Παππάς παρουσιάζει το μεγάλο ταξίδι του ανθρώπου πίσω από το κείμενο του Ομήρου.


ΠΗΓΗ: https://antifono.gr/oddysey/
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Σάββατο 27 Αυγούστου 2022

ΑΝΤΙΓΟΝΗ: Δε γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν' αγαπώ. Κάτω στον Άδη ξέρουνε ποιος το 'κανε. Δεν αγαπώ όσους αγαπούν με λόγια.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ του ΣΟΦΟΚΛΗ (απόσπασμα): 

ΦΥΛΑΚΑΣ: 

Βλέπουμε την κόρη (Αντιγόνη), να κλαίει πικρά και να οδύρεται, σαν πουλί που βρίσκει άδεια τη φωλιά του. Έτσι έκανε κι αυτή εδώ, μόλις είδε γυμνό το σώμα του νεκρού, βγάζει ουρλιαχτό και με βαριές κατάρες καταριόταν εκείνους που το είχαν κάνει. Μετά πήρε μέσα στις χούφτες της ψιλή σκόνη και με ένα χάλκινο βάζο ράντισε τρεις φορές τον πεθαμένο αδερφό της. Εμείς τότε, μόλις την είδαμε, ορμήξαμε και την πιάσαμε. Δεν ταράχτηκε καθόλου. Και δεν αρνιόταν καμιά απ' τις κατηγορίες.

 ΚΡΕΟΝΤΑΣ πρός Αντιγόνη: 

Και τόλμησες να το κάνεις κι ας το είχα απαγορεύσει εγώ; 

ΑΝΤΙΓΟΝΗ:

 Ο Δίας όμως δε μου τ' απαγόρεψε, ούτε η Δικαιοσύνη του Κάτω Κόσμου όρισε τέτοιους νόμους για τους ανθρώπους. Κι ούτε πιστεύω ότι οι διαταγές ενός θνητού να είναι πιο πάνω από τους άγραφους και αλάθευτους αιώνιους νόμους του ουρανού. Γιατί όχι μονάχα σήμερα ή χτες αλλά από πάντα υπάρχουν, δεν ξέρουμε από πότε. Απ' τους θεούς εγώ δε θα τιμωρηθώ γιατί φοβήθηκα έναν θνητό. Το ότι θα πεθάνω το ήξερα πολύ καλά, (πως μπορούσε να γίνει άλλωστε αλλιώς) πριν απ' τις προσταγές σου. Κι αφού είναι να πεθάνω, θα 'χω κέρδος να πάω μια ώρα γρηγορότερα. Για όποιον ζει με τα δικά μου βάσανα όπως εγώ, καλύτερος είναι ο θάνατος.

Παρασκευή 15 Οκτωβρίου 2021

Ο Όμηρος και το Ομηρικό ζήτημα

Ο Όμηρος και το Ομηρικό ζήτημα

Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος ΣΤ') | in.gr
Το 800 π.Χ. ο Όμηρος είχε ήδη γράψει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, τα δύο θαυμάσια αριστουργήματα. Η ελληνική γλώσσα και τα δυο αυτά επικά ποιήματα συγκαταλέγονται στους παράγοντες εκείνους που κρατούσαν ενωμένες τις πάμπολες πόλεις κράτη της Ελλάδας. (Ασίμωφ, το χρονικό του κόσμου)
Όλη η αρχαιοελληνική γραμματεία συνδέεται με τα δύο μεγάλα έπη, τα οποία σηματοδοτούν την απαρχή της (Ζακλίν ντε Ρομιγύ)
Ο Τρωϊκός πόλεμος διαδραματίστηκε το 1200 π.Χ. ενώ τα έπη γράφτηκαν 400 χρόνια μετά. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός στο διάστημα των 400 αυτών χρόνων κατέρρευσε και πολλά άλλαξαν. Ωστόσο, διάφοροι τροβαδούροι τραγουδούσαν την ιστορία του πολέμου στις αυλές των βασιλιάδων και στους δρόμους σε όλο αυτό το διάστημα. Διαπιστώθηκε μάλιστα ότι τα αρχαιολογικά δεδομένα που αναφέρονται στα έπη κάλυπταν πολλούς αιώνες.
Το 1795 ο γερμανός F. Α. Wolf δημοσιεύει την πραγματεία Prolegomena ad Homerum, στα λατινικά, στην οποία υποστηρίζει ότι καθένα από τα ποιήματα αποτελεί ένα περισσότερο ή λιγότερο επιτυχές αμάγαλμα ενοτήτων που προέρχονται από διαφορετικές χρονολογίες. Την εποχή του Πεισιστράτου στην Αθήνα, στα μέσα του 6ου αιώνα , τα άσματα κατά την άποψη αυτή, κατεγράφησαν για πρώτη φορά και συνενώθηκαν. Από αυτήν την εκ των υστέρων συνένωση προέκυψαν, κατά τον Wolf η Ιλιάς και η Οδύσσεια.
Επομένως, δεν υπάρχει μόνο ένας δημιουργός.
Εντούτοις, καθένα από τα δύο ποιήματα αποτελεί ένα σύνολο τόσο ως προς την σύνθεση όσο και ως προς την έμπνευση. (Ζακλίν ν. Ρομιγύ)
Πιο αναλυτικός και πιο κατηγορηματικός αρνητής της θεωρίας του F. A. Wolf είναι ο Στυλιανός Αλεξίου.

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2020

«Κόβουν» τον Όμηρο από τα σχολεία των ΗΠΑ, ως σεξιστή. #DisruptTexts-Ποιο είναι το κίνημα «διακοπής κειμένων» Δηλώνουν περήφανοι που κατήργησαν την Οδύσσεια...


Σε εξέλιξη βρίσκεται μια επιχείρηση προσπάθειας παρεμπόδισης των Αμερικανών μαθητών από την πρόσβαση τους σε έργα κλασικής λογοτεχνίας, όπως ο Βασιλίας Ληρ ή η Οδύσσεια κατηγορώντας τα κείμενα για βία και ρατσισμό. Τα γεγονότα έφερε στο προσκήνιo με άρθρο της η εφημερίδα «Wall Street Journal».

Με το σύνθημα  #DisruptTexts («Διακοπή κειμένων»), ιδεολόγοι, δάσκαλοι σε σχολεία αλλά και «ταραξίες» του Τwitter διαδίδουν θεωρίες κατά των κλασικών κειμένων – από τον Όμηρο έως τον Φ. Σκοτ Φίτζεραλντ. Κεντρικό τους σύνθημα είναι ότι στη σημερινή εποχή δεν έχουν θέση στην εκπαίδευση κείμενα που γράφτηκαν 100 χρόνια και πίσω και περιγράφουν περιστατικά βίας, ρατσισμού, μισογυνισμού που αφορούσαν άλλες κοινωνίες, παρωχημένες πλέον. Θεωρούν πως «μπερδεύουν» ψυχολογικά τους νέους και τους μεταδίδουν  λάθος μηνύματα συμπεριφοράς.

Σύμφωνα με την θεωρία τους, τα παιδιά θα πρέπει να διαβάζουν έργα που παραπέμπουν μόνον στη γλώσσα και τις συμπεριφορές που χρησιμοποιούμε σήμερα και να αποφεύγουν ειδικά εκείνα τα έργα στα οποία ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ο αντισημιτισμός και άλλες μορφές μίσους είναι ο «κανόνας». Με άλλα λόγια θέλουν και ζητούν να «διαγραφούν» από τα σχολικά κείμενα έργα του  Ομήρου, του Σαίξπηρ, του Νίτσε και πάρα πολλών άλλων κλασσικών.

Διαβάστε επίσης: Οι σφαγές στην Ιλιάδα. «Τα κόκαλα του σπάζει κι όλο αίμα χύθηκαν τα μάτια του μέσα στη σκόνη, ομπρός του». Όμηρος, ο μετρ της φρίκης που έδειξε το απεχθές πρόσωπο του πολέμου

«Είμαστε πολύ περήφανοι να λέμε ότι η Oδύσσεια αφαιρέθηκε φέτος από το πρόγραμμα σπουδών!» αναφέρουν καθηγητές του σχολείου της Μασσαχουσέτης που έκοψε την Οδύσσεια από την διδασκαλία στις τάξεις του Δημοτικού, θεωρώντας ότι ο Ομηρος γράφει σεξιστικά και ρατσιστικά!

Τα ίδια πιστεύει και η γνωστή μυθιστοριογράφος Πάτμα Βενκατραμάν, όπως γράφει σε άρθρο της στη σχολική επιθεώρηση «School Library Journal», σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Wall Street Journal».

Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2020

Η τοιχογραφία της Σχολής των Αθηνών στης Γαλλική Εθνοσυνέλευση

Η τοιχογραφία της Σχολής των Αθηνών αποκαλύπτεται στο ημικύκλιο της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης μετά τις εργασίες συντήρησης της. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Richard Ferrand δεν υπάρχει πλέον καμμία αμφιβολία ότι οι Γάλλοι βουλευτές νομοθετούν υπό το βλέμμα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.





Οι Γάλλοι βουλευτές νομοθετούν υπό το βλέμμα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη!
Στο δικό μας κοινοβούλιο και σε κάθε δημόσιο χώρο οι αρχαίοι μας, βρίσκονται υπό διωγμόν. 
Η μεγαλύτερη ρετσινιά για τον νεοέλληνα είναι αυτή του προγονόπληκτου. 
Αν δείχνεις ενδιαφέρον για την αρχαία ελληνική γραμματεία κινδυνεύεις να καταγγελθείς ως ακροδεξιός φασίστας.
Δυστυχώς έφυγε ο Κ. Δεσποτόπουλος να τους υπερασπιστεί και ο ελληνιστής, μαρξιστής φιλόσοφος, Λουτσιάνο Κάνφορα δεν είναι τόσο γνωστός αν και πλούσιο το μεταφρασμένο στα ελληνικά έργο του

Αριστοτέλης,Πλάτωνας, Σωκράτης και άλλοι Έλληνες φιλόσοφοι σαν να είχαν ζήσει όλοι την ίδια στιγμή και ήταν σε θέση να συνομιλήσουν μεταξύ τους. Μια ταπισερί που απεικονίζει το αριστούργημα του Ιταλού ζωγράφου Ραφαήλ, με σπουδαία πρόσωπα από την αρχαία ελληνική ιστορία, διακοσμεί για άλλη μια φορά το Γαλλικό κοινοβούλιο. Όλοι οι σπουδαιότεροι φιλόσοφοι και επιστήμονες που εκπροσωπούν το ένδοξο παρελθόν της Ελλάδας και της Αναγεννησιακής Ευρώπης θα χρησιμεύσουν για άλλη μια φορά ως υπενθύμιση για να διατηρούνται πάντα τα υψηλά ιδανικά της δημοκρατίας και της ηθικής.

Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου 2018

Μεταρρυθμίσεις Γαβρόγλου – παιδαγωγική του σύγχρονου οικονομικού ολοκληρωτισμού

του Γιώργου Ρακκά από την www.huffingtonpost.gr
Οι μεταρρυθμίσεις Γαβρόγλου έφεραν και πάλι στην κορυφή της επικαιρότητας, την συζήτηση για τις κλασικές σπουδές, και την υποβάθμισή τους στο πλαίσιο της επίσημης εκπαίδευσης.
Μέσα σε αυτήν, δεσπόζει το ψευδοεπιχείρημα περί «νεκρών γλωσσών», που θέτει μια ένσταση χρηστικότητας για την γενική διδασκαλία των αρχαίων, και εκείνη των λατινικών, όπως περιοριζόταν μέχρι σήμερα σε όσους θέλουν να προσανατολιστούν στις κλασικές σπουδές; «Δεν μιλάν αρχαία τα γκαρσόνια»,συνηθίζει να επαναλαμβάνει η ρητορική του αγοραίου εκσυγχρονισμού ―λες και το ζήτημα με τ′ αρχαία είναι να τα ξέρεις για να τα χρησιμοποιείς μέσα στην καθημερινότητά.
Δεν υπάρχει πιο γελοίο και υποκριτικό επιχείρημα, που εκθέτει ανεπανόρθωτα όσους τάχα πεπαιδευμένους το χρησιμοποιούν: Γιατί, ιδίως αυτοί, γνωρίζουν πολύ καλά πως λατινικά και αρχαία, για να μιλήσουμε με σύγχρονους, ”χρηστικούς” όρους, είναι «λογισμικά». Αν τα κατέχεις, μπορείς να αποκτήσεις πρόσβαση σε μια τεράστια γραμματεία, που σφράγισε δυο ολόκληρες εποχές, αρχαία και μεσαιωνική, όχι μόνο στην εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και σε εκείνη του ευρωπαϊκού. Κι εδώ δεν μπαίνουμε καν στη συζήτηση για το πως η γνώση αυτών των ”νεκρών γλωσσών” (sic!), επιτρέπει σ′ έναν μαθητή να κατέχει πολύ καλύτερα τα σύγχρονα ελληνικά, ή να μάθει πολύ ευκολότερα τις λατινογενείς ευρωπαϊκές γλώσσες. Ούτε μιλάμε για τις περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένες μεθόδους διδασκαλίας αυτών των μαθημάτων, που έκριναν εν πολλοίς την επιτυχία τους μέσα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ―ζήτημα που είναι επίσης σημαντικό, αλλά ανήκει σε μια άλλη συζήτηση.

Τα κλασικά κείμενα θα περιμένουν - Γιάννα Γιαννουλοπούλου

Αποτέλεσμα εικόνας για Τα κλασικά κείμενα θα περιμένουν Από Γιάννα Γιαννουλοπούλου - 3 Σεπτέμβριος, 2018

«Δεν διδασκόμαστε τη λατινική και την αρχαία ελληνική για να τις μιλήσουμε ούτε για να κάνουμε τους υπαλλήλους ξενοδοχείου, τους μεταφραστές ή οτιδήποτε άλλο. Τις διδασκόμαστε για να γνωρίσουμε τον πολιτισμό δύο λαών, η ζωή των οποίων τίθεται ως βάση του παγκόσμιου πολιτισμού. Η λατινική γλώσσα, όπως και η αρχαία ελληνική διδάσκεται σύμφωνα με τη γραμματική, κάπως μηχανιστικά. Αλλά είναι ιδιαίτερα υπερβολική η κατηγορία περί μηχανιστικού και περί κενότητας. Έχουμε να κάνουμε με νέα παιδιά, τα οποία πρέπει να αποκτήσουν συγκεκριμένες συνήθειες: την επιμέλεια, την ακρίβεια, τη φυσική μετριοπάθεια και την ψυχική συγκέντρωση σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Ένας μελετητής τριάντα – σαράντα ετών θα ήταν ικανός να κάθεται στο γραφείο δεκαέξι συνεχόμενες ώρες, εάν δεν είχε από παιδί αποκτήσει «καταναγκαστικά», με «μηχανικό εξαναγκασμό» τις ανάλογες ψυχοφυσικές συνήθειες; […]
Σε μια νέα πολιτική κατάσταση, αυτά τα ζητήματα θα γίνουν οξύτατα και θα πρέπει να αντισταθούμε στην τάση να κάνουμε εύκολο αυτό που δεν μπορεί να γίνει εύκολο παρά μόνο αν χάσει τη φύση του. Εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα νέο σώμα διανοουμένων  μέχρι τα πιο υψηλά σημεία, από ένα κοινωνικό στρώμα που παραδοσιακά δεν έχει αναπτύξει τις κατάλληλες ψυχο-φυσικές συνήθειες, θα πρέπει να ξεπεράσουμε ανήκουστες δυσκολίες».

Το παραπάνω απόσπασμα δεν γράφτηκε από έναν συντηρητικό φιλόλογο του 19ου αιώνα, δεν είναι απόσπασμα επιφυλλίδας του Παπανούτσου. Ανήκει στα «Τετράδια της Φυλακής» [Quaderni dal Carcere4 [XIII], 55] του Αντόνιο Γκράμσι. Ανέτρεξα σε αυτό τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή την ειδησεογραφία αλλά και τις διαρροές που εκπορεύονται από το υπουργείο Παιδείας σχετικά με το νέο σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια. Σύμφωνα με αυτές, συζητιέται η ιδέα να αφαιρεθούν τα λατινικά από εξεταζόμενο μάθημα της θεωρητικής κατεύθυνσης για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Ήδη, αφαιρέθηκε η μετάφραση του διδαγμένου αρχαιοελληνικού κειμένου από τις πανελλαδικές εξετάσεις και αντικαταστάθηκε από περισσότερες ερωτήσεις κατανόησης και παραβολής με άλλα κείμενα. Η βασική επιχειρηματολογία επί αυτού ήταν ότι οι μαθητές μάθαιναν με «παπαγαλία» τη μετάφραση του διδαγμένου κειμένου.
Στο «καινοτόμο» παράδειγμα του σύγχρονου ολοκληρωτισμού δεν είναι αίτημα η ακριβολόγα περιγραφή, ούτε η σημασία στη λεπτομέρεια που απαιτούσε η ενασχόληση με τα «στριφνά» κείμενα των κλασικών γλωσσών. Τις λεπτομέρειες πλέον μας τις παρέχει το κινητό τηλέφωνο, το τρίτο μας χέρι

Σάββατο 18 Αυγούστου 2018

Περί μύθων



Γεωργουσόπουλος Κώστας


Ο Πλάτων στους «Νόμους» ορίζει την Πολιτεία ως μίμησιν της άριστης πολιτείας, της θείας, της τέλειας. Αν μεταφέρουμε τον ορισμό στα μαθηματικά, θα αντιληφθούμε πως υπάρχει ένα πεδίο τιμών που ανα-φέρονται σ" ένα πεδίο αναφοράς. Για να το κάνουμε λιανά: αν υποθέσουμε πως στην κοινωνία των ανθρώπων διαπιστώνουμε την ύπαρξη ή τη συνύπαρξη πολλών τίμιων συμπεριφορών, τότε όλες αυτές αναζητούνται σε ένα πεδίο όπου οι επιμέρους διαφοροποιήσεις τους χωνεύονται σε μια γενίκευση που έχει όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της τιμιότητας έτσι ώστε η αναγωγή να επαληθεύει την έννοια και να την κυρώνει.
Για τη σκέψη του Πλάτωνος κάθε μίμησις, άρα κάθε έννοια στο πεδίο των τιμών, είναι απόπειρα να πληρωθεί μια βούληση που διψά να ομοιωθεί με το τέλος, τον σκοπό του αναφορικού πεδίου. Οι θρησκείες συμβολοποίησαν αυτή την αναφορά δημιουργώντας ένα πεδίο όπου προβάλλονται ως πρότυπα βίου οι άγιοι. Οι πολιτείες κατέφυγαν στους σοφούς, στους ήρωες κ.τ.λ.
Σκοπός αυτής της στήλης δεν είναι να εξαντλήσει ένα μεγάλο και πάντα ανοιχτό φιλοσοφικό πρόβλημα.
Απλώς καταφεύγει σε μερικά αυτονόητα και προσιτά για να ξανασκύψει σε οικεία για τα ενδιαφέροντά της θέματα. Αραγε τι να σημαίνει για μας σήμερα ο αριστοτελικός ορισμός της τραγωδίας που νοείται ως μίμησις πράξεως τελείας και σπουδαίας. Θυμίζω πως τέλειος είναι στην αρχική σημασία των λέξεων αυτός που κατακτά τον σκοπό του, αφού τέλος είναι ο σκοπός, ο στόχος. Σπουδαίος δε είναι εκείνος που σπεύδει προς τον σκοπό, χωρίς να παρεκκλίνει, σχεδόν ορμά προς το τέρμα με επιδίωξη να το αλώσει, να το κατακτήσει και να λυτρωθεί.
Ολα αυτά όμως με ποιο όχημα; Με ποιο μέσον;
Ο Αριστοτέλης ονομάζει τα συστατικά αυτής της οδοιπορίας προς το τέλος: Μύθος, λέξις, όψις, μέλος, ήθος, διάνοια. Και μας προειδοποιεί: ο Μύθος μέγιστον πάντων. Φτάνει μάλιστα να διαπιστώσει πως η μίμησις πράξεως μπορεί να πληρωθεί χωρίς όλα τα υπόλοιπα συστατικά, αρκεί να λειτουργήσει ο Μύθος. Γι" αυτό και σε μια αποστροφή του θεωρητικού του στοχασμού μάς βεβαιώνει πως η μίμησις είναι μίμησις πράξεων και όχι ανθρώπων. Πράγμα που σημαίνει πως μπορεί να έχω μίμησιν χωρίς ήθος, διάνοια, λέξιν, μέλος, όψιν, αλλά και χωρίς χαρακτήρες, όπως λέμε σημεία, φτάνει να έχω να αφηγηθώ, να ακουμπήσω πάνω σ" έναν Μύθο, σε μια σειρά πράξεων κατά το εικός και το αναγκαίον.

Τρίτη 7 Αυγούστου 2018

Οι Ερινύες πετάνε ακόμα πάνω από το Μάτι

 Αθανάσιος Γεωργιλάς

Με τρεις τρόπους προσεγγίζεις την αρχαία τραγωδία.

Ο πρώτος είναι αυτός του θεατή (από απόσταση), ο οποίος είναι ως γνωστό ο πλέον ανέξοδος και καλείται να βγάλει ψύχραιμα ή υποκειμενικά συμπεράσματα και να κρίνει τον μύθο, τον συγγραφέα και τους ηθοποιούς αναλόγως αν ο μύθος αυτός έχει να πει κάτι, αν είχε συνοχή το κείμενο του συγγραφέα και αν τελικά οι ηθοποιοί επιτέλεσαν σωστά τον ρόλο τους.
Ο δεύτερος είναι του χορού, ο οποίος είναι μεν ανενεργός αλλά βιώνει τα γεγονότα με ένα τρόπο άμεσο και αμετάκλητο. Επειδή η ζωή του επηρεάζεται από αυτά που παρακολουθεί είναι επομένως κριτής και αξιολογητής της δράσης που εξελίσσεται μπροστά του.
Ο τρίτος τρόπος είναι του ήρωα. Αυτός είναι ο πιο δεμένος χαρακτήρας στη πλοκή και τη ροή της δράσης. Ο Ήρωας βρίσκεται στη χειρότερη θέση από τον θεατή και τον χορό γιατί είναι υποταγμένος στην πλοκή του μύθου. Κάθε αστοχία του τον δεσμεύει για πάντα. Ο ήρωας είναι δεμένος στον μύθο όπως ο Προμηθέας στον βράχο του Καύκασου. Ο Αίαντας έσφαξε σε μια στιγμή μανίας τα πρόβατα των Αχαιών νομίζοντας πως είναι ο Οδυσσέας και οι Ατρείδες. Δεν είχε δεύτερη ευκαιρία να ανασκευάσει αυτό που έπραξε. Έδρασε, ντράπηκε και μετά αυτοκτόνησε.
Τους ήρωες τους λέμε τραγικούς ακριβώς γιατί δεν έχουν την δεύτερη επιλογή που απολαμβάνουν οι θεατές να σκεφτούν και να ανασκευάσουν την πλοκή, να ελέγχουν τις πράξεις που ξεδιπλώθηκαν μπροστά τους και να προτείνουν τις εναλλακτικές τους.

Πέμπτη 26 Ιουλίου 2018

Αἰσχύλος καί Δημοκρατία

Φώτης Σχοινᾶς


1. Εἰσαγωγικές παρατηρήσεις


    Ὁ Αἰσχύλος θεωρεῖται ὁ πατέρας τῆς Ἀττικῆς τραγωδίας. Ἔχει γραφεῖ ὅτι «ὁ Αἰσχύλος εἶναι ὁ οὐσιαστικός δημιουργός τῆς τραγωδίας, ὁ Σοφοκλῆς ὁ ὥριμος ἐκφραστής της καί ὁ Εὐριπίδης ὁ ψυχρός ἐκτελεστής της».[i] Ὁ Αἰσχύλος ζεῖ, δημιουργεῖ καί γράφει στό πέρασμα ἀπό τόν 6ο στόν 5ο αἰώνα, ὅταν ἀφ᾿ ἑνός μέν εἶναι ζωντανές οἱ μνῆμες τοῦ ἀρχαϊκοῦ μύθου, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ συγκροτεῖται, ἑδραιώνεται καί λειτουργεῖ ἡ νεαρή – ἀκόμη – Ἀθηναϊκή δημοκρατία. Εἶναι ἀκόμη χαρακτηριστικό ὅτι τήν ἴδια ἐποχή – πρῶτες δεκαετίες τοῦ 5ου αἰώνα, συγκεκριμένα ἀπό τό 490 π.Χ. ἕως τό 479 π.Χ. – διεξάγονται οἱ Μηδικοί πόλεμοι μέ τή νικηφόρο γιά τήν Ἑλλάδα ἐκβασή τους καί μέ τίς τεράστιες συνέπειες γιά τήν Ἀθήνα, ἡ ὁποία συνεπείᾳ τούτων μετατρέπεται ἀπό γεωργική-ἀγροτική πόλη σέ ναυτική δύναμη, ἑδραιώνεται ἡ δημοκρατία στό ἐσωτερικό της καί ἐξωτερικά τίθενται οἱ βάσεις τῆς ἡγεμονίας της.


     Ὑπάρχει στενός, αἰτιώδης σύνδεσμος μεταξύ Δημοκρατίας καί Τραγωδίας. Ἡ Τραγωδία ἀναπτύσσεται στό πρόσφορο ἔδαφος καί κλῖμα τῆς Δημοκρατίας. Ἐκτός αὐτῆς εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρξει. Ἡ βίωση τοῦ τραγικοῦ συνίσταται στήν ἀποδέσμευση ἀπό τήν κηδεμονία τοῦ θείου καί στήν ἀνάληψη τῆς εὐθύνης γιά τήν διαμόρφωση τῆς ἐγκόσμιας ἀνθρώπινης μοίρας ἀπό τόν ἄνθρωπο-πολίτη. Ὁ πολίτης παίρνει στούς ὤμους του τό πεπρωμένο του. Αὐτός εἶναι ὁ ὑπεύθυνος γιά τήν τύχη του. Συγχρόνως ὅμως γεννιέται ἔτσι καί ἡ σύγκρουση μέ τό θεῖον ἀφοῦ καί αὐτό διεκδικεῖ τήν ἁρμοδιότητα γιά τόν καθορισμό τῆς κοσμικῆς καί ἀνθρώπινης μοίρας. Ἀπό αὐτή τή σύγκρουση ἀναδύεται τό τραγικό καί ἡ ἀπό σκηνῆς παράσταση καί βίωσή του.

   Οἱ τραγικοί ἀγῶνες εἶναι θεσμοθετημένοι ἀπό τό Ἀθηναϊκό κράτος. Οἱ χορηγοί ἀλλά καί οἱ κριτές τῶν τραγικῶν ἀγώνων εἶναι μέλημα τῆς πολιτείας. Ἡ τέλεση τῶν τραγικῶν ἀγώνων κατά τίς Διονυσιακές ἑορτές τελοῦν ὑπό τήν μέριμνα τῆς πολιτείας. Οἱ τραγικοί ἀγῶνες ἀποτελοῦν παλλαϊκή γιορτή τοῦ Ἀθηναϊκοῦ δήμου καί τό θέατρο ἀποτελεῖ ἕνα κρατικό θεσμό πλάϊ στούς λοιπούς δημοκρατικούς θεσμούς–τήν Ἐκκλησία τοῦ Δήμου, τήν Βουλή τῶν Πεντακοσίων, τήν Ἡλιαία καί τά λοιπά Δικαστήρια. «Ἡ τραγωδία δέν εἶναι μονάχα μιά μορφή τέχνης, εἶναι ἕνας κοινωνικός θεσμός, πού εἰσάγει ἡ πόλη μέ τήν ἵδρυση τῶν τραγικῶν ἀγώνων, πλάι στά πολιτικά καί δικαστικά της ὄργανα».[ii]

Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

Περί μύθων-Κώστας Γεωργουσόπουλος


Τι νόημα έχουν και πού σκοπεύουν οι γνωστές σήμερα απόπειρες για απομυθοποίηση και απομάγευση; Σε μια εποχή που φαίνεται κάποιοι να γοητεύονται από το θέαμα της καταστροφής και της διάλυσης, τι επιδιώκεται με το τράβηγμα του χαλιού κάτω από τα πόδια του ανθρώπου;

Περί μύθων


Ο Πλάτων στους «Νόμους» ορίζει την Πολιτεία ως μίμησιν της άριστης πολιτείας, της θείας, της τέλειας. Αν μεταφέρουμε τον ορισμό στα μαθηματικά, θα αντιληφθούμε πως υπάρχει ένα πεδίο τιμών που ανα-φέρονται σ' ένα πεδίο αναφοράς. Για να το κάνουμε λιανά: αν υποθέσουμε πως στην κοινωνία των ανθρώπων διαπιστώνουμε την ύπαρξη ή τη συνύπαρξη πολλών τίμιων συμπεριφορών, τότε όλες αυτές αναζητούνται σε ένα πεδίο όπου οι επιμέρους διαφοροποιήσεις τους χωνεύονται σε μια γενίκευση που έχει όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της τιμιότητας έτσι ώστε η αναγωγή να επαληθεύει την έννοια και να την κυρώνει.

Για τη σκέψη του Πλάτωνος κάθε μίμησις, άρα κάθε έννοια στο πεδίο των τιμών, είναι απόπειρα να πληρωθεί μια βούληση που διψά να ομοιωθεί με το τέλος, τον σκοπό του αναφορικού πεδίου. Οι θρησκείες συμβολοποίησαν αυτή την αναφορά δημιουργώντας ένα πεδίο όπου προβάλλονται ως πρότυπα βίου οι άγιοι. Οι πολιτείες κατέφυγαν στους σοφούς, στους ήρωες κ.τ.λ.
Σκοπός αυτής της στήλης δεν είναι να εξαντλήσει ένα μεγάλο και πάντα ανοιχτό φιλοσοφικό πρόβλημα.
Απλώς καταφεύγει σε μερικά αυτονόητα και προσιτά για να ξανασκύψει σε οικεία για τα ενδιαφέροντά της θέματα. Αραγε τι να σημαίνει για μας σήμερα ο αριστοτελικός ορισμός της τραγωδίας που νοείται ως μίμησις πράξεως τελείας και σπουδαίας. Θυμίζω πως τέλειος είναι στην αρχική σημασία των λέξεων αυτός που κατακτά τον σκοπό του, αφού τέλος είναι ο σκοπός, ο στόχος. Σπουδαίος δε είναι εκείνος που σπεύδει προς τον σκοπό, χωρίς να παρεκκλίνει, σχεδόν ορμά προς το τέρμα με επιδίωξη να το αλώσει, να το κατακτήσει και να λυτρωθεί.
Ολα αυτά όμως με ποιο όχημα; Με ποιο μέσον;

Σάββατο 21 Ιουλίου 2018

«Αντιγόνη» του Σοφοκλή Αναζητώντας τις ρίζες- Κώστας Γεωργουσόπουλος

«Αντιγόνη» του Σοφοκλή

Ο μέγας εν ζωή σήμερα ευρωπαίος διανοούμενος Τζορτζ Στάινερ στο εξαντλητικό σε πλάτος και έξοχο σε βάθος πολυσέλιδο δοκίμιό του με τον τίτλο «Οι Αντιγόνες» (στα ελληνικά εκδόσεις Καλέντης) επιβεβαιώνει όσα μας εξέθεσε στους Δελφούς, στα πολύτιμα εκείνα συμπόσια για το αρχαίο δράμα που τα «έφαγε» η κρίση: πως ο ίδιος ως δυτικοευρωπαίος διανοούμενος ιδεολογικά ήταν με το μέρος του Κρέοντα, δεδομένου ότι η Δύση δημιούργησε και συντηρεί, όσο μπορεί, το Κράτος Δικαίου. Ελεγε λοιπόν ο Στάινερ πως, βεβαίως, θαύμαζε (και ζήλευε) την Αντιγόνη, αλλά δεν την καταλάβαινε. Πίσω από τη σκέψη του Στάινερ ορθώνεται η διαπίστωση του μεγάλου φιλοσόφου της Δύσης, του Εγελου, που στη «Φιλοσοφία της Ιστορίας του» και στο πρώτο κιόλας κεφάλαιο στηρίζει τη θεωρία του πως στο έργο του Σοφοκλή συγκρούονται δύο Δίκαια. Και, βεβαίως, αυτό χαρακτηρίζει το τραγικό, διότι αλλιώς θα είχαμε να κάνουμε με κάποιο αστυνομικό ή δικαστικό δράμα!! Με έναν από τους δύο αθώο ή ένοχο! Μ' αυτές και παραπλήσιες απόψεις η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή έγινε καταγωγικό κείμενο Παιδείας σ' όλη τη δυτική κουλτούρα του Διαφωτισμού. Συχνά έφτασε να χαρακτηριστεί η ηρωίδα σχεδόν χριστιανικής ηθικής πρότυπο, παραπέμποντας στους μάρτυρες και τους αγίους που θυσιάζονταν στις αρένες με τα λιοντάρια υπερασπιζόμενοι το δίκαιο του Θεού εναντίον του Ρωμαϊκού Δικαίου. Ιστορικό δυτικό ανάλογο η Ζαν Ντ' Αρκ! Πάνω σ' αυτά τα μονοπάτια το θέατρο έχει να παρατάξει δεκάδες Αντιγόνες, από τον Ανούιγ έως τον Νότη Περγιάλη, τον Μπρεχτ και τον Χέντερλιν.

Πέμπτη 31 Μαΐου 2018

Η διδασκαλία του Σωκράτη και η στροφή στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου

Aντώνη Mακρυδημήτρη
καθηγητή Πανεπιστημίου Aθηνών
Στην ιστορία της φιλοσοφίας τα ζητήματα της ηθικής δεν ήταν μεταξύ εκείνων που προηγήθηκαν στη συστηματική διερεύνηση και στον στοχασμό. Aντίθετα, το ενδιαφέρον για τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου ακολούθησε τη μέριμνα για τη φύση και το εξωτερικό περιβάλλον της ανθρώπινης συμπεριφοράς. H φύση, επομένως, προηγήθηκε της ηθικής στην πορεία του φιλοσοφικού στοχασμού και της ενατένισης.
H αποφασιστική στιγμή που σημάδεψε τη στροφή του ενδιαφέροντος και της προσοχής από τον εξωτερικό στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου συνδέεται με την ιστορική παρουσία και τη διδασκαλία του Σωκράτη τον 5ο αιώναπ.X. Πράγματι, ο Σωκράτης που θανατώθηκε από τους συμπολίτες του το 399 π.X., δίκαια θεωρείται ως ο θεμελιωτής της ηθικής φιλοσοφίας επειδή έστρεψε το φως της σκέψης και του προβληματισμού του από τη φύση στην ψυχή και την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου. Αυτή η «ανθρωποκεντρική» στροφή έταμε έκτοτε την πορεία του φιλοσοφικού στοχασμού και ο Σωκράτης κατέκτησε μια αν όχι την κορυφαία θέση στο Πάνθεον των φιλοσόφων της ανθρωπότητας.
Tο «παράδοξο» είναι ότι τούτο το πέτυχε δίχως ποτέ ο ίδιος να γράψει τίποτα ή να οργανώσει κάποια σχολή ή κάποιο φιλοσοφικό σύστημα. Απλά με τη δύναμη του κριτικού στοχασμού και με την καθαρότητα του προσωπικού του παραδείγματος ζωής (μιας ζωής που την οικοδόμησε σαν έργο τέχνης) άφησε τέτοια εντύπωση στους συγκαιρινούς και τους φίλους του ώστε αυτό αρκούσε για να γράψουν κατόπιν εκείνοι (ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Αριστοτέλης) όσα έγραψαν για την ύπαρξη και τη σκέψη του ως παρακαταθήκη στην ιστορία του πνεύματος.
H γνώση της αρετής
Εξαρχής, το «γνώθι σαυτόν» της δελφικής προσταγής ο Σωκράτης το ερμήνευσε ως το έναυσμα για μια πορεία αναζήτησης που ένας σκεπτόμενος άνθρωπος θα μπορούσε να ακολουθήσει προκειμένου να επιτύχει την αρετή. Ως αρετή εννοούσε ο Σωκράτης την επιλογή του αγαθού, το «εὖ πράττειν», ύστερα από κριτική ανάλυση και στοχασμό. Συνέδεσε έτσι με τρόπο μοναδικό και αξεδιάλυτο την αρετή με τη γνώση, τη γνώση εκείνου που είναι πραγματικά και όχι φαινομενικά καλό και χρήσιμο στον άνθρωπο.

Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2017

Απόσπασμα από συνέντευξη του Π. Κονδύλη στον Σ. Τσακνιά



(αφορά στον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό)

  περιοδικό «ΔΙΑΒΑΖΩ», τ.384, Απρίλιος 1998


Θεωρώ την εντρύφηση μου στα κλασσικά γράμματα ως ένα από τα μεγάλα ευτυχήματα και τα αναντικατάστατα ερείσματα της πνευματικής μου συγκρότησης. Η εντρύφηση αυτή άρχισε στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια, παίρνοντας σχεδόν την μορφή μανίας, και διαρκεί, με διάφορες εντάσεις και διακοπές πλέον, έως σήμερα. Χαριτολογώντας εξομολογούμαι σε φίλους μου ότι, καθώς μ' ευχαριστεί τόσο το διάβασμα, δεν θα έπρεπε ποτέ να κάνω επάγγελμα μου το γράψιμο, και αναθυμάμαι με φθόνο τον λόρδο Χένρυ, στο Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, ο οποίος έλεγε ότι το διάβασμα του άρεσε τόσο, ώστε δεν του έκανε όρεξη να γράψει ο ίδιος βιβλία. Τώρα, όποτε φαντάζομαι ότι θα ξέμπλεκα με όλα τα βάσανα του γραψίματος και θα αφιέρωνα τον χρόνο μου στην απόλαυση του διαβάσματος, το πρώτο που μου έρχεται στο νου είναι η κλασσική γραμματεία, ελληνική και λατινική, σ' όλη της την έκταση. Αν ο αναγνώστης τη γνωρίζει ο ίδιος, τότε περιττεύει να του εξηγήσω το γιατί· αν πάλι δεν τη γνωρίζει, τότε είναι άσκοπο. Ωστόσο επιθυμώ ν' απαντήσω, έστω και μέσες-άκρες, στην ερώτηση σας εξαίροντας μερικά σημεία ιδιαίτερης προσωπικής σημασίας.

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017

Απόσπασμα από συνέντευξη του Π. Κονδύλη στον Σ. Τσακνιά



(αφορά στον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό)

  περιοδικό «ΔΙΑΒΑΖΩ», τ.384, Απρίλιος 1998


Θεωρώ την εντρύφηση μου στα κλασσικά γράμματα ως ένα από τα μεγάλα ευτυχήματα και τα αναντικατάστατα ερείσματα της πνευματικής μου συγκρότησης. Η εντρύφηση αυτή άρχισε στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια, παίρνοντας σχεδόν την μορφή μανίας, και διαρκεί, με διάφορες εντάσεις και διακοπές πλέον, έως σήμερα. Χαριτολογώντας εξομολογούμαι σε φίλους μου ότι, καθώς μ' ευχαριστεί τόσο το διάβασμα, δεν θα έπρεπε ποτέ να κάνω επάγγελμα μου το γράψιμο, και αναθυμάμαι με φθόνο τον λόρδο Χένρυ, στο Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, ο οποίος έλεγε ότι το διάβασμα του άρεσε τόσο, ώστε δεν του έκανε όρεξη να γράψει ο ίδιος βιβλία. Τώρα, όποτε φαντάζομαι ότι θα ξέμπλεκα με όλα τα βάσανα του γραψίματος και θα αφιέρωνα τον χρόνο μου στην απόλαυση του διαβάσματος, το πρώτο που μου έρχεται στο νου είναι η κλασσική γραμματεία, ελληνική και λατινική, σ' όλη της την έκταση. Αν ο αναγνώστης τη γνωρίζει ο ίδιος, τότε περιττεύει να του εξηγήσω το γιατί· αν πάλι δεν τη γνωρίζει, τότε είναι άσκοπο. Ωστόσο επιθυμώ ν' απαντήσω, έστω και μέσες-άκρες, στην ερώτηση σας εξαίροντας μερικά σημεία ιδιαίτερης προσωπικής σημασίας.