Όταν η ενημέρωση αλλάζει χέρια, οι δημοσιογράφοι πού βρίσκονται;

Από τα παραδοσιακά ΜΜΕ μέχρι τα ΜΚΔ, μία έλλειψη εμπιστοσύνης δρόμος

Ζηνοβία Σαπουνά

Το 2022 έγραψα το βιβλίο «Το twitter σε ρόλο πέμπτης εξουσίας - ΜΚΔ vs ΜΜΕ» (εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ) μελετώντας την επίδραση της ατζέντας των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στην ατζέντα των παραδοσιακών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Συγκεκριμένα, μελετώντας την επίδραση που είχε το τότε twitter (σήμερα Χ) στην ατζέντα των κεντρικών δελτίων ειδήσεων των τηλεοπτικών σταθμών, που κατέχουν νόμιμη άδεια στην Ελλάδα.

Τρία χρόνια μετά, αυτό το θέμα εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, ίσως και περισσότερο από ποτέ.

Η διείσδυση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στην καθημερινότητα των πολιτών και στην ενημέρωσή τους -όπως καταδεικνύουν όλες οι έρευνες της τελευταίας πενταετίας- είναι καταλυτική.

—> Τα ΜΚΔ αναδύονται ως ειδησεογραφικές διαδικτυακές κοινότητες τις οποίες οι χρήστες/χρήστριες παρακολουθούν για να ενημερωθούν.

—> Η παραδοσιακή δημοσιογραφία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον άμεσο διαμοιρασμό ειδησεογραφικού περιεχομένου (βίντεο, φωτογραφίες κτλ) από τους χρήστες/χρήστριες των ΜΚΔ.

—> Η εμπιστοσύνη των πολιτών στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κατακρεμνίζεται, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα.

—> Και μέσα στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί μία άλλη εντυπωσιακή πληροφορία: όλο και περισσότεροι πολίτες αποφεύγουν πλέον τις ειδήσεις.

Θα σου πω δυο στοιχεία γι’ αυτές τις διαπιστώσεις που είναι πολύ χρήσιμα:

→ Παγκόσμια το ποσοστό των πολιτών που εμπιστεύονται τις ειδήσεις ανέρχεται στο 40%, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα «Digital News Report 2025» του Ινστιτούτου Reuters του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Η έρευνα διεξήχθη σε 48 χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης στις ειδήσεις καταγράφηκαν στη Φινλανδία (67%) και τα χαμηλότερα (μάντεψε!)… στην Ελλάδα και την Ουγγαρία (22%).

→ Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες της ίδιας έρευνας, ποσοστό 57%, δήλωσαν ότι αποφεύγουν τις ειδήσεις. Και πάλι η Ελλάδα (αυτή τη φορά ζευγάρι με τη Βουλγαρία) παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών που ηθελημένα δεν ενημερώνονται. Στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό όσων αποφεύγουν τις ειδήσεις φθάνει στο 38%.

Και κάπως έτσι, το ειδησεογραφικό οικοσύστημα άλλαξε.

Όχι αλλάζει.

Άλλαξε. Είναι εδώ:

•Τα TikTok, YouTube, instagram αντικαθιστούν την τηλεόραση.

•Οι «newsfluencers» αντικαθιστούν τους δημοσιογράφους.

•Τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης (δηλαδή οι εφαρμογές που «συνομιλούν» με τους χρήστες/χρήστριες μέσω αποστολής αυτοματοποιημένων μηνυμάτων είτε γραπτώς, είτε προφορικώς) εισέρχονται στην αναζήτηση ειδήσεων.

Και πού βρίσκονται οι δημοσιογράφοι μέσα σε όλα αυτά; Τι κάνουν οι διευθυντές των ΜΜΕ, οι αρχισυντάκτες, οι ρεπόρτερς, οι σχολιαστές; Τι κάνουν οι δημοσιογραφικές Ενώσεις;

Κατά τη γνώμη μου, λειτουργούν χωρίς σχέδιο και πυξίδα. Εκούσια ή ακούσια. Συνεχίζουν να παράγουν έργο προσθέτοντας πλέον ακόμη μία πηγή στις πηγές τους, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Αντλούν θέματα από τα σόσιαλ μίντια, στήνουν και μια κάμερα κινητού στις Αίθουσες Σύνταξης και βάζουν τους ρεπόρτερ να κάνουν ένα σταντ απ λέγοντας δυο στοιχεία για ένα θέμα. Μετά το αναρτούν στους λογαριασμούς του μέσου ενημέρωσης στα σόσιαλ και that’s it.

Όταν οι πολίτες σου γυρνούν την πλάτη, θα πρέπει αρχικά να «ακούσεις» ότι σου γυρνούν την πλάτη.

Μόλις το ακούσεις, θα πρέπει να διερωτηθείς γιατί συμβαίνει αυτό.

Να διερευνήσεις γιατί δεν σε εμπιστεύονται. Τι μπορείς να κάνεις για να σε εμπιστευτούν. Πώς μπορείς να αναβαθμίσεις την ποιότητα της ενημέρωσης που παρέχεις. Να δεις, εν τέλει, εάν παράγεις δημοσιογραφικό έργο ή εάν αναπαράγεις δελτία τύπου και non papers.

Και, φυσικά, να δεις πως ο εναγκαλισμός με την πολιτική εξουσία στραγγαλίζει τη σχέση σου με την κοινωνία. Με αυτούς δηλαδή που υποτίθεται ότι εκπροσωπείς στον έλεγχο που οφείλεις να κάνεις στις εξουσίες κάθε είδους, πολιτικές, οικονομικές, επιχειρηματικές κτλ.

Πέμπτη Εξουσία-Zinovia’s Substack is free today. But if you enjoyed this post, you can tell Πέμπτη Εξουσία-Zinovia’s Substack that their writing is valuable by pledging a future subscription. You won't be charged unless they enable payments.



ΠΗΓΗ:Zinovia Sapouna
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com