Του Κωστή Μελολιδάκη
Μεταφράζω ως 'τροφή για σκέψη' το ακόλουθο άρθρο του καθηγητή Σεργκέι Καραγκάνοφ, επίτιμου προέδρου του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας της Ρωσίας και ακαδημαϊκού επιβλέποντα της Σχολής Διεθνούς Οικονομίας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών (HSE) στη Μόσχα επειδή (κατά τη γνώμη μου) εκφράζει με ενάργεια μια άποψη του ρωσικού εθνικισμού που θέλει να στραφεί αποκλειστικά προς την Ασία--μια στροφή που την αποκαλεί "επιστροφή στις ρίζες μας"--"επιστροφή στον εαυτό μας" την αποκαλεί. Η άποψη αυτή δεν είναι κυρίαρχη μέσα στην ρωσική πολιτική ελίτ ούτε την υποστηρίζει ο πρόεδρος της χώρας, αλλά διαδίδεται συστηματικά από εθνικιστικούς ρωσικούς κύκλους.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα που δίνει τις ιδεολογικο-πολιτικές συντεταγμένες του άρθρου είναι το εξής:
----
"«Η επιστροφή στον εαυτό μας» σημαίνει επίσης την εγκατάλειψη της ψευδαίσθησης του ευρωκεντρισμού. Το πνευματικό και πολιτικό DNA της Ρωσίας δεν ήταν ποτέ καθαρά ευρωπαϊκό. Οι θρησκείες μας – ορθόδοξος χριστιανισμός, ισλάμ, βουδισμός, ιουδαϊσμός – προήλθαν από τον Νότο.
Η πολιτική μας κουλτούρα – κάθετη εξουσία, πίστη στον ηγέτη, αφοσίωση στο κράτος – διαμορφώθηκε μέσα από αιώνες επαφής με την αυτοκρατορία του Τζένγκις Χαν και τις παραδόσεις του Βυζαντίου. Χωρίς αυτή την κληρονομιά, η Ρωσία δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου."
----
------------------
Η οξεία φάση της αντιπαράθεσης της Ρωσίας με τη Δύση στην Ουκρανία πλησιάζει στο τέλος της. Η Μόσχα επέλεξε να μην χρησιμοποιήσει τα πιο ισχυρά όπλα της, προτιμώντας να σώσει τις ζωές των στρατιωτών της και του άμαχου πληθυσμού.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τους θριάμβους του 1812 ή του 1945, αυτή η σύγκρουση δεν θα φέρει δεκαετίες ηρεμίας. Η ήττα του Ναπολέοντα χάρισε στην Ευρώπη 40 χρόνια ειρήνης. Η καταστροφή του Χίτλερ, σε συνδυασμό με την πυρηνική αποτροπή, χάρισε στον κόσμο 70 χρόνια ειρήνης. Σήμερα, δεν διαφαίνεται κανένα τέτοιο αποτέλεσμα.
Ο αγώνας θα συνεχιστεί σε κύματα μέχρι στη Δυτική Ευρώπη να επέλθει μια αλλαγή γενεών. Οι σημερινές ελίτ της – με παγκοσμιοποιητικό και κομπραδόρικο χαρακτήρα – αποτυγχάνουν ηθικά, πολιτικά και οικονομικά. Μια περιοχή που κάποτε ήταν πανίσχυρη πολιτιστική και οικονομική δύναμη, σήμερα επιβιώνει προσκολλούμενη την ιδέα της ύπαρξης ενός εξωτερικού εχθρού. Ο πόλεμος και η ρωσοφοβία είναι τα μόνα εργαλεία που απομένουν για να δικαιολογείται η νομή της εξουσίας από την άρχουσα τάξη. Όσο αυτές οι ελίτ κυριαρχούν στη Δυτική Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ουκρανία, η διαρκής ειρήνη θα παραμένει άπιαστη.
Ωστόσο, η Ρωσία πρέπει να επιδιώκει την ειρήνη, αλλά από θέση ισχύος. Απαιτείται σκληρή στρατηγική αποτροπή και επιλεκτική απομόνωση όσων προωθούν φασιστικές και απάνθρωπες αξίες. Χωρίς νίκες της κλίμακας του 1815 ή του 1945, ο κόσμος κινδυνεύει να ολισθήσει σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι καθήκον της Ρωσίας – τόσο προς τον εαυτό της όσο και προς την ανθρωπότητα – να αποτρέψει αυτό το αποτέλεσμα και να εξασφαλίσει μια αποφασιστική νίκη.
* * *
Στροφή από την Ευρώπη προς την Ευρασία
Η παρακμή της Δυτικής Ευρώπης είναι εμφανής. Η ρωσοφοβία, που κάποτε ήταν λανθάνουσα, είναι πλέον το κύριο πολιτικό της νόμισμα. Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει να κοιτάζει προς τη Δύση για το μέλλον της. Η 300χρονη διαδρομή μας μέσω της Ευρώπης έχει τελειώσει – ίσως θα ήταν καλύτερα αν είχε τελειώσει έναν αιώνα νωρίτερα, πριν τόσες πολλές τραγωδίες πλήξουν τη χώρα μας τον 20ό αιώνα. Σχεδόν όλες αυτές οι καταστροφές προήλθαν από την Ευρώπη.
Ήρθε η ώρα να «επιστρέψουμε στους εαυτούς μας» – στην πατρίδα μας και στις ρίζες της κρατικής μας υπόστασης. Αυτή η πατρίδα είναι η Σιβηρία. Χωρίς την εκπληκτική δυναμική των Κοζάκων, που σε λιγότερο από έναν αιώνα προχώρησαν από τα Ουράλια έως την Καμτσάτκα, προσαρτώντας τη Σιβηρία στους Ρώσους, η Ρωσία ίσως να μην είχε επιβιώσει από τις επανειλημμένες εισβολές στην Κεντρική Ρωσική Πεδιάδα.
«Επιστροφή στους εαυτούς μας» σημαίνει επίσης εγκατάλειψη της ψευδαίσθησης του ευρωκεντρισμού. Το πνευματικό και πολιτικό DNA της Ρωσίας δεν ήταν ποτέ καθαρά ευρωπαϊκό. Οι θρησκείες μας – Ορθόδοξος Χριστιανισμός, Ισλάμ, Βουδισμός, Ιουδαϊσμός – προήλθαν από τον Νότο. Η πολιτική μας κουλτούρα – κάθετη εξουσία, πίστη στον ηγέτη, αφοσίωση στο κράτος – σφυρηλατήθηκε σε αιώνες επαφής με την αυτοκρατορία του Τζένγκις Χαν και τις παραδόσεις του Βυζαντίου. Χωρίς αυτή την κληρονομιά, η Ρωσία δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου.
Η μελλοντική στρατηγική πρέπει να ανακατευθύνει την οικονομική, επιστημονική, πνευματική και πολιτική ανάπτυξη της Ρωσίας προς τα ανατολικά, προς τα Ουράλια και τη Σιβηρία. Αυτές οι περιοχές είναι η πηγή της μελλοντικής μας δύναμης και ευημερίας.
* * *
Η επιτακτική ανάγκη για σύνδεση Βορρά-Νότου
Για την επόμενη δεκαετία, μια προτεραιότητα υπερισχύει όλων των άλλων: η κατασκευή διαδρόμων μεταφοράς Βορρά-Νότου που θα συνδέουν τη Ρωσία με την Ασία, τη Μέση Ανατολή και άλλες περιοχές. Το έργο αυτό δεν πρέπει μόνο να ενισχύσει τις εξωτερικές σχέσεις, αλλά και να εδραιώσει την εσωτερική συνοχή και ανάπτυξη.
Η παλιά δυτική θέση ότι οι θαλάσσιες δυνάμεις και οι θαλάσσιες οδοί είναι εγγενώς ανώτερες γίνεται πλέον παρωχημένη. Οι θαλάσσιες οδοί είναι όλο και πιο ευάλωτες και η ηπειρωτική εφοδιαστική πρέπει να αναβιώσει. Για αιώνες, οι δυτικές δυνάμεις κατέστρεψαν σκόπιμα το εσωτερικό εμπόριο για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους. Η ευρύτερη Ευρασία πρέπει τώρα να το ξαναχτίσει.
Οι τρέχουσες συζητήσεις επικεντρώνονται συχνά στις διαδρομές μέσω της Κασπίας και του Ιράν προς τον Περσικό Κόλπο. Άλλοι προτείνουν διαδρόμους μέσω του Αφγανιστάν ή νέες διαβάσεις μέσω της Γεωργίας, της Αρμενίας και της Τουρκίας. Όλες οι προτάσεις έχουν τα πλεονεκτήματά τους. Ωστόσο, η πιο στρατηγική ανάγκη είναι να εδραιωθεί αυτό το πλαίσιο στη Σιβηρία, συνδέοντας το ρωσικό έδαφος απευθείας με τις ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας.
* * *
Αρχές για ένα νέο πλαίσιο
Εννέα αρχές πρέπει να καθοδηγούν αυτή τη στρατηγική Βορρά-Νότου.
Πρώτον, η ασφάλεια και η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη πρέπει να υπερισχύουν της βραχυπρόθεσμης οικονομικής λογικής. Η μεγάλης κλίμακας εφοδιαστική είναι ευθύνη του κράτους, όχι μόνο των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Όταν ο Σεργκέι Βίττε αγωνίστηκε για την κατασκευή του Σιδηροδρόμου της Σιβηρίας, οι χρηματοδότες και οι έμποροι αντιστάθηκαν. Χωρίς αυτόν, η Ρωσία δεν θα είχε επιβιώσει από τις μεγαλύτερες δοκιμασίες του 20ού αιώνα, συμπεριλαμβανομένου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Δεύτερον, το επίκεντρο της ανάπτυξης πρέπει να μετατοπιστεί προς τα ανατολικά. Από τα Ουράλια έως τον Ειρηνικό, η Σιβηρία πρέπει να γίνει το κέντρο της ανάπτυξης των μεταφορών, της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής. Οι εταιρείες και τα υπουργεία πρέπει να μεταφερθούν αναλόγως – μια διαδικασία που έχει ήδη ξεκινήσει με την εντολή του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να μεταφερθούν τα κεντρικά γραφεία σχεδόν 150 εταιρειών στις περιοχές όπου δραστηριοποιούνται. Με τον καιρό, η Ρωσία πρέπει να ιδρύσει μια τρίτη, τέταρτη, ακόμη και πέμπτη πρωτεύουσα πέρα από τα Ουράλια.
Τρίτον, η Ρωσία δεν είναι πρωτίστως θαλάσσια δύναμη, αλλά ποτάμια δύναμη. Για αιώνες προσπαθούσαμε να φτάσουμε στις θάλασσες, και δικαίως. Τώρα όμως, ποτάμια όπως ο Γιενισέι, η Λένα, ο Ομπ και ο Ιρτύς πρέπει να αξιοποιηθούν εκ νέου και να ενσωματωθούν σε ευρύτερους διαδρόμους εφοδιασμού. Η αναβίωση μικρών στόλων παγοθραυστικών και η επέκταση των περιόδων πλεύσης θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν την οικονομία των μεταφορών της Σιβηρίας.
Τέταρτον, η στρατηγική πρέπει να διατηρήσει τις μικρές πόλεις και να εμπνεύσει ένα νέο κύμα αποίκησης της Σιβηρίας. Πρόκειται για ένα έργο πολιτισμικό όσο και οικονομικό.
Πέμπτον, οι διαδρόμοι μεταφοράς πρέπει να αναζωογονήσουν την ευρασιατική ενότητα. Οι οδοί και οι σιδηρόδρομοι δεν προορίζονται μόνο για τη μεταφορά εμπορευμάτων – είναι δίαυλοι πολιτισμού, ανταλλαγών και αμοιβαίας κατανόησης.
Έκτον, το πρόγραμμα θα πρέπει να αντανακλά το New Deal του Φράνκλιν Ρούζβελτ. Στη δεκαετία του 1930, η Αμερική δημιούργησε υποδομές όχι μόνο για να ενισχύσει την ανάπτυξη, αλλά και για να δώσει εργασία και σκοπό στους πολίτες της. Σήμερα, οι στρατιώτες που επιστρέφουν από το μέτωπο της Ουκρανίας πρέπει να βρουν εξειδικευμένες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στα κατασκευαστικά έργα της Σιβηρίας, να εγκατασταθούν εκεί και να ενισχύσουν την περιοχή.
Έβδομον, οι νέες υποδομές πρέπει να καλλιεργήσουν μια νέα ρωσική ελίτ. Μια ελίτ που δεν θα έχει μολυνθεί από τον Δυτικισμό ή την Ευρωφιλία, που σήμερα φτωχαίνουν το πνεύμα και διαβρώνουν τα ήθη. Αυτή η ελίτ, και η χώρα της οποίας ηγείται, πρέπει να θεωρεί τον εαυτό της ως οικοδόμο μιας «Σιβηρικής Ρωσίας» στο πλαίσιο μιας Μεγάλης Ευρασίας.
Όγδοον, η συνεργασία με τους ασιατικούς εταίρους είναι ζωτικής σημασίας. Η Κινεζική «Ζώνη και Οδός» συχνά θεωρείται ανταγωνιστική της Υπερσιβηρικής Σιδηροδρομικής Γραμμής. Αντίθετα, θα πρέπει να θεωρείται συμπληρωματική. Συνδέοντας τους διαδρόμους Βορρά-Νότου της Ρωσίας με αυτή την πρωτοβουλία, θα ανοίξουν νέες ευκαιρίες για το Ιράν, το Πακιστάν, την Ινδία και ακόμη και την Αφρική.
Ένατο, η εφοδιαστική πρέπει να αναδιαμορφώσει τόσο τον τρόπο σκέψης όσο και τις μεταφορές. Η κατασκευή νέων διαδρομών σημαίνει επίσης την οικοδόμηση μιας κυρίαρχης νοοτροπίας, απαλλαγμένης από ξεπερασμένα δυτικά πλαίσια. Τα μεγάλα σιβηρικά έργα του παρελθόντος δημιούργησαν νέες ελίτ και νέα αυτοπεποίθηση. Πρέπει να το ξανακάνουν.
* * *
Ένα πολιτισμικό έργο
Η ανάπτυξη ενός πλαισίου εφοδιαστικής Βορρά-Νότου δεν είναι μια στενή οικονομική άσκηση. Είναι ένα πολιτισμικό έργο για τη Ρωσία και τη Μεγάλη Ευρασία. Αντλεί έμπνευση από την ιστορία: τον Βίττε και τον Τρανσσιβηρικό Σιδηρόδρομο, την κύρια σιδηροδρομική γραμμή Μπαϊκάλ-Αμούρ, τη Βόρεια Θαλάσσια Οδό, τα γιγαντιαία φράγματα και τις βιομηχανικές πόλεις της Σοβιετικής Σιβηρίας. Κάθε ένα από αυτά τα έργα έδωσε στη Ρωσία όχι μόνο υποδομές, αλλά και αυτοπεποίθηση και ταυτότητα.
Η σημερινή πρόκληση είναι να κάνουμε το ίδιο. Να αναπροσανατολιστούμε από μια Ευρώπη που εξασθενεί προς μια Ευρασία που ανατέλλει. Να μετακινήσουμε το κέντρο βάρους μας ανατολικά, προς τη Σιβηρία. Να συνδέσουμε το απέραντο έδαφός μας με σύγχρονες αρτηρίες μεταφοράς, ενώ παράλληλα θα το συνδέουμε προς τα νότια με τις ακμάζουσες αγορές της Ασίας. Να σχηματίσουμε μια νέα ελίτ και μια νέα Ρωσία που δεν θα θεωρεί τον εαυτό της περιφέρεια της Ευρώπης, αλλά καρδιά της Ευρασίας.
Η Δύση είχε αιώνες ναυτικής κυριαρχίας. Αυτή η εποχή τελειώνει. Η εποχή των ηπειρωτικών δυνάμεων, των διαδρόμων Βορρά-Νότου και Ανατολής-Δύσης σε όλη την Ευρασία, αρχίζει. Η Ρωσία πρέπει να ηγηθεί αυτής της εποχής.
----------
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα Rossiyskaya Gazeta και το μετέφρασε και επιμελήθηκε η ομάδα του RT. Η μετάφραση στα ελληνικά έγινε από την αγγλική εκδοχή του RT, αλλά ο σύνδεσμος είναι στο ρωσικό πρωτότυπο.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.