ΜΙΚΡΟΛΥΚΕΙΑ: Μια ενδιαφέρουσα διάσταση της Γαλλικής εκπαιδευτική πολιτικής για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ- ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΑΝΤΕΣ

ΜΙΚΡΟΛΥΚΕΙΑ: Μια ενδιαφέρουσα διάσταση της Γαλλικής εκπαιδευτική πολιτικής για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής

Ένα πολύ έντονο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα είναι η σχολική διαρροή και η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου (Early School Leaving). Σχολική διαρροή είναι η εγκατάλειψη μιας οποιασδήποτε βαθμίδας εκπαίδευσης ή τάξης, στην οποία έχει εισέλθει ο μαθητής, πριν την ολοκληρώσει. Βασικές παράμετροι του ορισμού είναι η σχολική βαθμίδα, η μονιμότητα της απομάκρυνσης, το χρονικό σημείο καταγραφής. Για να υπάρχει συγκρισιμότητα και ομοιογένεια των δεδομένων έχει εισαχθεί ο δείκτης για την Πρόωρη Εγκατάλειψη του Σχολείου (Π.Ε.Σ.) που περιλαμβάνει τους νέους 18-24 ετών, οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει το πολύ, τον κατώτερο κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ISCED2) και βρίσκονται εκτός δομών εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2020 είναι να πέσει το ποσοστό του δείκτη Π.Ε.Σ. κάτω από το 10%. Στην Ελλάδα το 2015 είναι ήδη 9% κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο, αλλά με αυξητικές τάσεις, λόγω κρίσης.

​Οι ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν ποικίλες πολιτικές προληπτικών μέτρων αντιμετώπισης της σχολικής διαρροής, της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου αλλά και της υποεπίδοσης. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες εναλλακτικών προσεγγίσεων:

1. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΖΙ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δίνεται προτεραιότητα στη συνεργασία σχολείου και οικογένειας ( Αυστρία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Ολλανδία, Ρωσία). Προωθούνται προγράμματα ενδυνάμωσης της οικογένειας και της γονεϊκής εμπλοκής και συμμετοχής, καθώς και ομαδικές συνεδρίες οικογενειών και παρακολούθηση από ειδικευμένο προσωπικό.

2. ΠΡΩΙΜΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ (EARLY TRACKING). Αρκετές χώρες προωθούν την πρώιμη τοποθέτηση σε εκπαιδευτική διαδρομή (Early tracking) όπως οι Σκανδιναβικές χώρες, η Ολλανδία και η Ιταλία. Συγκεκριμένα θεωρείται σημαντική η τοποθέτηση μαθητών σε χωριστά τμήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία, τα οποία συνήθως εξειδικεύονται είτε στη γενική είτε στην επαγγελματική εκπαίδευση, πριν την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

​3. ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ. Αρκετές χώρες δίνουν προτεραιότητα στις ενεργές μεθόδους διδασκαλίας και τις καινοτόμες, εναλλακτικές δράσεις (Κυρίως Γαλλία, Δανία, Λουξεμβούργο). Εμπνέονται από την κληρονομιά της Νέας Αγωγής, την παιδαγωγική Freinet και τη Θεσμική Παιδαγωγική για να επαναπροσδιορίσουν τη θέση του μαθητή στοχεύοντας στην ανάπτυξη της πολιτειότητας, της αυτονομίας, της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης, του κριτικού γραμματισμού και της αυτοπραγμάτωσης.

​ΜΙΚΡΟΛΥΚΕΙΑ

Τα μικρολύκεια λειτουργούν στο Γαλλικό Δημόσιο Εκπαιδευτικό Σύστημα προσαρτημένα σε Λύκεια. Απευθύνονται σε νέους 16-25 ετών που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο μερικούς μήνες (τουλάχιστον 6) ή και κάποια χρόνια (drop out) και δεν έχουν κανονική θέση εντός άλλου σχολικού περιβάλλοντος, αλλά και σε αυτούς που δεν έχουν κανονική φοίτηση και μένουν στο σχολείο χωρίς να ανήκουν εκεί πραγματικά (drop in). Στόχος των σχολείων αυτών είναι να βοηθήσουν τους μαθητές να προετοιμάσουν ένα απολυτήριο (Bac) γενικό, τεχνικό ή επαγγελματικό και να συνοδεύσουν τα παιδιά στο προσωπικό τους σχέδιο αυτομόρφωσης. Κάθε μικρολύκειο ακολουθεί μια ιδιαίτερη πρακτική, ωστόσο θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε κάποιες κοινές λογικές λειτουργίας και εφαρμογής.

Δομή-λειτουργία και Φιλοσοφία

• Διαμόρφωση μιας σχολικής οργάνωσης της συμπερίληψης που δεν θα βασίζεται σε επιλεκτικές στρατηγικές.
• Ευέλικτη οργάνωση και όχι άκαμπτη τήρηση εξωτερικών δεσμεύσεων και αρχών.
• Συνδιαμόρφωση ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος, ύλης, σχολικού χρόνου και ρυθμού.
• Μικρό μέγεθος σχολείου (80 με 100 μαθητές) και μικρός αριθμός μαθητών ανά τμήμα (10 με 12 μαθητές). Ομάδα εκπαιδευτικών με ενθουσιασμό και όραμα για το συγκεκριμένο λειτούργημα και μαθητές που προσέρχονται με τη θέλησή τους.
• Συνεργατική δράση σε ομάδες. Οι εκπαιδευτικοί σε τακτικά εβδομαδιαία συμβούλια, διερευνούν τη σχολική πραγματικότητα, προκρίνουν κατευθύνσεις, αναλύουν ανάλογες προσπάθειες και αντιλαμβάνονται τις επιμορφωτικές τους ανάγκες.
• Καθηγητές και μαθητές που συνδιαμορφώνουν τους μαθησιακούς στόχους και ενδυναμώνουν τον ψυχολογικό μηχανισμό της μεταστροφής. Το Συμβούλιο, όπου διερευνώνται και παίρνουν ρυθμό η δημιουργικότητα και οι δεξιότητες των νέων, είναι η βάση αυτής της προσπάθειας. Υποκινούνται νέες δυναμικές. Με βάση τα παραπάνω ο F. Oury παρουσιάζει το Συμβούλιο ως το μάτι, τον εγκέφαλο και την καρδιά της ομάδας.
• Εισαγωγή καινοτομιών στη σχολική ζωή. Υπάρχει η λογική της μαθησιακής περιπέτειας που ενθουσιάζει τους νέους (αγγλοσαξονικός νεολογισμός Edventure). Μεταξύ άλλων τα στοχευμένα ταξίδια, που έχουν μια πολύ ισχυρή δυναμική και δίνουν ρυθμό κατά τη σχολική χρονιά, οι εποπτευόμενες προσωπικές εργασίες (TPE), ετήσια ερευνητική εργασία, με κοινό θέμα, που οδηγεί σε διαθεματικές δράσεις. (Bloch, 2011).

Ακολουθείται η κομβική αρχή της ευμενούς διάθεσης (bienveillance) στην επικοινωνία με τους νέους με συνιστώσες την εμπιστοσύνη, την ενσυναίσθηση, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Η αποδραματοποίηση και η απομυθοποίηση των αρνητικών εμπειριών καθώς και η έμφαση στις δεξιότητες του νέου είναι συνειδητές επιλογές. Λαμβάνεται υπόψη η προσωπική διαδρομή κάθε μαθητή και εφαρμόζεται εξατομικευμένη δράση που απαιτεί μεγάλη συνειδητότητα και προσπάθεια εκ μέρους του εκπαιδευτικού.

Είναι σημαντική η προσωπική εποπτεία της εργασίας και της ψυχικής ενδυνάμωσης. Οι καθηγητές αναλαμβάνουν το ρόλο του μέντορα σε μικρή ομάδα μαθητών (6-8 νέοι) μέσα στον εργασιακό τους χρόνο. Υπογραμμίζεται η ύπαρξη κάποιου που παρωθεί, κινητροδοτεί, εμπνέει και παίζει κρίσιμο ρόλο στην εκπαιδευτική διαδρομή. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η συνεργασία με την οικογένεια, την τοπική κοινωνία, τον σύμβουλο προσανατολισμού, τον ψυχολόγο, τον κοινωνικό λειτουργό, και τον ειδικό παιδαγωγό κ.α. Μεγάλης αξίας είναι η επικοινωνία με τους παλιούς μαθητές και η δημιουργία ευρύτερης κοινότητας για την ενδυνάμωση όλων, μαθητών και αποφοίτων. (Bernard, 2011). Οι καθηγητές και μαθητές έχουν κοινή αίθουσα-γραφείο, όπου είναι τα ερμάριά τους. Εκεί συζητούν σε συντροφικό κλίμα, δημιουργώντας ατμόσφαιρα οικείας, μη τυπικής επικοινωνίας (convivialité). Η παραδοσιακή λογική της παιδαγωγικής «πρόσωπο απέναντι σε πρόσωπο» αντικαθίσταται από οριζόντιες σχέσεις «δίπλα στον άλλο» είτε πρόκειται για καθηγητή ή μαθητή. 

Τα Μικρολύκεια αποτελούν κατά συνέπεια πεδία έρευνας-δράσης και οι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν το ρόλο του καθηγητή ερευνητή. Οι μαθητές έχουν ανάγκη να αναγνωριστούν ως ιδιαίτερες προσωπικότητες και μοναδικότητες και όχι να χάνονται μέσα στη «σχολική μάζα». Είναι σημαντικό να απελευθερωθεί ο λόγος τους και να τους ακούσουν. Οι μαθητές που δεν βρίσκουν καμία θέση στη σχολική συλλογικότητα είναι αυτοί που πιθανά θα εγκαταλείψουν το σχολείο. Σε διάφορες έρευνες τους αποκαλούν «διακριτικούς», «αποστασιοποιημένους», «διαφανείς» και αποτελούν σε ποσοστό 30-45% τους πρόωρα εγκαταλείποντες το σχολείο. (Esterle-Hedibel, 2007). Άλλοι διεκδικούν τη θέση τους έχοντας παραβατικές συμπεριφορές εξωτερικεύοντας τον «εσωτερικό τους θόρυβο». Στο Μικρολύκειο επιχειρείται η εκ νέου κοινωνικοποίηση, η αναδόμηση του υποκειμένου και η επανανακάλυψη της σχολικής ζωής. Οι «απόκληροι του πολιτισμικού κεφαλαίου» δημιουργούν τη δική τους συμβολική κοινότητα. Η έννοια της συλλογικότητας πηγάζει από την επιθυμία για συμμετοχή στην ομάδα και έτσι είναι απαλλαγμένη από κάθε αυταρχική επιβολή. Αντί να υπάρχει ένα ιδεατό πρότυπο μαθητή, εκτιμώνται οι πραγματώσεις του μαθητή, αυτά που καταφέρνει να κάνει καθώς επίσης και η ενεργή προσωπική εμπλοκή στις πρακτικές του σχολείου, στις συλλογικότητες και η φύση των σχέσεων με τους συμμαθητές του και τα μέλη της εκπαιδευτικής ομάδας. Η επιτυχία στις εξετάσεις του ακαδημαϊκού απολυτηρίου (Baccalauréat) σε πολλά Μικρολύκεια ξεπερνάει το 80% επί των προσερχομένων σε αυτές. (Broux N., De Saint-Denis E., 2013). Η επίτευξη αυτού του στόχου θεωρείται συμβολική δικαίωση της προσπάθειας μεταστροφής του νέου υποκειμένου. Επιχειρείται παράλληλα η διάχυση των καινοτόμων πρακτικών σε συνέδρια, συναντήσεις εργασίας, διαδραστικές παρουσιάσεις, κοινότητες μάθησης και σε εκδηλώσεις σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς.

ΠΗΓΗ: http://www.e-lesxi.gr/t10-ekp-arth10-microlykeia

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com