Του Μάνου Λαμπράκη
Η Ελλάδα βιώνει την εισβολή της στην τεχνολογική μετάβαση χωρίς όρους και χωρίς προστατευτική μήτρα. Η ψηφιοποίηση του κράτους, η πλατφορμοποίηση της καθημερινότητας, η αναγωγή κάθε επιθυμίας σε προγραμματισμένο αίτημα, δεν λειτουργούν μέσα σε ένα προϋπάρχον πλέγμα νοήματος αλλά επιτελούνται μέσα στο κενό. Η τεχνολογία φτάνει πριν από τη βούληση, πριν από τη συνείδηση, πριν από την αφήγηση. Έρχεται χωρίς πρόσωπο και εγκαθίσταται χωρίς ερώτημα.
Το υπαρξιακό έλλειμμα της Ελλάδας δεν είναι απλώς έλλειμμα στρατηγικής. Είναι έλλειμμα τρόπου του είναι. Η χώρα δεν γνωρίζει ούτε πού βρίσκεται ούτε τι της ζητείται κι ούτε βέβαια τι πρέπει να διασώσει ούτε τι πρέπει να εγκαταλείψει, ούτε ποιο μέλλον της ανήκει ούτε ποιο μέλλον την προδίδει. Ο πολιτικός χρόνος διαλύεται και ο λαός μετατρέπεται σε χρήστη, ο πολίτης σε κωδικό, η φωνή σε δεδομένο.
Η κοινωνία δεν αποφασίζει παρά μόνο αλληλεπιδρά.
Αυτή η μετάβαση δεν έχει μεταβατικότητα αφού δεν μεσολαβείται από θεσμούς, από πολιτισμό, από κοινές μνήμες. Είναι μια γυμνή επιτάχυνση χωρίς τελετουργία, χωρίς περίσκεψη, χωρίς όριο. Η τεχνολογία δεν είναι πλέον εργαλείο αλλά πολιτικό καθεστώς. Δεν συνομιλεί με το ανθρώπινο παρά μόνο το απορροφά. Δεν προσφέρεται αλλά επιβάλλεται ως μόνιμη υπόσχεση ανανέωσης. Ό,τι παλιώνει, καταργείται κι ό,τι δεν προσαρμόζεται, παύει να υπάρχει.
Και η Ελλάδα — μ’ έναν θεσμικά αδύναμο, ιστορικά κατακερματισμένο και υπαρξιακά αβέβαιο δημόσιο βίο — υποδέχεται την τεχνολογική μετάβαση χωρίς εσωτερική γλώσσα να την κατοικήσει.
Δεν τη διαπραγματεύεται αλλά υποκύπτει στην εκβιαστική της αναγκαιότητα.
Ο εκσυγχρονισμός δεν έρχεται ως συλλογική επιλογή αλλά επιβάλλεται ως τεχνική επιταγή.
Η ψηφιακή κυριαρχία εγκαθίσταται πάνω σε άρρωστους θεσμούς και ψυχικά εξαντλημένες κοινότητες.
Το αποτέλεσμα δεν είναι πρόοδος παρά παραίτηση από την ίδια τη δυνατότητα του νοήματος.
Το ανθρώπινο μέτρο — εκείνη η εσωτερική λογοδοσία, η επιτελεστική σιγή, η μορφή του κόσμου που δεν μετριέται αλλά σέβεται — εκλείπει. Ο κόσμος δεν ακούγεται. Δεν προκαλεί φόβο ή θαυμασμό.
Παρακολουθείται.
Η σχέση του ανθρώπου με τον χρόνο, με το σώμα, με τον θάνατο, με τη γλώσσα, μετατρέπεται σε «διασύνδεση». Και η Ελλάδα, χώρα που άλλοτε σμίλεψε το αρχέτυπο της κοσμικής αναλογίας, ακολουθεί τώρα αμέτοχη τον μηχανισμό της απόλυτης προσαρμογής.
Εκεί όμως που ο αλγόριθμος διαλύει την ιστορική γραμματική του εαυτού, ανακύπτει και το ερώτημα του τι απομένει.
Αν δεν μπορούμε να είμαστε οι πιο τεχνολογικά προηγμένοι, αν δεν μπορούμε να είμαστε οι πρώτοι στην αγορά, μπορούμε τουλάχιστον να είμαστε οι τελευταίοι που θα θυμούνται το νόημα της σιωπής, της σχέσης, του βλέμματος. Όχι ως αντίσταση ρομαντική αλλά ως επιτέλεση νοήματος μέσα στο αδιάκοπο παρόν.
Η ψηφιακή επιτάχυνση δεν είναι αναστρέψιμη.
Είναι όμως ερμηνεύσιμη. Και η Ελλάδα, αν θέλει να υπάρξει, οφείλει να πάψει να εξομοιώνεται με την καθολική συνθήκη. Να ανασύρει εκείνη τη μνήμη του κόσμου που δεν τεμαχίζεται, εκείνη τη μορφή του ανθρώπινου που επιμένει να είναι μη αλγοριθμοποιήσιμη.
Όχι μια αφηρημένη έννοια «ανθρωπινότητας», αλλά μια βαθιά εγγύτητα προς την ευαλωτότητα, τη φθορά, την ανάμνηση.
Όχι ως νοσταλγία. Αλλά ως πολιτική απόφαση.
Αν αυτή η χώρα έχει ακόμη κάτι να προσφέρει, είναι η ικανότητα να αποσπά νόημα από τη σιωπή του κόσμου, να διασώζει μέτρο μέσα στην αμέτρητη ροή των σημείων. Είναι η δυνατότητα να πει όχι — όχι στο χωρίς ερώτημα, όχι στο χωρίς αφήγηση, όχι στο χωρίς μορφή.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.