Γερομοριάς: Δημήτρης Γληνός: Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ

25 Αυγούστου 2025

Δημήτρης Γληνός: Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ

Της Αγγέλικας Σαπουνά

Η δημόσια Παιδεία θεμελιώθηκε σ’ αυτόν τον τόπο με αγώνες φωτεινούς, πεισματικούς και διαρκείς απέναντι στις τρικλοποδιές του εκπαιδευτικού και κοινωνικού συντηρητισμού κάθε περιόδου.

Το «Καμίνι» συνεισφέρει το δικό του λιθαράκι, προσφέροντας στους/ις αναγνώστες/ριες του το απαύγασμα ολόκληρης της ζωής του μεγάλου αγωνιστή παιδαγωγού, του Δάσκαλου Δημήτρη Γληνού: «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ»

«Με κόπο και αγωνία άνοιξα το δρόμο, ένα μονοπάτι για την αλήθεια, για το φως. Έγινα στα δεκαοχτώ μου χρόνια δημοτικιστής, στα εικοσιπέντε μου χρόνια φωτίστηκα για το κοινωνικό ζήτημα, χρειάστηκε είκοσι χρόνια αγώνα για να μπορέσω να πω την αλήθεια που είχα μέσα μου...»

Την αλήθεια που είχε μέσα του ποτέ δεν σταμάτησε να την λέει, να την γράφει, να την επεξεργάζεται ο Δημήτρης Γληνός, σε κάθε στάδιο της δημιουργικής και συνάμα τρικυμισμένης ζωής του.

Από τον δημοτικισμό και την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1917, της οποίας υπήρξε στυλοβάτης ήδη από την πρώτη κυβέρνηση Βενιζέλου το 1911 και αδιαλείπτως στη συνέχεια, με την «Ανώτερη Γυναικεία Σχολή» το 1921, την κυβέρνηση Α. Παπαναστασίου και την ίδρυση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας το 1924, τον «Εκπαιδευτικό Όμιλο» και την «Αναγέννηση», τη στροφή προς το σοσιαλισμό και την εκλογή του ως πρώτου σε ψήφους βουλευτή της Αθήνας, με το «Παλλαϊκό Μέτωπο» το 1936, λίγο πριν την δικτατορία του Μεταξά

Κι όλ’ αυτά διακοπτόμενα από διώξεις, απολύσεις, φυλακίσεις, εξορίες: Το 1916 φυλακίζεται από τους βασιλικούς ως βενιζελικός, το 1926 διώκεται από τη δικτατορία του Πάγκαλου, το 1935 εξορίζεται στον Αη Στράτη από τη δικτατορία του Κονδύλη, το 1936 ως το 1939, από τη δικτατορία του Μεταξά, Ανάφη, Ακροναυπλία, Σαντορίνη, απ’ όπου ελευθερώνεται με βαριά βλάβη στην υγεία του λίγο πριν ξεσπάσει η επίθεση του Μουσολίνι και του Χίτλερ στην Ελλάδα.

Η συμβολή του στην ίδρυση και στην ηγεσία του ΕΑΜ, από τον Σεπτέμβριο του 1941 και μέχρι το τέλος της ζωής του, στις 26 Δεκεμβρίου 1943, σε μια κλινική των Αθηνών, ήταν απλώς η φυσική κατάληξη μιας ζωής γεμάτης φλογερή αγάπη για την Παιδεία, την Ελευθερία, την Κοινωνική Δικαιοσύνη και τελικά τον Σοσιαλισμό.

Ή όπως ο ίδιος ο Δάσκαλος το έθεσε:

«Η λαϊκή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να έχει άλλο κοινωνικό φορέα και πρόμαχο, παρά τις κοινωνικές εκείνες τάξεις, που σαν αδικημένες αγωνίζονται να λυτρωθούν και να κατακτήσουν τα δικαιώματά τους».

Οι πληροφορίες και τα αποσπάσματα λόγου του Δ. Γληνού από το εξαίρετο άρθρο των Κώστα Θεριανού και Μαριάνθης Μπέλλα, «Δημήτρης Γληνός: ο ριζοσπάστης παιδαγωγός», 2013

Το έργο του Δημήτρη Γληνού «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» είναι προσφορά του φίλου – αναγνώστη Κώστα Νικολάου.

Τι-είναι-και-τι-θέλει-το-Εθνικό-Απελευθερωτικό-Μέτωπο-Δημήτρης-Γληνός-1 Download

Μια σημείωση του Κώστα Θεριανού:

Το Απρίλιο του 1941 ξεκίνησε η κατοχή της Ελλάδας ως αποτέλεσμα της εισβολής των γερμανικών στρατευμάτων. Η κατοχή ήταν τριπλή: Ιταλοί, Γερμανοί, Βούλγαροι διαμοίρασαν τα εδάφη της Ελλάδας με βάση τα συμφέροντα τους και τις μεταξύ τους συμφωνίες.

Ο Δημήτρης Γληνός, τον Ιούνιο του 1941, συνελήφθη από τους Ιταλούς και κρατούταν στην Ειδική Ασφάλεια, στην οδό Ελπίδος (πλατεία Κυριακού, σημερινή πλατεία Βικτωρίας) με σκοπό να μεταφερθεί στο στρατόπεδο της Λάρισας. Όμως, επειδή ήταν άρρωστος μεταφέρθηκε στο Πολιτικό Νοσοκομείο υπό φρούρηση και αργότερα θα τεθεί σε καθεστώς κατ’ οίκον περιορισμού.

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 ιδρύθηκε στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Ο Γληνός συμμετείχε στις διαδικασίες για την συγκρότηση του ΕΑΜ και τον Σεπτέμβριο του 1942, ένα χρόνο μετά την ίδρυση του, έγραψε την μπροσούρα, "Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο", η οποία σύμφωνα με τον Βουρνά «μοιάζει με κάλεσμα πολεμικής σάλπιγγας» και σύμφωνα με τον Πέτρο Κόκκαλη «ένα σάλπισμα σε όλη τη διάρκεια της σκλαβιάς».

Το χειρόγραφο της μπροσούρας δεν βρέθηκε ποτέ. Ο Δημήτρης Γληνός ήταν ένας άνθρωπος που κρατούσε σχεδόν τα πάντα από τα γραπτά του, ακόμη και σχεδιάσματα κειμένων που δεν έγραψε στην τελική τους μορφή ποτέ, άρθρα που τον ενδιέφεραν, σειρές ολόκληρες από περιοδικά, σχέδια νόμου ακόμη και εισιτήρια και προγράμματα από θεάματα.

Το χειρόγραφο της μπροσούρας ή έστω κάποιο αρχικό της σχεδίασμα δεν υπάρχει στο αρχείο του. Ο λόγος μάλλον είναι φανερός από τις ίδιες τις συνθήκες στις οποίες γράφτηκε η μπροσούρα. Στην κατοχή και σε συνθήκες κατ’ οίκον περιορισμού το χειρόγραφο αφού διακινήθηκε παράνομα και στοιχειοθετήθηκε σε κάποιο από τα κρυφά τυπογραφεία του ΕΑΜ, μετά καταστράφηκε.

Άλλωστε θα ήταν εντελώς παράλογο ο Γληνός να κρατήσει σε συνθήκες κατ’ οίκον περιορισμού από τους Ιταλούς ένα τέτοιο χειρόγραφο που, αν το έβρισκαν οι δεσμώτες του, θα τον οδηγούσε κατευθείαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Ενδεχομένως, το χειρόγραφο να δόθηκε σε κάποιον ΕΠΟΝίτη (υπήρχε ένα παιδί που πήγαινε γάλα στην οικογένεια) και να έφτασε σε κάποιο από τα παράνομα τυπογραφεία του ΕΑΜ στην Κυψέλη (πάντα ενδεχομένως).

Άλλωστε το σπίτι του Γληνού ήταν μόλις 100 μέτρα από την ιταλική σχολή Αθηνών στα Πατήσια (τότε λειτουργούσε ως ιερατικό φροντιστήριο καθολικών ιερέων) που είχε ιταλική φρουρά (χρησιμοποιούσε τους χώρους για στρατωνισμό) και μόλις 150 μέτρα από το κτίριο που είχε καταλάβει η γερμανική αστυνομία στην οδό Αγίας Λαύρας (υπάρχει και σήμερα και λειτουργεί ως παιδικός σταθμός) με πυκνή γερμανική φρουρά. Οπότε οι δρόμοι μετακίνησης του χειρογράφου θα πέρασαν αναγκαστικά κάτω από την Πατησίων ή η μεταφορά θα έγινε από κάποιο πρόσωπο (ανήλικος με δοχεία γάλακτος) που δεν θα τραβούσε την προσοχή για έλεγχο (πάντα ενδεχομένως...)

Το "Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ" δεν ήταν το τελευταίο έργο του Γληνού. Μετά από αυτό έγραψε το φυλλάδιο "Οι εχτροί του λαού", που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1943 και "Το Σημερινά προβλήματα του ελληνισμού", που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το Μάρτιο του 1944, τρεις μήνες μετά το θάνατο του.

Άλλες προσφορές από το Καμίνι

https://www.facebook.com/share/p/1GppN3kmvL/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

25 Αυγούστου 2025

Δημήτρης Γληνός: Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ

Της Αγγέλικας Σαπουνά

Μια σημείωση του Κώστα Θεριανού:

Άλλες προσφορές από το Καμίνι

Ελληνική Λογοτεχνία

Ξένη Λογοτεχνία

Προσφορές με θέματα της Αριστεράς

Προσφορές με θέμα το ΚΚΕ Εσωτερικού:

Ειδικά θέματα

Κόμιξ

Προσφορές με θέμα την ελληνική Επανάσταση 1821

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου